Википедија

Badminton

рекет спорт

Badminton, igra slična tenisu koju igraju dva ili četiri igrača. Iako je badminton vid rekreacije, on je ujedno i standardni olimpijski sport.[1] Igra je slična tenisu u kojoj se loptica s perima udara reketom, preko mreže u protivničko polje. Iako se može igrati sa većim timovima, najčešći oblici igre su „singl“ (sa jednim igračem po strani) i „dubl“ (sa dva igrača po strani). Mogu ga igrati i četiri igrača kao parovi ili mješoviti. Badminton se često igra kao ležerna aktivnost na otvorenom u dvorištu ili na plaži; formalne igre se igraju na pravougaonom zatvorenom terenu. Poeni se postižu tako što se reketom udari po lopti i ona spusti u polovinu terena druge ekipe. Za razliku od rekreativne igre badmintona, gdje je fokus na zabavi sa što dužim nadigravanjem i bez igrališta ili mreže, badminton je takmičarski sport sa utvrđenim pravilima i ciljem pobjede.

Badminton
Dva kineska para takmiče se u meču za zlatnu medalju mešovitih parova na Olimpijskim igrama 2012
Najviše upravno teloSvetska federacija za badminton
Prvi put igran19. vek u Badminton kući
Karakteristike
KontaktNema
Članovi timaPojedinačni ili dubl
Mešani polDa
TipReketni sport, sport sa mrežom
OpremaLopta za badminton, reket
Prisustvo
Olimpijada1992–sadašnjost
Mješoviti parovi između Michael Fuchs (Badminton)/Birgit Michels und Tontowi Ahmad/Liliyana Natsir u četvrtfinalu Olimpijskim igrama 2012. godine
Igrač badmintona

Svaka strana može samo jednom udariti loptu pre nego što pređe preko mreže. Igra se završava kada loptica udari o pod ili tlo, ili ako je sudija, servisni sudija ili (u njihovom odsustvu) protivnička strana dosudila grešku.[2]

Loptica za badminton je pernati ili (u neformalnim utakmicama) plastični projektil koji leti drugačije od lopti koje se koriste u mnogim drugim sportovima. Konkretno, perje stvara mnogo veći otpor, što dovodi do bržeg usporavanja loptice. Plastične loptice za badminton takođe imaju veliku maksimalnu brzinu u poređenju sa lopticama u drugim reket sportovima. Let loptice daje sportu prepoznatljivu prirodu, a na određenim jezicima, npr. Nemački, sport je nazvan prema ovoj osobini, odnosno Federbal (ime sporta badminton na njemačkom jeziku je Federball), što bukvalno znači pernata lopta.

Igra se razvila u Britanskoj Indiji iz ranije igre batldor i šatlkok. Evropskom igrom je dominirala Danska, ali je igra postala veoma popularna u Aziji, sa nedavnim takmičenjima u kojima je dominirala Kina. Godine 1992, badminton je debitovao kao letnji olimpijski sport sa četiri takmičenja: muški pojedinačno, ženski singl, muški dubl i ženski dubl;[3] mešoviti parovi su dodati četiri godine kasnije. Na visokim nivoima igre, sport zahteva odličnu kondiciju: igračima je potrebna aerobna izdržljivost, agilnost, snaga, brzina i preciznost. To je takođe tehnički sport, koji zahteva dobru motoričku koordinaciju i razvoj sofisticiranih pokreta reketa.[4]

Istorija badmintona uredi

 
La Fillette au volant
1741. (81 × 64 cm)
Galerija Ufici, (Firenca)
 
Ilustracija iz britanskog časopisa iz 1804. godine.

