Википедија

Bilten Vrhovnog štaba NOVJ

Bilten Vrhovnog štaba NOV i POJ je bio zvanični list koji je izdavao Vrhovni štab NOV i POJ. U Biltenu su bili objavljivani vojni i vojno-politički materijali; naređenja, direktive i uputstva o načinu ratovanja Vrhovnog štaba; kratki izveštaji o operacijama Narodnooslobodilačke vojske; obaveštenja o formiranju jedinica; obaveštenja o pohvalama i odlikovanju boraca i rukovodilaca NOVJ; kao i druge informacije vezane za ratna dešavanja u Jugoslaviji.

Naslovna strana prvog broja Biltena Vrhovnog štaba NOV i POJ u Vojnom muzeju u Beogradu
Deo Ukaza o olikovanjima u NOV i POJ iz Biltena Vrhovnog štaba u Vojnom muzeju u Beogradu

Pošto je Bilten bio slžbeni list koji je izdavao Vrhovni štab, on uporedo sa Vrhovnim štabom menjao nazive, pa se zvao:

  • Bilten Glavnog šatba Narodnooslobodilakih partizanskih odreda Jugoslavije, do septembra 1941. godine
  • Bilten Vrhovnog šatba Narodnooslobodilakih partizanskih odreda Jugoslavije, do januara 1942. godine
  • Bilten Vrhovnog šatba Narodnooslobodilačke partizanske i Dobrovoljačke vojske Jugoslavije, do novembra 1942. godine
  • Bilten Vrhovnog šatba Narodnooslobodilačke vojske i partizanskih odreda Jugoslavije, do marta 1945. godine

Posle formiranja Jugoslovenske armije (JA), marta 1945. godine, Bilten Vrhovnog štaba NOV i POJ je promenio naziv u „Službeni list Ministarstva narodne odbrane“, a od maja 1952. godine se zvao „Službeni vojni list JNA“.

Istorijat uredi

Bilten Glavnog štaba pokrenuo je avgusta 1941. godine Glavni štab NOP odreda Jugoslavije. Prvi broj Biltena napisao je komandant Glavnog štaba Josip Broz Tito tokom svog ilegalnog boravka u okupiranom Beogradu i on je štampan u ilegalnoj štampariji CK KPJ. Pored prvog broja, još pet brojeva Biltena je štampano u ilegalnoj štampariji u Beogradu. Bilten je kasnije štampan u oslobođenjom Užicu; na Romaniji; u Foči; u selu Drinić, kod Bosanskog Petrovca; na Đurđevića Tari; u Busije, kod Ribnika; u Šipovljanima, kod Drvara; na Visu i na kraju ponovo u Beogradu.

U početku je bilo zamišljeno da Bilten Vrhovnog štaba izlazi jednom mesečno, ali je kasnije, u toku rata, izlazio neredovno. Prvih šest brojeva Biltena je izlazilo redovno i samostalno, a kasnije je štampano više brojeva odjednom. Od ukupno 47 brojeva Biltena štampano je svega 24, tj. 11 brojeva je izašlo samostalno, a 33 kao dvobroji ili trobroji. Pored Vrhovnog komandanta Josipa Broza Tita, Bilten Vrhovnog štaba su uređivali i za njega pisali i drugi članovi Vrhovnog štaba. U prvih šest brojeva Biltena Josip Broz Tito je potpisivan inicijalima Z. G, T. G. i T. T, a kasnije samo Tito.

Sadržaj Biltena je bio razan. U njemu su se nalazila naređenja, uputstva i direktive o organizaciji jedinica, načinu ratovanja i snabdevanja; članke iz oblasti vojne stručne problematike; ocene pojedinih značajnih operacija i bitaka; komentari o događajima u zemlji i inostranstvu; izveštaji o akcijama i borbama na čitavoj teritoriji Jugoslavije. Bilten je objavljivao i sve značajne odluke, uredbe i ukaze.

