Википедија

Miri (Malezija)

Miri (malajs. Miri, kin: 美里) primorski je grad na severoistoku Saravaka u Maleziji, smešten u blizini granice sa Brunejom, na ostrvu Borneo. Grad se prostire na površini od 997,43 km², nalazi se 798 km severoistočno od Kačinga[5] i 329 km jugozapadno od Kota Kinabalu.[6] Miri je drugi grad po veličini u Saravaku,[7] sa 234.541 stanovnika od 2010.

Miri
Miri
Stariji deo grada Miri
Administrativni podaci
Država Malezija
Savezna državaSaravak
Stanovništvo
Stanovništvo‍
 — 2010.234.541[1]
Geografske karakteristike
Aps. visina8[2][3] m
Površina997,43[4] km2
Miri na karti Malezije
Miri
Miri
Miri na karti Malezije

Pre nego što je Miri osnovan, Marudi je bio administrativni centar severne regije Saravak. Kompanija Miri osnovana je 1910. godine kada je Rojal Dač Šel izbušio prvi izvor nafte. Otkriće naftnog polja u Miriju dovelo je do brzog razvoja grada. Grad je postao administrativno središte severne regije Saravak do 1929. godine. Tokom Drugog svetskog rata, Brukeova vlada uništila je naftna polja Miri da bi sabotirala japanske operacije u jugoistočnoj Aziji, ali bez uspeha; grad Miri bio je prva tačka iskrcavanja japanskih trupa na Borneu. Kasnija japanska okupacija dovela je do toga da je Miri postala meta savezničkih vazdušnih napada koji su prouzrokovali uništavanje rafinerija nafte. Naftna industrija je i dalje bila glavni igrač u gradskoj ekonomiji nakon rata. Istraživanje nafte krenulo je od pedesetih godina 20. veka, ali su posle toga pronađena nova unutrašnja naftna polja 1989. i 2011. godine. Godine 1974. formiranje malezijske naftne i gasne kompanije Petronas dovelo je do saradnje između Petronasa i Šela na istraživanju nafte u regionu Miri. Godine 2005. Miri je postala deseti grad u Maleziji koji je dobio zvanični status grada, prvi nedržavni glavni grad koji je dobio takav status.

Miri se nalazi na listi Unesko svetske baštine.[8][9] Nacionalni park Gunung Mulu je najveća poznata pećinska dvorana na svetu, i dalje je jedno od omiljenih odredišta za eko-turizam u Miriju.[7] Miri je, takođe, rodno mesto malezijske naftne industrije. Ostale velike industrije u gradu uključuju drvnu industriju, afričku uljanu palmu i turizam.

Etimologija uredi

Grad Miri je dobio ime po manjinskoj etničkoj grupi koja se zove „Jati Meirek“[10] ili jednostavno „Mirek“[11] ili „Miriek“. Ova etnička grupa su najraniji doseljenici u regionu divizije Miri. Evropljani koji su kasnije došli u region radi istraživanja nafte pogrešno su izgovorili „Miriek“ kao „Miri“ i ovo ime se i danas koristi.[12]

Praistorija uredi

Prvi tragači za hranom posetili su zapadne dvorane pećine Niah (nalazi se 110 km jugozapadno od grada Miri)[13] 50.000 godina kada je Borneo bio povezan sa kopnom jugoistočne Azije. Predeo pećine Niah bio je suv i otvoreniji nego sada. Praistorijska pećina Niah bila je okružena mozaikom zatvorenih šuma sa žbunjem, parkom, močvarama i rekama. Prvi tragači za hranom su je otkrili u prašumama kroz lov, ribolov, sakupljanje mekušaca i sakupljanje biljaka.[14] Najraniji dokazi o ljudskoj populaciji na tom području datiraju od 40.000 pre nove ere, u pećini Niah, u paleolitskom periodu. O tome svedoči otkriće lobanje Homo sapiensa 1958,[15] što je najstarija moderna ljudska lobanja u jugoistočnoj Aziji.[16] Lobanja verovatno pripada adolescentkinji od 16 do 17 godina. Takođe su pronađeni ostaci divovskog azijskog ljuskavca koji datiraju iz perioda od 30.000 godina pre nove ere[17] i mezolitski i neolitski grobovi u pećini Niah.[18]

Istorija uredi

Administracija Bruka uredi

 
Čarls Hose zagovarao je istraživanje nafte Miri sa kompanijom Rojal Dač Šel.
 