Igra lopticom s perima veoma je stara. U Indiji postoje svedočenja o tome na pećinskim crtežima starijim oko dva milenijuma. U Kini je pod nazivom di džijan-ci bila vrlo popularna, naročito kod devojaka i žena. Igru sa pernatom lopticom poznavale su i Inke i Asteci u Americi, ali nije bila retkost i na evropskim vladarskim dvorovima u doba feudalizma. Na slici francuskog slikara Žana Baptiste Simeona Šardena (1699—1779) sada u galeriji Ufici, prikazana je devojka sa reketom u desnoj ruci i pernatom lopticom u levoj. Slika se zove „La fillette au volante“

Igre u kojima se koriste loptice za badminton igrale su se vekovima širom Evroazije,[a] ali moderna igra badmintona razvila se sredinom 19. veka među iseljeničkim oficirima Britanske Indije kao varijanta ranije igre batldora i šatlkoka. („Batldor“ je bio stariji izraz za „reket“.)[5] Njegovo tačno poreklo ostaje nejasno. Ime potiče od Badminton kuće vojvode od Boforta u Glosterširu,[6] ali ostaje nejasno zašto i kada. Još 1860. godine londonski trgovac igračkama po imenu Isak Sprat je objavio knjižicu pod naslovom Badminton batldor – nova igra, ali nije sačuvana kopija.[7] Jedan članak iz 1863. godine u The Cornhill Magazine opisuje badminton kao „batldor i šatlkok koji se igraju sa stranama, preko konopa okačenog na nekih pet stopa od zemlje“.[8]

Igra je prvobitno razvijena u Indiji među britanskim iseljenicima,[9] gde je bila veoma popularna do 1870-ih.[7] Badminton sa loptom, oblik igre koja se igra sa vunenom loptom umesto lopte za bamington, igrao se u Tandžavuru još 1850-ih[10] i Britanci su ga u početku igrali naizmenično sa badmintonom, a vunena lopta je bila preferirana po vetru ili vlažnom vremenu.

U početku, igra je bila poznata i kao puna ili punah po garnizonskom gradu Puna,[9][11] gde je bila posebno popularna i gde su prva pravila za igru sastavljena 1873. godine.[7][8][b] Do 1875. godine, oficiri koji su se vraćali kući osnovali su badminton klub u Folkestonu. U početku, sport se igrao sa stranama u rasponu od 1 do 4 igrača, ali je brzo ustanovljeno da su igre između dva ili četiri takmičara najbolje funkcionisale.[5] Loptice su bile obložene indijskom gumom, i u igri na otvorenom ponekad opterećene olovom.[5] Iako dubina mreže nije bila od značaja, bilo je poželjno da ona dopire do zemlje.[5]

Ovaj sport se igrao po pravilima Pune do 1887. godine, kada je J. H. E. Hart iz badmintonskog kluba u Batu sastavio revidirane propise.[6] Godine 1890. Hart i Bagnel Vajld su ponovo revidirali pravila.[7] Badmintonska asocijacija Engleske (BAE) objavila je ova pravila 1893. godine i zvanično pokrenula ovaj sport u kući pod nazivom „Danbar“[v] u Portsmutu 13. septembra.[13] BAE je 1899. godine započeo prvo takmičenje u badmintonu, Otvoreno prvenstvo Engleske u badmintonu za džentlmenske parove, ženske parove i mešovite parove.[6] Pojedinačna takmičenja su dodata 1900. godine, a prvenstveni meč Engleske i Irske pojavio se 1904.[6]

Današnji badminton, kao sportska igra, razvio je početkom XIV. veka iz stare indijske igre poona koju se engleski oficiri 1873. preneli iz Indije i demonstrirali u dvorcu Badminton u južnoj Engleskoj na posedu Duke of Beuforta, po kojem je igra dobila današnje ime. Godine 1877, osnovan je prvi badminton klub (engl. Bath Badminton Club), a 1893. prvi badminton savez — Badminton Association of England kada su se objavila prva prava pravila te igre, koja u osnovnim crtama dosta liče na današnja važeća pravila. Međunarodna badmintonska federacija ili kraće IBF (od engl. International Badminton Federation) je osnovana 1934. Ta organizacija i danas određuje pravila i organizuje takmičenja.

Olimpijske igre i takmičenja Specijalne olimpijade uredi

Badminton je već bio predstavljen kao pokazni sport na Ljetnjim olimpijskim igrama u Minhenu 1972. godine, ali ga je MOK tek 1985. godine uvrstio u olimpijski program za 1992. godinu Igrama u Barseloni 1992.. Međutim, badminton je i 1988. godine u Seulu ponovo mogao da osvaja bodove kao pokazni sport buduće olimpijske discipline sa rasprodatim takmičenjima, prije nego što je redovno bio zastupljen u programu igara u Barseloni 1992. godine sa četiri takmičenja. Godine 1996., svih pet disciplina, uključujući mješovite parove, održano je na Igrama u Atlanti.

