Govještica

Pećina Govještica se nalazi u kanjonu rijeke Prača, lijeve pritoke Drine, u podnožju romanijskog masiva, oko 40 kilometara istočno od Sarajeva. Administrativno, pećina pripada opštini Rogatica. Duga je 9.682 metra i još je u fazi istraživanja. U blizini ove pećine nalazi se Mračna pećina ili Banj stijena na udaljenosti manjoj od jednog kilometra, a treća pećina je Golubovićka, kojoj se može prići iz pravca rogatičke mjesne zajednice Stjenice, što sve ukupno čini pravi kompleks pećina na jednom manjem prostoru.

Istorijat

Pećina Govještica se nalazi u blizini Mračne Pećine koja je postala poznata od početka XX vijeka, kada je zbog izgradnje pruge kroz kanjon Prače dobila određeni turistički interes.

Takođe, iz tog ranog razdoblja u literaturi je pomenuto nekoliko speleo-bioloških kao i paleontoloških istraživanja, koja završavaju u periodu 1960—1970. Međutim, iako su neke informacije bile dostupne za Mračnu Pećinu (procjenjeno je da je njena dužina oko 1200 m), o Govještici (ili Dugovještici, kao što je često naziva lokalno stanovništvo) veoma se malo znalo, osim impresivnih dimenzija ulaza i mape prvih 80—100 m dužine.^[1] Od 2010. godine, međunarodni tim speleologa iz Italije i Bosne i Hercegovine započeo je novo, detaljno istraživanje ovih predjela, uključujući i plato masiva Romanije. Istraženo je i dokumentovano nekoliko novih pećina, napravljena je detaljna mapa Mračne pećine kojom je potvrđena njena ranije procijenjena dužina od 1200 m, ali najznačajniji i najinteresantniji rezultati istraživanja dolaze istraživanjem pećine Govještice, sa dužinom do sada nacrtanih kanala iznosi oko 7600 m.

Unutrašnjost pećine

Istraženi podzemni prolazi koji uključuju i nekoliko velikih dvorana, nisu samo značajni zbog svojih dimenzija, već oni imaju jako važne prirodne, naučne i estetske vrijednosti. U pećini je pronađena velika kolonija šišmiša, od otprilike hiljadu jedinki.^[2] Široka rasprostranjenost troglobitske vrste Anthroherpon cylindricollis je dobar znak za buduća istraživanja podzemnog biodiverziteta. U pećini je takođe otkriven i veliki depozit kostiju Ursus spelaeus-a, a u nekoliko prolaza zidovi pećine su prekriveni sa još uvijek neidentifikovanim fosilima koji potiču iz perioda formiranja stijena pećine. Većina pećine je prekrivena ukrasima velike estetske vrijednosti, kako zbog oblika tako i zbog njihovih dimenzija. Pojedini prolazi u pećini ispunjeni su kristalima kalcita i neobičnim heliktitima.