Miri 1910.
 
Pogled na ulicu Miri 1925.

Čarls Bruk je nasledio Džejmsa Bruka kao novi radža Saravaka 1868. Do 1883. godine, sultan Bruneja Abdul Momin ustupio je oblast Baram (uključujući Miri) Čarlsu Bruku.[19] Područje Miri je u to vreme još uvek bilo ribarsko selo.[20] Bilo je to malo naselje okruženo mangrovama i nipama. Sastojale su se od 20 razbacanih kuća, nekoliko drvenih prodavnica kojima su upravljali kineski i arapski trgovci.[21] Izgrađena je tvrđava u Klodetu (današnji Marudi, 43 km istočno od Mirija)[22] 1883. godine. Klodet je postao administrativni centar divizije.[23] Čarlsa Hosea nasledio je Krespignij kao novi stanovnik 1891. godine, a tvrđava u Marudi preimenovana je u tvrđavu Hose. Da bi obnovio mir među različitim etničkim plemenima koja se bore u regionu Baram, Čarls Hose je odlučio da organizuje mirovnu konferenciju u svojoj tvrđavi u aprilu 1899. Ova mirovna konferencija takođe je dovela do organizovanja prve Baram regate, dugog trkačkog takmičenja među domorocima koje se nastavilo održavati do danas.[24]

Dokumentacija kineske dinastije Sung, pominje uvoz kamfora i nafte Borneo u 11. veku. Godine 1882. Krespignij izvestio je vladu Bruke o 18 ručno iskopanih naftnih izvora u oblasti Miri. Takođe je preporučio da područje u blizini reke Miri treba detaljno istražiti. Međutim, njegove preporuke su ignorisane. Ali kada je Čarls Hose preuzeo rezidencijalnu kancelariju 1891. godine, zainteresovao se za ideju Krespignij i počeo da sarađuje s njim. Krespignij je počeo da vrši mapiranje procurivanja nafte oko područja Miri, međutim savetnik geolog iz Engleske obeshrabrio je istraživanje nafte zbog loših logističkih uslova. Nakon penzionisanja sa administrativnih položaja u Saravaku, Čarls Hose se vratio u Englesku. Kasnije je otišao u London da sa anglosaksonskim naftnim kompanijama (kasnije postala deo Rojal Dač Šela 1907) razgovarao o ideji istraživanja nafte u Miriju. Benjamin, direktor predsedništva naftne kompanije, bio je zainteresovan za ovu ideju. Konačno, 1909. godine, Džejms Bruk je došao u London da potpiše prvi ugovor o naftnom rudarstvu Saravak. Erb je počeo da mapira naftna polja Miri od avgusta 1909. do jula 1910. Takođe je utvrdio da je lokacija poznata kao „Miri Hil“ (danas poznata kao „Kanada Hil“, 150 m nadmorske visine) pogodna da deluje kao antiklinala za bušenje nafte.[20] [25]

 
Zgrada rezidencije u Miriju prvobitno je korišćena kao administrativna zgrada za Britance, pre nego što je pretvorena u japansko sedište tokom njihove okupacije.

Konačno, 10. avgusta 1910. započeta je prva operacija bušenja nafte. Od 22. decembra 1910. oko Mirija izbušena su 624 kopnena bunara do 1972. godine, koja su zajednički poznata kao „polje Miri“. Polje Miri jedino je kopneno polje u Saravaku, jer se proizvodnja nafte pomerila u moru od kasnih 1950-ih. Prvi naftni izvor na kanadskom brdu proizveo je ukupno 0,65 miliona bura nafte u narednih 60 godina do zatvaranja 31. oktobra 1972.[20] [26] Prva rafinerija nafte i podmorski cevovod izgrađeni su u Miriju 1914. godine. Rafinerija nafte je od tada preseljena u Lutong (11 km severno od Mirija) 1916.[27]

