Dižon

Dižon
franc. *Dijon*
Dižon; franc. Dijon
	Zastava Grb
Administrativni podaci
Država	Francuska
Region	Burgonja
Departman	Zlatna obala
Stanovništvo
Stanovništvo	‍
— 2019.	158.002
— gustina	3.909,97 st./km2
Geografske karakteristike
Koordinate	47° 19′ 13″ S; 5° 02′ 34″ I / 47.3202° S; 5.0429° I
Vremenska zona	UTC+1, leti UTC+2
Aps. visina	245 (220-410) m
Površina	40,41 km2
	Dižon Dižon na karti Francuske
Ostali podaci
Gradonačelnik	Alen Mijo
Poštanski broj	21000
INSEE kod	21231
Veb-sajt
	www.dijon.fr

Dižon (franc. Dijon) je grad u Francuskoj. Glavni je grad departmana Zlatna obala i regiona Burgonja. Po podacima iz 2011. godine broj stanovnika u mestu je bio 151.672.

Geografija uredi

Dižon je udaljen 300 kilometara od Pariza, 200 od Ženeve i Liona. Grad je železnički čvor i raskrsnica puteva.

Kroz Dižon prolazi Kanal Burgonja i reka Uš, koja povezuje grad sa rekom Saonom i Ronom.

Istorija uredi

Prvi ostaci naselja na području Dižona su iz epohe neolita.

Ne postoje tragovi gradskog naselja pre galsko-rimskog doba. Na razmeđi plodne ravnice i močvarnog područja oko reke Saone, nastalo je mesto Divio, verovatno blizu sadašnje Katedrale sv. Beninj.

Kroz mesto su prolazili trgovci, a grad se sporo razvijao. Bio je relativno pošteđen od varvarskih invazija, Saracena u 8. veku i Normana u 9. veku.

U okolini grada Hlodoveh I je pobedio burgundskog kralja Gondebauda 500. Dižon je potpuno uništen u požaru 1137. Obnovljen je u narednih 20 godina, i postao u IX veku glavni grad Burgundije.

Dižon je u srednjem veku bio poznat kao „grad sa sto zvona“, ali pre svega kao prestonica Burgundskog vojvodstva, od 1384. do pripajanja vojvodstva Francuskoj 1477. To se dogodilo posle smrti vojvode Šarla Smelog, neprijatelja Francuske kraljevine. Francuski kralj Luj XI je u Dižonu sagradio dvorac, koji je kasnije služio kao zatvor.

Posle ujedinjenja vojvodstva sa Francuskom, Dižon je ostao glavni grad provincije, i u njemu se okupljao parlament regiona. Grad je prosperirao od trgovine, a naročito od trgovine vinom. Od 1722. u Dižonu postoji Univerzitet. Eksploatacija rude gvožđa i uglja u okolini, završetak Kanala kroz Burgundiju 1833, i gradnja železničke pruge ka Parizu i Lionu, dodatno će doprineti značaju ovog grada. Kada se pojavila avijacija, u Dižonu je bila smeštena jedna od prvih vojnih avio-baza.

Grad je bombardovan i okupiran 1940. od strane nemačke armije u Drugom svetskom ratu. Dižon su oslobodile francuske snage 11. septembra 1944.

Demografija uredi

Demografija
1962.	1968.	1975.	1982.	1990.	1999.	2006.	2011.
135.694	145.357	151.705	140.942	146.703	149.867	151.504	151.672

Privreda uredi

Bogorodična crkva u Dižonu

Detalj Bogorodične crkve u Dižonu

Poznate ličnosti uredi

Bernar iz Klervoa : 11. vek Sveti Bernar, osnivač cistercitskog monaškog reda u Klervou
Žak Beninj Busue : 17. vek pisac i govornik
Prosper Žolio Krebijon : 17. vek pisac drama
Žan Filip Ramo : 18. vek kompozitor, orguljaš, klavsenista i teoretičar muzike
Fransoa Šozije : 18. vek lekar
Fransoa Rude : 19. vek vajar
Alojzius Bertran : 19. vek pesnik
Anri Darsi : 19. vek fizičar (hidraulika)
Gistav Ajfel : 19. vek francuski inženjer i metalurg
Ogist Moro : 19. vek vajar
Rože Giljemin : 20. vek nobelova nagrada za medicinu 1977.
Feliks Kir : 20. vek gradonačelnik od 1945. do 1968.

Gastronomija uredi

Dižon se smatra svetskom prestonicom gastronomije. U njemu se svake jeseni održava međunarodni sajam kulinarstva. Tu je i središte poznatog vinogradarskog regiona Burgonja. Prestonica lokalnog vinarstva je u gradu Bon.

Senf uredi

Dižon je čuven širom sveta po svom senfu, iako se danas oko 90% svih zrna senfa uvozi, uglavnom iz Kanade. Naziv dižonski senf (moutarde de Dijon) označava način spravljanja senfa korsiteći mlevena zrna braon senfa. Nastao je 1856. godine kada je Žan Nežon u receptu za senf zamenio sirće kiselim sokom nezrelog grožđa, poznatim u Francuskoj kao „veržis“, dobivši tako senf glatkog, harmoničnijeg ukusa. Tradicionalni dižonski senf ima prepoznatljiv, posebno jak ukus. Najveće količine dižonskog senfa (robne marke Amora i Maille) se proizvode industrijski, ali u gradu su se specijalizovali i za proizvodnju egzotičnih ili senfova neobičnog ukusa, koje se često prodaju ukrasnim, ručno slikanim ćasama od fajansa. Na tržištima van Evropske unije poput Srbije ili Sjedinjenih država, ime „dižonski senf“ nije robna marka, tako da je tamo jedini način da budete sigurni da kupujete pravi dižonski senf kupovina teglice uvezene iz Francuske; međutim, van Francuske je teško naći pravi dižonski senf u ostalim, egzotičnim ukusima.

Lokalni specijaliteti :