Javor (zapadna Srbija)
Javor je planina u jugozapadnoj Srbiji. Nalazi se na putu Ivanjica — Sjenica,[1] na tromeđi između opština Nova Varoš, Ivanjica i Sjenica.[2]
| Javor | |
|---|---|
_08.jpg) Spomen groblje na Javoru | |
| Geografske karakteristike | |
| Najviša tačka | Vasilin vrh |
| Ndm. visina | 1.519 m |
| Koordinate | 43° 26′ 29″ S; 20° 03′ 16″ I / 43.4414° S; 20.0544° I |
| Geografija | |
  Javor | |
| Države |  Srbija |
| Oblast | Raška oblast |
| Masiv | Dinarske planine |
| Grupa | Starovlaško-raške planine |
Najviša tačka planine Javor je Vasilin vrh sa 1.519 metara nadmorske visine. U podnožju planine Javor se nalazi reka Uvac, koja se uliva u reku Lim.
Ima dinarski pravac pružanja. Obrasla je listopadnom (bukovom) šumom, dok sa južne strane rastu četinari. Ima dosta pašnjaka, izvora i potoka, a mogu se naći i razni šumski plodovi. Sve reke iz ovog kraja odlikuju se bistrom, čistom vodom, sa bogatim ribljim fondom, naročito potočnom pastrmkom. Na planini vlada umerena planinska klima.[2]
Javor je istorijska planina, na njoj su vođeni bojevi i ratovi 1804, 1876—1878 i 1912. Sve do balkanskog rata (1912) tu se nalazila srpsko-turska granica,[1][3] a dugo je i prevoj Javor bio migracioni kanal za ljude koji su selili iz crnogorskih brda, dalje u Srbiju.[4][5] Na Kušićima, u podnožje planine je Karađorđe od 1806—1809, sa svojim ustanicima gradio jaka utvrđenja i šančeve[2], koji se još uvek prepoznaju i danas ih zovu Karađorđevi šančevi.[6] Na uzvišici iznad bivše carinarnice nalazi se spomenik velikom junaku Javorskog rata (1876—1878) majoru Mihailu Iliću, po kome nosi ime Osnovna škola na Kušićima. Pored spomenika se nalazi groblje srpskih vojnika izginulih na Kalipolju.[2]
Postoji veliki broj narodnih pesama koje su opevale planinu Javor. Jedne od najpoznatijih narodnih-muzičkih dela, koje pevaju ovoj planini su : „Oj livado rosna travo Javore“ i „Pod Javorom selo što je“.
Izvori uredi
- ^ a b Srbija znamenitosti i lepote, grupa autora, Književni pregled, Beograd 1965
- ^ a b v g Kušići: Javor Arhivirano na sajtu Wayback Machine (3. decembar 2012), Pristupljeno 2. 2. 2013.
- ^ Selimović, Salih (2018). Da budemo ono što jesmo, pp. 171., 176., 187. Beograd: Srpska radikalna stranka.
- ^ Selimović, Salih (2017). Raška ili Sandžak, pp. 38. Beograd: Srpska radikalna stranka.
- ^ Gugl mape, planina Javor.
- ^ Kušići: Istorijat Arhivirano na sajtu Wayback Machine (29. novembar 2012), Pristupljeno 3. 2. 2013.
Literatura uredi
- Mala enciklopedija Prosveta (3 izd.). Beograd: Prosveta. 1985. ISBN 978-86-07-00001-2. Nedostaje ili je prazan parametar
|title=(pomoć) - Marković, Jovan Đ. (1990). Enciklopedijski geografski leksikon Jugoslavije. Sarajevo: Svjetlost. ISBN 978-86-01-02651-3.