Rezidencija se preselila iz Marudija u Miri 1912. godine. Miri je rasla brzo kao stopa proizvodnje nafte od kompanije Šel. Godine 1920. u Miriju su izgrađeni putevi. U grad su kupljeni i bicikli i motocikli.[28] Do 1921. godine u Miriju je bilo 40 prodavnica, sa jednom engleskom i jednom kineskom školom. Kasnije su u grad uvedeni motorni automobili. Godine 1924. izgrađen je put koji povezuje Miri sa Lutongom. Do 1925. godine uvedeno je rotaciono bušenje. Proizvodnja nafte nastavila je da raste sve dok 1929. nije dostigla vrhunac od 15.211 bura dnevno. Poboljšano je snabdevanje vodom, raščišćene su džungle i izgrađeno je više puteva.[29] Miri je 1929. godine postao administrativni centar čitave regije Baram.[30]

Japanska okupacija uredi

 
Vlada Bruke uništila je rafineriju nafte i skladišta nafte Lutong pre dolaska Japanaca.
 
Oštećene instalacije rafinerije nafte u Lutongu 1945. godine zbog antihitlerovskih bombaških napada.
 
Uticaj savezničkog bombardovanja na grad.

Brukova vlada aktivno je lobirala da britanska vlada prihvati Saravaka kao jednog od svojih protektorata u slučaju rata. Do 1888. godine Britanci su se konačno složili da Saravaku dodele zaštitu. Britanci su poslali nekoliko trupa u Saravak da ojačaju odbranu 1930-ih. Do 1938. godine, pod vođstvom Čarlsa Vajnera Bruka, aerodromi su izgrađeni u Miri, Kačingu, Oji i Mukahu, u pripremi za predstojeći rat. Međutim, do 1941. godine, britanska kraljevska mornarica i kraljevsko vazduhoplovstvo povukli su se iz Saravaka i vratili se u Singapur. Stoga je britanska vlada zagovarala „politiku spaljene zemlje“ za vladu Bruke u slučaju japanskog napada. Shema poricanja formulisana je za uništavanje naftnih instalacija u Miriju i Lutongu. To je bilo zato što je obalu dužine od 30 milja od Lutonga do Mirija bilo nemoguće odbraniti od japanskog iskrcavanja zbog nedostatka radne snage. Do maja 1941. godine, jedna pešadijska četa iz Pandžaba 2/15,[31] kraljevska artiljerijska baterija Hongkonga i Singapura od 6 inča i jedan vod kraljevskih inženjera bili su smešteni u Miriju da nadgledaju uništavanje naftnih polja. U avgustu 1941. izvedena je operacija smanjenja proizvodnje ulja Miri za 70%.[32]

Ubrzo nakon vesti o japanskom napadu na Perl Harbor, viđeni su japanski avioni kako izviđaju iznad Mirija. Brukova vlada odlučila je o potpunom uništavanju naftnih polja i aerodroma u Miriju. Službenici kompanije Šel dobili su naređenje za sprovođenje šeme poricanja 8. decembra 1941. godine. Uveče istog dana zadatak je završen.[32] Svi naftni bunari zapečaćene su vitalnom opremom i mašinerijom rastavljene i otpremljene u Singapur. Kvalifikovani radnici i važni papiri kompanije takođe su poslati zajedno sa opremom u Singapur. Devet dana nakon bombaškog napada, 16. decembra 1941. godine, u Perl Harboru, japanske trupe od 10.000 ljudi iskrcale su se na plažu Tanjung Lobang, Miri, bez većeg otpora. Međutim, 19. decembra 1941. holandski leteći brod sa ostrva Tarakan napao je japanski razarač Šinonome (pod komandom Hirošija Sasagava) kod Miri. Brod je potopljen zajedno sa celokupnom posadom od 228.[33] Još jedan leteći brod X-33 takođe je oštetio japanski transportni brod. Nakon pada Singapura 15. januara 1942, Japanci su kvalifikovane radnike koji su se sakrili sa svojom opremom vratili u Miri. Većina japanske opreme za bušenje i rafineriju nafte bila je prenosiva. Ukupno je proizvedeno 0,75 miliona bura tokom japanske okupacije od 1941. do 1945.[34]

Tokom okupacije, Miri i Lutong postali su periodični subjekti savezničkih vazdušnih napada i bombardovanja. Hrane, odeće i lekova bilo je malo. Radnici japanske službe za snabdevanje naftom korišćeni su za rekonstrukciju i održavanje mosta i aerodroma Lutong od štete savezničkih bombardovanja.[34]

Savremeno doba uredi

 
Grad Miri 1983. godine.

