Lunjevica

Lunjevica
Lunjevica;
	Stari hrast na imanju porodice Trifunović
Administrativni podaci
Država	Srbija
Upravni okrug	Moravički
Opština	Gornji Milanovac
Stanovništvo
— 2011.	498
Geografske karakteristike
Koordinate	44° 00′ 00″ S; 20° 29′ 16″ I / 44.0000° S; 20.4878° I
Vremenska zona	UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Aps. visina	409 m
	Lunjevica Lunjevica na karti Srbije
Ostali podaci
Pozivni broj	032
Registarska oznaka	GM

Lunjevica je naselje u Srbiji u opštini Gornji Milanovac u Moravičkom okrugu. Prema popisu iz 2011. bilo je 498 stanovnika. Selo je u severnoj podgorini planine Vujna.

Selo je razbijenog tipa i ima nekoliko zaselaka, sa svega 151 domaćinstvom. Kroz selo prolazi drum Gornji Milanovac-Mrčajevci i ivicom zapadne strane sela prolazi Ibarska magistrala.

Ovde se nalaze Kuća narodnog heroja Tihomira Matijevića, Stari nadgrobni spomenici u Lunjevici (opština Gornji Milanovac) i Nadgrobni spomenik Rajku Petkoviću u Lunjevici (†1921).

Istorija uredi

Selo Lunjevica prvi put se pominje u turskom popisu 1476. godine pod imenom Leskovica. Tada je imalo 5 domova. Ime je dobilo po leskovom drvetu - šumi kojeg bilo mnogo u ataru sela. Što se tiče nastanka imena Lunjevica, postoje dva predanja. Po prvom, ime je dobilo po pticama lunja, koje su u velikom broju živele na području ovog sela. Na osnovu drugog, ime selu dali su doseljenici iz Velestova u Crnoj Gori.^[1]

Selo je prvobitno pripadalo opštini Brusnica. Selo pripada crkvenoj parohiji manastira Vujan.^[1] Zapisa u selu ima sedam. Krstonoše su išle na Belu Subotu.

Rodom iz Lunjevica su bili braća Nikola i Joksim Karamarkovići. Nikola, zet Karađorđev, bio je vojvoda Crnogorske knežine, pa komandant užičkog grada. Umro je u Hotinu 1816. godine. Joksim je bio najpre skeledžija, pa je 1813. postao užički vojvoda i poginuo iste godine na Ravnju.

Iz sela je i Nikola Milićević Lunjevica, trgovac, finansijer Prvog i Drugog srpskog ustanka, ktitor manastira Vujan, pobratim kneza Miloša i deda kraljice Drage Obrenović.^[1] Njegova kuća sagrađena je u 18. veku i nalazi se pod zaštitom države. U njoj je 1815. godine održan jedan od sastanaka za pripremu Drugog srpskog ustanka. Prva škola otvorena je 1807. godine u njegovoj kući, i to kao jedna od prvih u Srbiji. Godine 1813. prestala je da radi. Rad je nastavila u novosagrađenoj zgradi škole 1854. godine. U ovom selu rođen je i Panta Lunjevica, Nikolin sin, otac kraljice Drage. Bio je komandant Šabačke nahije i upravnik grada Beograda.^[1]

Dolaskom Turaka meštani su se iselili. Naselilo ga je stanovništvo iz Crne Gore, Starog Vlaha i užičkog kraja.^[1]

U selu je podignut spomenik borcima iz sela koji su poginuli u ratu od 1941 do 1944. godine. Od 1949. u selu postoji seljačka radna zadruga.

Zapadnom stranom sela je do 1. decembra 1969, kada je uklonjena zbog procene nadležnih da nije ekonomski isplativa, postojala železnička pruga uzanog koloseka Beograd - Gornji Milanovac - Sarajevo.

U ratovima u periodu od 1912. do 1918. godine selo je dalo 118 ratnika. Poginulo ih je 39 a 79 je preživelo.^[1]

Geografija uredi

Lunjevica se nalazi na južnoj periferiji varoši Gornji Milanovac, na levoj obali reke Despotovica i padinama planine Vujan. Nadmorska visina je od 280 do 480 m, a površina je 1.392 ha.^[1] Udaljena je 22 kilometra od Čačka, 44 od Kragujevca i 122 od Beograda.