Badminton (Specijalna olimpijada) se zasniva na pravilima badmintona i nudi ga na takmičenjima i treninzima Organizacija Specijalne olimpijade širom sveta za mentalno i multiplikovano invalidne osobe. Badminton je zastupljen na Svjetskim igrama Specijalne olimpijade od 1995. godine.

Badminton igra konkurentno preko 14 miliona igrača u više od 160 zemalja širom svijeta.

Osnovna pravila i oprema uredi

 
Loptice za badminton

Badminton se igra reketom i posebnom lopticom. Za razliku od drugih sportova s reketom (kao npr. tenis ili stoni tenis) kod kojih se igra okruglom lopticom, ovde se koristi pernata duguljasta loptica koja je napravljena od 16 guščjih pera zabodenih u pluteni čep. Loptica može dostići brzinu i preko 320 km/h, ali samo na delić sekunde. Danas se često koristi i plastična loptica, koja oblikom oponaša pernatu. S obzirom da na lopticu jako utiče strujanje vazduha ili vetar, takmičarski mečevi se održavaju isključivo u zatvorenom prostoru.[14]

 
Moderni reketi za badminton[15][16]

Osnovni cilj igre je reketom udariti jednom lopticu na način da pređe preko mreže i padne u polje protivnika pre nego on stigne da je vrati nazad. Zato je potrebno da igrač badmintona precizno udara lopticu reketom, ali istovremeno bude brz kada treba vratiti lopticu upućenu od strane protivnika. Poen se osvaja ako je loptica upućena u protivnikov deo terena, a da on ne uspe da je vrati jednim udarcem reketom pre pada, ili ako protivnik uputi lopticu izvan označenog terena. Iako je teren relativno mali, za takmičarski badminton potrebno je biti tehnički ali i kondiciono vrlo spreman, jer prosečan igrač može tokom jednog meča pretrčati i do 4 km.

Postoje četiri kategorije: singl (pojedinačno, za muške i žene), ženski i muški parovi, mešoviti parovi, te ekipno takmičenje.

Svaka strana terena s suprotnih strana mreže je podeljena uzdužno na dve polovne. Na svakoj polovini je servisno polje, iz kojeg igrač servira gađajući pritom dijagonalno suprotno polje protivnika. Nakon servisa kojim se mora pogoditi servisno polje, tokom igre je moguće gađati celi protivnikov teren. Kod igre parova teren je nešto širi, ali je servisno polje kraće nego kod singlova. Kod pojedinačne igre igrač servira iz svog desnog servisnog polja ako ima paran broj poena, odnosno iz levog ako ima neparan broj osvojenih poena u tom trenutku igre. Prvi servis u gemu ima igrač koji se odredi žrebom, bacanjem novčića ili bacanjem loptice na način da loptica svojim užim krajem pokaže na stranu koja prva servira. Nakon toga uvek servira strana koja je osvojila prethodni poen. U igri parova igrači se postavljaju na terenu na način da je jedan na levoj, a drugi na desnoj uzdužnoj polovini njihovog polja. Nakon što par osvoji poen na servis protivnika, prvi servira igrač u desnom polju. Nakon osvojenog poena na svoj servis parovi menjaju mesta, dok par koji izgubi poen ostaje na pozicijama na kojima jeste.

Teren uredi

 
Igralište za badminton

Badminton se igra na označenom terenu na kojem se na sredini nalazi mreža. Teren je veličine 5,18x13,40 m (za singl) i 6,1x13,40 m (za parove). Mreža se nalazi na visini od 1,55 m. Badminton je takođe moguće igrati bez mreže i označena polja, kao zabavu ali je tada nemoguće pratiti bodovanje.