Petronas, malezijska nacionalna naftna i gasna kompanija, osnovana je 1974. Kao rezultat, sistem koncesije je promenjen u sistem ugovora o podeli proizvodnje između Šela i Petronasa. Sve strane naftne kompanije, uključujući Šel, morale su da dobiju licence od Petronasa. Prva dva potpisana su 30. novembra 1976. Strane naftne kompanije moraju zadržati najviše 41% proizvedene nafte dok se ne povrate prvobitni troškovi. Nakon povratka svojih ulaganja, naftne kompanije će zadržati 30% prihoda nakon što se odbiju svi operativni troškovi i honorari za naftu.[35] Petronas je takođe osnovao kompaniju koja je bila direktno uključena u istraživanje, razvoj i proizvodnju nafte i gasa u zemlji. Petronas je takođe pokrenuo projekat engl. Baram Delta Gas Gathering koji uključuje prikupljanje[36] i kompresiju gasa iz pet polja, i to Beti, Bekor, Baram, Baronia i zapadni Lutong, smeštenih 10 km do 45 km od obale Mirija. Ovo služi za osiguravanje minimalizacije gubitka gasa tokom proizvodnje nafte. Petronas i Šel takođe su uključeni u obrazovne aktivnosti poput dodele stipendija zaslužnim studentima. Obe kompanije su takođe uključene u prvi malezijski projekat od bazena do grebena, u pokušaju da sačuva bio-morski život u morskom priobalju Miri. U ovom projektu napravljena je napuštena platforma koja je postala deo grebena Siva.[27] Obe kompanije takođe su započele osnivanje rezervata prirode Piasau 2014. godine.[37]

Opštinsko veće Miri usvojilo je morskog konjića kao zvanični simbol grada. Predložio ga je bivši glavni ministar Saravaka Abdul Taib Mahmud i predstavio ga u okviru kampanje „Volim Miri“ 1994. godine. Morski konjić je odabran zbog svoje prepoznatljive figure nežnog i gracioznog pokreta. Ove karakteristike opisuju više etničkih i kulturnih identiteta Miri koji žive u miru i harmoniji sa dobrim životnim vrednostima. Takođe označava lokaciju grada Miri u blizini mora i koralnih grebena i status grada kao rajskog odmarališta.[38] [39]

Miri je 20. maja 2005. podignuta u status grada i postala je deseti grad Malezije.[40] Miri je takođe prvi grad u Maleziji koji nije glavni grad države koji je dobio status grada.[41] Dan grada Miri slavi se svake godine 20. maja otkako ga je proglasio prošli glavni ministar Abdul Taib Mahmud.[42] Vremenska kapsula koja sadrži novinski članak dana i knjigu suvenira sahranjena je u muzeju naftne nauke na kanadskom brdu Miri. Kapsula vremena biće otvorena 100 godina kasnije, 20. maja 2105.[43] Takođe je učinjen napor da se Miri razvije kao odmaralište za život.[44]

 
Pogled na Miri.

Upravljanje uredi

 
Zgrada gradskog veća Miri.

Grad Miri bira jednog člana parlamenta iz poslaničkog mesta u Parlament Malezije. Grad takođe bira troje parlamentarca u zakonodavnu skupštinu države Saravak, i to Piasau, Pujut i Senadin.[45]

Lokalna vlast i definicija grada uredi

Mirijem je ranije upravljalo opštinsko veće, 24 godine. Nadograđen je na Gradsko veće Miri 20. maja 2005. godine.[46] Površina je 977,43 km². Nalazi se na granici okruga Miri, koji se sastoji od grada Miri, podkruga Sibuti i Niah,[47] sa ukupno 290.274 stanovnika[48] i ukupne površine 4707 m².[49] Rezidencija i okružna kancelarija nalaze se u gradu Miri.[50]

Geografija uredi

 
Grad Miri iz satelita.
 
Meteorološka radarska stanica na kanadskom brdu u Miriju.