Naselja koja okružuju Lunjevicu su dosta stara, osim Gornjeg Milanovca koji je osnovan tek 1853. godine. Sa severoistočne strane nalazi se selo Brusnica, koje se pominje još u 15. veku. Sa zapada se selo graniči sa Mlakovcem, koje je dobilo ime po izvoru mineralne i lekovite vode. Sa južne strane Lunjevice nalazi se naselje Prislonica koje pripada opštini Čačak. Sa jugozapadne strane ispod Malog Vujna (745 metara) nalazi se manastir Vujan. Sa istočne strane je selo Jablanica, sa severoistočne strane Grabovica, a severno od Lunjevice na nekadašnjem „Divljem polju” nalazi se Gornji Milanovac, a budući da se grad proširio i na deo Lunjevice, jedan deo sela postao je predgrađe.

Klima uredi

Klima je umerenokontinentalna ali sa veoma toplim letima i vrlo hladnim zimama. Najhladniji mesec je januar sa najnižom temperaturom od -20 °C, a najtopliji je juli kada temperatura prelazi 31 °C. Sunčano vreme u junu traje 295 časova, a oblačnost je najveća u zimskim mesecima.

Galerija uredi

Spomen-obeležje
Spomen-obeležje

Demografija uredi

U popisima selo je 1910. godine imalo 778 stanovnika, 1921. godine 622 , a 2002. godine taj broj je spao na 530.^[1]

U naselju Lunjevica živi 407 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 42,1 godina (40,8 kod muškaraca i 43,4 kod žena). U naselju ima 165 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,10.

Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je pad u broju stanovnika.

Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka

Demografija^[2]
Godina	Stanovnika
1948.	823
1953.	815
1961.	925
1971.	684
1981.	555
1991.	541	535
2002.	512	524
2011.	498

Etnički sastav prema popisu iz 2002.‍^[3]

Srbi	511	99,80%
Rumuni	1	0,19%
nepoznato	0	0,0%

Stanovništvo prema polu i starosti^[4]


	m	ž
?	0	0
80+	4	8
75—79	10	11
70—74	17	19
65—69	22	21
60—64	15	19
55—59	8	15
50—54	13	15
45—49	23	20
40—44	16	14
35—39	23	23
30—34	13	13
25—29	18	13
20—24	12	10
15—19	14	16
10—14	20	18
5—9	16	14
0—4	10	9
Prosek :	40,8	43,4

Domaćinstva

**Broj domaćinstava prema popisima iz perioda 1948—2002.**
Godina popisa	1948.	1953.	1961.	1971.	1981.	1991.	2002.
Broj domaćinstava	157	177	242	180	172	166	165

**Broj domaćinstava po broju članova prema popisu iz 2002.**
Broj članova	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10 i više	Prosek
Broj domaćinstava	27	48	28	29	16	12	4	0	1	0	3,10

Stanovništvo staro 15 i više godina po bračnom stanju i polu

Pol	Ukupno	Neoženjen/Neudata	Oženjen/Udata	Udovac/Udovica	Razveden/Razvedena
Muški	208	58	138	10	2
Ženski	217	30	140	38	9
UKUPNO	425	88	278	48	11

Stanovništvo po delatnostima koje obavlja

Pol	Ukupno	Poljoprivreda, lov i šumarstvo	Ribarstvo	Vađenje rude i kamena	Prerađivačka industrija
Muški	112	15	0	1	50
Ženski	78	16	0	0	52
UKUPNO	190	31	0	1	102
Pol	Proizvodnja i snabdevanje	Građevinarstvo	Trgovina	Hoteli i restorani	Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški	2	9	7	4	14
Ženski	0	0	3	1	0
UKUPNO	2	9	10	5	14
Pol	Finansijsko posredovanje	Nekretnine	Državna uprava i odbrana	Obrazovanje	Zdravstveni i socijalni rad
Muški	0	1	6	2	0
Ženski	0	0	0	3	3
UKUPNO	0	1	6	5	3
Pol	Ostale uslužne aktivnosti	Privatna domaćinstva	Eksteritorijalne organizacije i tela	Nepoznato
Muški	0	0	0	1
Ženski	0	0	0	0
UKUPNO	0	0	0	1

Vidi još uredi

Opština Gornji Milanovac

Reference uredi

^ ^a ^b ^v ^g ^d ^đ ^e ^ž Đuković, Isidor (2005). Rudničani i Takovci u oslobodilačkim ratovima Srbije 1912-1918. godine. Gornji Milanovac: Muzej Rudničko-takovskog kraja. str. 283.
^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.
^ „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.
^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.

Literatura uredi

Milenko S. Filipović: Takovo, Srpski etnografski zbornik, 1960.

Spoljašnje veze uredi

[:02-1] v ^g ^d ^đ ^e ^ž Đuković, Isidor (2005). Rudničani i Takovci u oslobodilačkim ratovima Srbije 1912-1918. godine. Gornji Milanovac: Muzej Rudničko-takovskog kraja. str. 283.

[2] „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.

[3] „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.

[4] „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.

[1]

[2]

[3]

[4]