Način bodovanja uredi

Od jula 2006. godine službeno je prihvaćen način bodovanja kod kojeg se boduje svaka izmena udaraca. Igra se na dva dobijena gema, dakle u jednom meču maksimalno tri. Gem osvaja igrač (ili par) koji prvi dođe do 21 osvojenog poena, ali s barem dva poena razlike. Kod eventualnog rezultata 20:20 igra se sve dok jedna strane ne osvoji dva poena više od druge (npr. 25:23) ili dok jedna strana ne dođe do 30. Dakle, maksimalni rezultat u jednom gemu je 30:29.

Pre se koristio tzv. stari način bodovanja, kod kojeg je ekipa mogla osvojiti poen samo na svoj servis. Po tim pravilima igralo se do 15 poena u gemu, odnosno kod žena do 11 poena. Takođe se igralo na dva dobijena gema, dakle maksimalno tri u meču.

Operacije igre uredi

Discipline uredi

Badminton se takmiči u pet različitih disciplina:

  • Ženski singl
  • Muški singl
  • Ženski dubl
  • Muški dubl
  • Mješoviti parovi

Ženski i muški singl uredi

U pojedinačnoj disciplini sučeljavaju se dva igrača istog pola. Prilikom serviranja, server mora stajati u svom polupolu terena za servis, a primač u polju dijagonalno prema njemu. Prilikom serviranja, loptom se mora igrati u dijagonalno suprotni teren za servis. Tokom nadigravanja koji je u toku, oba igrača mogu da stoje bilo gdje u svojoj polovini terena.

Ako server ima paran rezultat (0, 2, 4, ...), servis se vrši sa desne polovine terena sa njegove tačke gledišta, a ako je rezultat neparan (1, 3, 5, . ..) s lijeva. Oba igrača mogu da postignu poene, bez obzira na pravo na servis. Svaka greška automatski vodi do dobitka poena za protivnika. Ako je protivnik bio primač u prethodnom nadigravanju, on takođe dobija pravo da servira.

Iz taktičkih razloga pokušavate da dovedete protivnika u nevolje igrajući po uglovima terena. Da bi mogli podjednako brzo da dođu do svih uglova terena, svaki igrač se trudi da nakon svake odigrane lopte što brže dođe u najbolju početnu poziciju za sljedeću protivničku loptu. Ovo je otprilike jedna dužina koraka iza T tačke. Odavde se u samo nekoliko kratkih, brzih koraka može doći do svih polja.

Ostalo uredi

Žargon uredi

U okviru badmintonske scene razvijeni su brojni termini koji opisuju probleme specifične za badminton u svrhu lakše komunikacije između igrača i trenera:

Varijante badmintona uredi

Posljednjih godina pojavile su se neke varijante sporta badmintona, dijelom zbog komercijalnog interesa:

Badminton na plaži

  • Badminton na plaži, bičminton (Beachminton) je osmišljen i prezentovan 1997. godine i održava se na pijesku. Tako da se badminton može igrati i napolju, posebno na plaži. Tu je lopta za igru znatno manje podložna vjetru u odnosu na lopticu za badminton.

Speed Badminton

  • Speed Badminton (Speedminton) je 2001. godine izmislio Berlinac Bil Brandes. Cilj je bio da se razvije sport sa elementima badmintona koji bi se mogao igrati na otvorenom. Igra se reketom sličnim reketu za skvoš, loptom koja nije mnogo podložna vetru (Speeder) i bez mreže. Od 1. januara 2016. godine u Njemačkoj se ovaj sport zvanično zove Crossminton kako bi se izbegla zabuna sa Speedminton GmbH. Dvije polovine terena su međusobno udaljene 12,8 metara; Zbog različitih karakteristika leta i druge opreme, Speedminton kombinuje elemente badmintona kao i aspekte skvoša i tenisa. Lopte za brzi badminton su manje, ali masivnije od normalnih lopti za badminton. Takmičarske lopte (Speeder) mogu dostići i do 290 km/h. Speedminton noću ili u mračnom okruženju naziva se Blackminton. Postoji varijanta Blackminton u kojoj igrači nose svijetleće trake. Složenija verzija Blackminton radi sa UV lampama, u kojima se oprema za igru, teren i igrači identifikuju pomoću fluorescentnih materijala i boja. U obje varijante Blackminton, specijalne loptice koje se koriste (Night Speeder) su napravljene da svijetle kao bljeskalice, slično svijetlećim štapićima prilikom pecanja, koji se utisnu u kapicu.