Nalazi se na aluvijalnoj ravnici reke Miri, na zapadnoj obali severnog Saravaka na ostrvu Borneo. Zbog preovlađujuće južne priobalne struje, nanos plaže je barijerno ostrvo između reke Miri i obale uzrokujući „Jazo efekat“ gde reka teče paralelno sa obalom pre nego što se ulije u južno kinesko more. Grad se pretežno nalazi na unutrašnjoj (istočnoj) strani reke Miri sa samo nekoliko mestimičnih stambenih četvrti, golf klubom i malim aerodromom na poluostrvskom putu.[51]

Klima uredi

Miri ima tropsku prašumsku klimu. Postoje dve sezone Monsuna: jugozapadni monsun, čija je sušna sezona od aprila do septembra, i severoistočni monsun, čija je vlažna sezona od oktobra do marta. Godišnja količina padavina je oko 250 do 380 cm. Temperatura vazduha je između 23 °C do 32 °C tokom cele godine. U retkim prilikama temperatura može doseći i do 18 °C do 16 °C, naročito u mesecima novembru, decembru i januaru. Najniži ikad zabeležen je u decembru 2010. godine kada je temperatura pala na 11 °C.[52]

Klima Miri (1971—2000, ekstremi 1940—1999)
Pokazatelj \ Mesec .Jan. .Feb. .Mar. .Apr. .Maj. .Jun. .Jul. .Avg. .Sep. .Okt. .Nov. .Dec. .God.
Apsolutni maksimum, °C (°F) 33,3
(91,9) 		33,9
(93) 		35,4
(95,7) 		35,5
(95,9) 		35,2
(95,4) 		34,4
(93,9) 		35,0
(95) 		34,4
(93,9) 		34,1
(93,4) 		34,4
(93,9) 		33,9
(93) 		33,9
(93) 		35,5
(95,9)
Maksimum, °C (°F) 29,9
(85,8) 		30,2
(86,4) 		30,9
(87,6) 		31,3
(88,3) 		31,6
(88,9) 		31,5
(88,7) 		31,2
(88,2) 		31,3
(88,3) 		31,0
(87,8) 		30,7
(87,3) 		30,5
(86,9) 		30,3
(86,5) 		30,87
(87,56)
Minimum, °C (°F) 23,1
(73,6) 		23,2
(73,8) 		23,5
(74,3) 		23,8
(74,8) 		23,9
(75) 		23,6
(74,5) 		23,3
(73,9) 		23,4
(74,1) 		23,4
(74,1) 		23,4
(74,1) 		23,3
(73,9) 		23,3
(73,9) 		23,43
(74,17)
Apsolutni minimum, °C (°F) 20,6
(69,1) 		19,4
(66,9) 		21,1
(70) 		20,6
(69,1) 		21,7
(71,1) 		20,6
(69,1) 		21,1
(70) 		21,1
(70) 		21,7
(71,1) 		21,1
(70) 		22,2
(72) 		20,0
(68) 		19,4
(66,9)
Količina kiše, mm (in) 240,5
(9,469) 		160,5
(6,319) 		134,4
(5,291) 		177,9
(7,004) 		193,7
(7,626) 		204,9
(8,067) 		179,4
(7,063) 		210,9
(8,303) 		249,5
(9,823) 		317,2
(12,488) 		295,5
(11,634) 		349,2
(13,748) 		2.713,6
(106,835)
Dani sa kišom (≥ 1.0 mm) 14 10 9 12 13 12 11 12 14 17 17 18 159
Relativna vlažnost, % (u 14:00 č.) 76 78 77 74 74 73 72 73 73 75 76 76 74,8
Sunčani sati — mesečni prosek 170,3 172,1 201,8 216,5 220,0 205,6 213,3 202,3 184,6 184,4 189,0 185,4 2.345,3
Izvor #1: Svetska meteorološka organizacija[53]
Izvor #2: Nacionalna uprava za okeane i atmosferu (1961—1990),[54] Meteorološka služba Nemačke (ekstremi i vlaga)[55]

Demografija uredi

Stanovnici Mirija zovu se „Mirijanci“.[56]

Rast broja stanovnika
Godina Stanovništvo Godišnja stopa rasta
1940.[25] 11.000 -
1960. 24.049 +3,99%
1970. 34.613 +3,71%
1980. 52.125 +4,18%
1991. 102.878 +6,38%
2000. 167.535 +5,57%
2010.[1] 234.541 +3,42%

Etnička pripadnost uredi

Etnička statistika okruga Miri[57]
Ukupno stanovnika Malajci Iban Bidajuh Melanau Bumiputra Kinezi Indijci Ostalo Stranci
290.274 52.954 85.026 3.727 9.012 31.704 77.869 1.186 1.609 27.187

