Helanka

Helanka (eng. Helanca) je naziv robne marke i generički naziv za elastično predivo, koje je izazvalo revoluciju u proizvodnji čarapa. Pre razvoja sintetičkih prediva industrija čarapa zavisila je od vlakana biljnog ili životinjskog porekla, kao što su lan, vuna, pamuk i svila.

Pleteni najlonski kupaći kostim Helanka 1955—1965.

Istorija

Metod za proizvodnju tkanina sa svojstvima vune od glatkih vlakana veštačke svile je razvio američki stručnjak za proizvodnju vlakana Rudolf H. Kegi 1931. godine. Upredanjem veštačkih vlakana poliamida savijenih u spiralu zajedno sa vlaknima vune nastala je prva elastična tkanina. Rezultate višemesečnog istraživanja Rudolf je predstavio menadžeru američke filijale švajcarske kompanije „Heberlein & Co.” i kompanija je otkupila prava, patentirala i razvijala proizvodni proces. Novo predivo nije posedovalo sjaj i glatkoću sintetičke svile, već je bilo mekano i toplo. Registrovano je pod nazivom Helanca®.

Primena

U početku su proizvodi od sintetičke svile helanka nakon svakog pranja postajali veći i duži i gubili su elastičnost, a problem je rešen tek 1935. godine. Po izbijanju Drugog svetskog rata Evropa je bila skoro potpuno odsečena od izvora tekstilnih sirovina u inostranstvu, pa su veštačka svila i proces helanka bili veoma važni. Nakon rata helanka privremeno gubi svoj značaj zato što je iz Sjedinjenih Američkih Država stigao novi čudesni materijal - najlon, ali je proces proizvodnje helanke ubrzo unapređen u Francuskoj. Umesto da nit jednostavno uviju, fiksiraju i odviju Francuzi su upredali dve niti uvijene u suprotnom pravcima.

Novo predivo se više nije prekomerno istezalo i njegova elastičnost je dostigla optimalan nivo, što je pedesetih i šezdesetih godina izazvalo revoluciju u industriji čarapa. Čarape od novog prediva mogle su se bojiti u više jarkih i sjajnih boja nego one od običnog prediva, postale su šarenije, nisu imale nabore i bile su jednostavnije za održavanje. Zbog elastičnosti prediva čarape su šivene u manjem broju veličina, pa je i proizvodnja postala lakša. Znatno je pojednostavljena i proizvodnja hulahopki, koje su tek počele da se pojavljuju.

Spoljašnje veze

• The virtual German Hosiery Museum; virtuelni muzej o nemačkoj industriji čarapa;