Parabadminton

  • Parabadminton je varijanta badmintona za osobe sa fizičkim invaliditetom. U zavisnosti od vrste invaliditeta, postoji podjela na takmičarske klase, na primjer za osobe sa invalidskim kolicima ili sa protezama.[17] Igra se zasniva na uobičajenim pravilima za badminton, u zavisnosti od lige, vrše se promjene kao što je spuštanje visine mreže ili smanjenje terena.[18][19] Parabadminton je integrisan u Svjetsku badmintonsku federaciju od 2011. godine[20] i prvi put je bio dio Paraolimpijskih igara 2020. godine.[21][22]

Napomene uredi

  1. ^ Ostali srodni sportovi uključuju Hanetsuki, koji potiču iz Japana.
  2. ^ Against this, Downey claims that the first rules were drawn up at Karachi in 1877.[12]
  3. ^ 6 Waverley Grove, Portsmouth, England.[13]

Reference uredi

  1. ^ „Olympic Badminton The Olympic Journey”. bwfbadminton.com. Badminton World Federation. Pristupljeno 10. 2. 2018. 
  2. ^ Boga (2008).
  3. ^ „Badminton – The Olympic Journey”. Badminton World Federation Olympics. Pristupljeno 10. 2. 2018. 
  4. ^ Grice (2008).
  5. ^ a b v g EB (1878).
  6. ^ a b v g EB (1911).
  7. ^ a b v g Adams (1980).
  8. ^ a b „badminton, n.”, Oxford English Dictionary 
  9. ^ a b Guillain (2004), str. 47.
  10. ^ „About Game”, Ball Badminton Federation of India, 2008, Arhivirano iz originala 7. 7. 2011. g., Pristupljeno 7. 7. 2011 
  11. ^ Connors, et al. (1991), str. 195.
  12. ^ Downey (1982), str. 13.
  13. ^ a b „The History of Badminton: Foundation of the BAE and Codification of the Rules”, World Badminton 
  14. ^ „Laws of Badminton”. Badminton World Federation. Arhivirano iz originala 8. 1. 2017. g. Pristupljeno 29. 8. 2010. 
  15. ^ Kwun (28. 2. 2005). „Badminton Central Guide to choosing Badminton Equipment”. BadmintonCentral.com. Arhivirano iz originala 11. 3. 2007. g. 
  16. ^ „SL-70”. Karakal. Arhivirano iz originala 16. 10. 2007. g. 
  17. ^ Arhivirano [Date missing] na sajtu bwfbadminton.org [Error: unknown archive URL] Website der Badminton World Federation (englisch), 16. September 2014, abgerufen am 30. November 2014.
  18. ^ Rollstuhl-Badminton. Arhivirano na sajtu Wayback Machine (28. maj 2022) Website des Verbands für Behinderten- und Rollstuhlsport in Mecklenburg-Vorpommern, abgerufen am 30. November 2014.
  19. ^ Rollstuhl-Badminton: Es geht um mehr als Gold auf pflichtlektüre.com, abgerufen am 30. November 2014.
  20. ^ Badminton World Federation: Arhivirano [Date missing] na sajtu badminton.de [Error: unknown archive URL] (PDF, englisch) Website des Deutschen Badminton-Verbands, 27. Mai 2011, abgerufen am 30. November 2014.
  21. ^ IPC Governing Board approves first 16 sports to be included in the Tokyo 2020 Paralympic Games. Website des Internationalen Paralympischen Komitees (englisch), 7. Oktober 2014, abgerufen am 30. November 2014.
  22. ^ Arhivirano [Date missing] na sajtu handelsblatt.com [Error: unknown archive URL] Website des Handelsblatts, 7. Oktober 2014, abgerufen am 30. November 2014.

Literatura uredi

Spoljašnje veze uredi

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Бадминтон&oldid=27711462”