Larnaka

Larnaka
grč. Λάρνακα / tur. *Larnaka*
Larnaka; grč. Λάρνακα / tur. Larnaka
	Velika avenija Foinikudes noću
Administrativni podaci
Država	Kipar
Okrug	Larnaka
Stanovništvo
Stanovništvo	‍
—	46.666 (grad); 62.997 (opština)
Aglomeracija	84.000
Geografske karakteristike
Koordinate	34° 55′ 09″ S; 33° 37′ 48″ I / 34.919177° S; 33.630133° I
Aps. visina	26 m
Površina	31,73 km² km2
	Larnaka Larnaka na karti Kipra
Veb-sajt
	www.larnaka.com

Larnaka (grč. Λάρνακα/tur. Larnaka) je treći po veličini i značaju grad na Kipru, na njegovoj jugoistočnoj obali. Pored grada se nalazi najveći međunarodni aerodrom Kipra "Međunarodni aerodrom Larnaka". U antička vremena Larnaka se zvala Kition (lat.Citium), a biblijsko ime grada Kitim se koristilo za celi Kipar.

Naziv uredi

Crkva svetog četverodnevnog Lazara

Novozavetna ličnost Četvorodnevni Lazar je po crkvenom predanju bio prvi vladika na Kipru, 30 godina u ovom gradu, gde je po istom predanju, drugi put i umro i bio sahranjen. Larnaka, što na grčkom jeziku znači grobnica (Larnaks), je dobila ime upravo po drugoj Lazarevoj grobnici. ^[1]

Geografija uredi

Larnaka se smestila na jugoistočnoj obali ostrva Kipar. Od glavnog grada Nikozije Larnaka je udaljena 60 km južno, a od takođe značajnog Limasola 60 km istočno.

Reljef Larnaka se nalazi na obali Sredozemnog mora, na 0-30 m nadmorske visine. Grad se obrazovao u priobalnoj ravnici, plodnoj i gusto naseljenoj, iznad koje se severozapadno izdižu najviše planine na Kipru, Trodos planine. Ka severoistoku se pruža središnja ravnica na ostrvu, Mesaorija.

Klima u Larnaki je sredozemna sa elementima sušne, stepske klime. Prosečna godišnja temperatura je čak 25 podeoka, a padavina ima malo — oko 350 mm/m².

Vode: Larnaka se nalazi u istočnom Sredozemlju (poznatom i kao Levantsko more). Grad izlazi na otvoreno more. U kopnenom delu grada ima par malih i beznačajnih vodotoka, koji često presušuju. Pored grada se nalazi i istoimeno slano jezero.

Istorija uredi

Luka u Larnaci

Fontana na Trgu Evrope

Stari trg u Larnaci

Ana Visi je rođena u Larnaci

Larnaka je najstariji grad na Kipru i poznata je kao Kition ili Kitijum. Kao grad na raskršću civilizacija, grad je imao veoma burnu istoriju. Za razliku od drugih antičkih gradova Kipra, koje je stanovništvo povremeno stanovništvo napuštalo Larnaka je stalno nastanjena od vremena stvaranja grada pre oko 6 hiljada godina.

Po predanju prvo naselje je osnovao Nojin praunuk Kitim. Međutim, najraniji nalazi na području grada su iz Mikenskoga doba (oko 1400. p. n. e. do 1100. p. n. e.) i veruje se da je to bila egejska kolonija. Kraljevinu Kition osnovali su Grci Mikenjani u 13. veku p. n. e. i tada je to bila bogata luka i važno središte trgovine bakrom. Iz toga razdoblja postoje kiklopski zidovi i kompleks mikenskih hramova.

Posle toga ovde se razvijala feničanska kolonija, najvažnija na ostrvu, da bi još kasnije postala deo helenističkog sveta. Antički lokalitet je na severnom kraju današnje Larnake.

Otkriven je spomenik asirijskog kralja Sargona II, koji govori da je Kitijum bio i upravno središte u vreme Asirijskog protektorata (709. p. n. e. — 668. p. n. e.). Za vreme jonske pobune Grka protiv Persije u 4. veku p. n. e. Kitijum je bio na strani Persije, pa su ga Atinjani opsedali 449. p. n. e.