Značaj Biltena Vrhovnog štaba za razvoj Narodnooslobodilačke borbe bio je veoma velik. On je obezbeđivao uticaj vrhovnog vojnog rukovodstva na rešavanje glavnih problema rata u čitavoj zemlji. Usmeravao je razvoj i organizacijsko učvršćivanje štabova jedinica, jačao njihovu borbenost i prenosio iskustva. Analize raznih političkih zbivanja u svetu i u zemlji doprinele su upoznavanju potčinjenih štabova sa osnovnim političkim i drugim zadacima, koji su bili aktuleni u pojedinim periodima. Dugo vremena, Bilten je bio skoro jedini izvor podataka o borbama, akcijama i uspesima Narodnooslobodilačke vojske i partizanskih odreda Jugoslavije.

Pored Biltena Vrhovnog štaba NOV i POJ, tokom Narodnooslobodilačke borbe, i drugi štabovi i komande su izdavali svoje biltene, a u formi biltena su izdavane i radio-vesti.

Brojevi Biltena Vrhovnog štaba uredi

Tokom Narodnooslobodilačkog rata izašlo je 47 brojeva Biltena Vrhovnog štaba NOV i POJ, od kojih je štampano svega 24, tj. 11 brojeva je izašlo samostalno, a 33 kao dvobroji ili trobroji.