Vizantijsko razdoblje Larnake je značajno po Crkvi Svetog Lazara iz 9. veka. U ovo doba dolazi zamaha gusarenja, pa priobalni gradovi Kipra, uključujući Larnaku, počinju slabiti. Posle toga grad zauzimaju i vekovima drže Latini Luzinjani. Osmanlije zauizimaju grad i ceo Kipar 1625. godine i vladaju 250 godina.

1878. godine, Berlinskim kongresom, Kipar je dodeljen na upravu Ujedinjenom Kraljevstvu. 1960. godine Kipar se konačno osamostalio. Međutim, Larnaka se sporo razvijala. Tako je 1973. imala 22.000 stanovnika. Turska okupacija severnog dela Kipra je stvorila veliku krizu, u kojoj je 200.000 Grka proterano iz kuća na severnom Kipru. U Larnaku je došlo 40.000 izbeglica, što je, paradoksalno, dalo novi polet gradu. Okupacija je doprinela i pomeranju težišta razvoja ostrva k mirnijem jugu, što je takođe išlo u korist razvoju Larnake poslednjih decenija.

Znamenitosti uredi

Preteča današe Larnake je antički grad Kitijum, čije su ruševine i danas vidljive. Najraniji arheološki nalazi su iz 13. veka p. n. e. Područje su izgradili ahajski Grci. Na mestu antičkog Kitijuma nalaze se kiklopske zidine.

Blizu međunarodnog aerodroma u Larnaci nalazi se Larnaka slano jezero. Tokom zime se puni vodom i posećuju ga flamingosi od novembra do marta. Leti se osuši. Kroz istoriju se koristilo kao mesto gde se sakupljala sol, po kojoj je Larnaka bila poznata.

Crkva svetog Lazara je predivna pravoslavna crkva sagrađena na grobu svetog Lazara, brata Marije i Marte. Oko 890. nađen je njegov grob, na kome je pisalo, Lazar, Hristov prijatelj.

Hala Sultan Teke je muslimansko svetilište na 5 km zapadno od Larnake. Tu se nalazi grob Muhamedove pomajke Um Haram, koja je poginula na tom mestu 647. godine prilikom opsade Larnake od strane Arapa. Tu je bila sahranjena, a Turci su mnogo vekova kasnije tu sagradili džamiju.

Tvrđavu Larnaka sagradili su Turci počev od 1625. godine. Tvrđava je danas muzej, a tokom leta dvorište se pretvara u pozorište.

Stanovništvo uredi

Populacija (ist.): Larnaka
Godina
Stanovništvo

Larnaka danas ima oko 70 hiljada stranovnika u gradskim granicama i oko 100 hiljada stanovnika u širem gradskom području. Danas su stanovnici mahom Grci, dok se nekada prisutna turska manjina iselila posle turske invazije. Istovremeno grad je primio na hiljade grčkih izbeglica sa severa ostrva. Poslednjih godina u grad se naseljava i sve više stranaca, ili ekonomskih useljenika sa Istoka ili nekadašnjih turista sa Zapada.

Privreda uredi

Larnaka je najznačajnija ulazna tačka na Kipar. Pored grada se nalazi Međunarodni aerodrom Larnaka, a gradska luka je druga po značaju u državi.

Grad ima i razvijenu industriju, smeštenu mahom u severnom delu grada. Tu se nalazi glavna kiparska rafinerija nafte.

Larnaka je i značajno turističko odredište, pre svega vezano za priobalje sa šetalištem, marinom i plažama. Uz to šetalište odvija se većina velikih festivala. Najznačajniji festival je „Festival potopa“ (kataklizmos), koji se slavi početkom leta uz seriju kulturnih događaja u gradu.

Poznate ličnosti iz Larnake uredi

Stoički filozof Zenon potiče iz Larnake, tadašeg Kitijuma. Kažu da je počeo sa stoičkim izučavanjima, kada je izgubio sve što je imao u jednom brodolomu. Njegova mermerna bista krasi današnju Larnaku.
Atinski general Kimon poginuo je tokom odbrane Kitijuma u velikoj bici sa persijskim carem Kserksom. Kada je umirao naredio je da sakriju njegovu smrt dok se bitka ne završi.
Grčka pevačica Ana Visi rođena je u Larnaci.