  1. Bilten Glavnog štaba NOPOJ broj 1 od 10. avgusta 1941. godine - štampan ćirilicom u ilegalnoj štampariji CK KPJ u Beogradu. Čitav ovaj broj uredio je komandant Glavnog štaba Josip Broz Tito, koji je tada živeo ilegalno u Beogradu. Ovaj primerak Biltena umnožavan je više puta od strane partijskih rukovodstava i partizanskih odreda na oslobođenoj teritoriji.
  2. Bilten Glavnog štaba NOPOJ broj 2 od 19. avgusta 1941. godine - štampan ćirilicom u ilegalnoj štampariji CK KPJ u Beogradu.
  3. Bilten Glavnog štaba NOPOJ broj 3 od 26. avgusta 1941. godine - štampan ćirilicom u ilegalnoj štampariji CK KPJ u Beogradu.
  4. Bilten Glavnog štaba NOPOJ broj 4 od 3. septembra 1941. godine - štampan ćirilicom u ilegalnoj štampariji CK KPJ u Beogradu.
  5. Bilten Glavnog štaba NOPOJ broj 5 od 8. septembra 1941. godine - štampan ćirilicom u ilegalnoj štampariji CK KPJ u Beogradu.
  6. Bilten Glavnog štaba NOPOJ broj 6 od 18. septembra 1941. godine - štampan ćirilicom u ilegalnoj štampariji CK KPJ u Beogradu.
  7. Bilten Vrhovnog štaba NOPOJ broj 7-8 od 1. oktobra 1941. godine - štampan ćirilicom u oslobođenom Užicu. Preštampan u ilegalnoj štampariji CK KPJ u Beogradu, kao i u drugim tehnikama partijskih rukovodstava i partizanskih odreda.
  8. Bilten Vrhovnog štaba NOPOJ broj 9 od 10. oktobra 1941. godine - štampan ćirilicom u oslobođenom Užicu. Preštampan u ilegalnoj štampariji CK KPJ u Beogradu.
  9. Bilten Vrhovnog štaba NOPOJ broj 10-11 od 20. oktobra 1941. godine - štampan ćirilicom u oslobođenom Užicu. Preštampan u ilegalnoj štampariji CK KPJ u Beogradu.
  10. Bilten Vrhovnog štaba NOP i DVJ broj 12-13 za decembar 1941. i januar 1942. godine - izrađen na ciklostilu ćirilicom na Romaniji. Preštampan u ilegalnoj štampariji CK KPJ u Beogradu.
  11. Bilten Vrhovnog štaba NOP i DVJ broj 14-15 za februar-mart 1942. godine - izrađen na ciklostilu ćirilicom u oslobođenoj Foči. Preštampan u ilegalnoj štampariji CK KPJ u Beogradu.
  12. Bilten Vrhovnog štaba NOP i DVJ broj 16 za april 1942. godine - izrađen na ciklostilu ćirilicom u oslobođenoj Foči.
  13. Bilten Vrhovnog štaba NOP i DVJ broj 17-18-19 za jun-jul-avgust 1942. godine - štampan latinicom na štamparskoj tigl-mašini u selu Driniću, kod Bosanskog Petrovca. Tiraž 1.000 primeraka.
  14. Bilten Vrhovnog štaba NOV i POJ broj 20-21-22 za septembar-novembar 1942. godine - štampan latinicom na štamparskoj tigl-mašini u selu Drinićima, kod Bosanskog Petrovca. Tiraž 1.200 primeraka.
  15. Bilten Vrhovnog štaba NOV i POJ broj 23-27 za decembar 1942-april 1943. godine - izrađen na ciklostilu latinicom u selu Đurđevića Tara.
  16. Bilten Vrhovnog štaba NOV i POJ broj 28 za maj 1943. godine - štampan ćirilicom u štampariji Narodnooslobodilačkog fronta Bosne i Hercegovine u selu Busije, kod Ribnika, u blizina Ključa.
  17. Bilten Vrhovnog štaba NOV i POJ broj 29-31 za jun-jul-avgust 1943. godine - štampan ćirilicom u štampariji Narodnooslobodilačkog fronta Bosne i Hercegovine u selu Busije, kod Ribnika, u blizina Ključa.
  18. Bilten Vrhovnog štaba NOV i POJ broj 32 za septembar 1943. godine - štampan ćirilicom u štampariji Narodnooslobodilačkog fronta Bosne i Hercegovine u selu Busije, kod Ribnika, u blizina Ključa.
  19. Bilten Vrhovnog štaba NOV i POJ broj 33 za oktobar 1943. godine - štampan ćirilicom u štampariji Narodnooslobodilačkog fronta Bosne i Hercegovine u selu Busije, kod Ribnika, u blizina Ključa.
  20. Bilten Vrhovnog štaba NOV i POJ broj 34-35-36 za novembar, decembar 1943-januar 1944. godine - štampan ćirilicom u štampariji Narodnooslobodilačkog fronta Bosne i Hercegovine u selu Busije, kod Ribnika, u blizina Ključa.
  21. Bilten Vrhovnog štaba NOV i POJ broj 37-38-39 za februar-mart-april 1944. godine - štampan ćirilicom u selu Šipovljani, kod Drvara.
  22. Bilten Vrhovnog štaba NOV i POJ broj 40-43 za maj-avgust 1944. godine - štampan latinicom na Visu.
  23. Bilten Vrhovnog štaba NOV i POJ broj 44-45 za septembar-oktobar 1944. godine - štampan u štampariji Vrhovnog štaba NOV i POJ na Visu. Tiraž - ćirilicom 2.500, latinicom 2.500.
  24. Bilten Vrhovnog štaba NOV i POJ broj 46-47 za novembar-decembar 1944. godine - štampan ćirilicom u Državnoj štampariji u Beogradu, decembra 1944. godine.

U toku Narodnooslobodilačkog rata, štampano je i prvih sedam brojeva Službenog lista Ministarstva narodne odbrane Demokratske Federativne Jugoslavije:

  • Službeni list MNO DFJ broj 1-2-3 za januar-februar-mart 1945. godine - štampan u štampariji Vojnoizdavačkog zavoda Ministrarstva narodne odbrane u Beogradu. Tiraž - ćirilicom 3.000, latinicom 3.000.
  • Službeni list MNO DFJ broj 4-5-6-7 za april-maj-jun-jul 1945. godine - štampan u štampariji Vojnoizdavačkog zavoda Ministrarstva narodne odbrane u Beogradu. Tiraž - ćirilicom 3.000, latinicom 3.000.

Literatura uredi

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Билтен_Врховног_штаба_НОВЈ&oldid=26824333”