Prema malezijskom popisu stanovništva iz 2010. godine, grad Miri ima ukupno 234.541 stanovnika.[58] Autohtono stanovništvo čini najveću etničku grupu u gradu (61,3%, 143.736) koju čine Iban (61.273), Malajci (46.723), druga autohtona plemena (24.119), Melanau (8.313) i Bidajuh (3.308). Slede Kinezi (32,1%, 75.329), ne-Malezijaci (5,7%, 13.362) Indijci (0,5%, 1.134) i ostali (0,4%, 980).[11] Miri ima 19 od 27 Saravak etničke grupe.[59][60] Većina ne-Malezijaca u Miriju su ljudi sa Suluka i Bajaua sa juga Filipina, koji rade u Delti Barama kao ribari.[61] [62] Takođe postoje imigranti iz Suluka i Bajaua koji ulaze u Miri.[63]

Jezici uredi

Postoji velika raznolikost u pogledu jezika koji se govore u Miriju, jer je to mesto gde ima migranata iz celog Saravaka, nekoliko zapadnih Malezijaca, nekoliko stranaca i nekoliko Evroazijaca. Među glavnim jezicima koji se ovde govore su malajski: koji uključuje i lokalnu raznolikost malajskog, saravačkog malajskog ili bahasa Saravaka, i standardnog malajskog; malezijski mandarinski i Iban. Izgovor i naglasak govornog malajskog jezika razlikuju se u zavisnosti od maternjeg jezika, porekla i istorije svakog pojedinca. Starija generacija, od kojih su mnogi stekli osnovno i srednje obrazovanje 1960-ih, što je tada bilo na engleskom jeziku, generalno dobro govori engleski jezik: znak britanskog kolonijalizma; ili koji su radili u kompanijama povezanim sa naftom i gasom koje posluju na engleskom, gde su poprimali engleski, malajski i ibanski jezik do različitih nivoa majstorstva. To nije slučaj sa mnogim mlađim Mirijcima, koji su se uglavnom školovali ili se obrazuju na malajskom ili mandarinskom jeziku; većina njih je sposobna da govori osnovni engleski sa gramatikom na koju jako utiču ili malajski ili mandarinski. To zbog činjenice da je engleski jezik posle osamdesetih godina bio sveden na samostalan predmet. Trenutno postoji manjina pripadnika koji govore engleski kao svoj prvi jezik, sa različitim nivoima znanja. Domorodačke rase takođe govore svoje različite jezike, sve austronezijske. Ovo uključuje jezike kao što su beravan, brunei, iban, kenijski, lun bavang i kelabit.[64] Međutim, mnogi u Miriju teže da koriste malajski i malezijski mandarinski jezik umesto svojih autohtonih jezika (poput kajana i kelabita) i kineskih dijalekata; sa izuzetkom Ibana, koji se ovde široko koristi; iako su se u prošlosti činili određeni napori da se promoviše upotreba autohtonih jezika među mlađom generacijom.[65] [66]

Religija uredi

Religije u Miriju uključuju hrišćanstvo, islam, budizam, taoizam, hinduizam,[67] sikizam[68] i bahai veru. Među hrišćanskim crkvama postoje Evangelička crkva Borneo, anglikanizam, metodizam, rimokatolici.[69] [70] Odgovarajuće verske grupe mogu slobodno da održavaju povorke u gradu Miri.[71] [72] Među zapaženim verskim mestima u Miriju su: hram Tua Pek Kong, moralno uzdižuće društvo Če Sing Kor, hram San Čing Tian (莲花 山 三清殿, taoistički hram),[73] katedrala Svetog Josifa (rimokatolička),[74] metodistička crkva Hvai En, crkva Sv. Kolumba (anglikanska),[75] džamija Al-Takva, džamija Al-Jamek,[76] hram Sikh i hram Kamini Durga Esvari Aman (hinduizam).[77] Saravak je pretežno hrišćanski, za razliku od većine indonežanskog arhipelaga.[78]

Ekonomija uredi

 

U Miriju postoji nekoliko industrijskih područja, neki primeri uključuju industrijsko imanje Kuala Baram (mešovita, lagana i srednja industrija), industrijsko imanje Piasau (mešovita laka industrija), industrijsko područje Senadin, industrijsko imanje Estvod i svetlo industrijsko područje Bekenu (prerada hrane).[79]

Miri se uglavnom oslanja na svoju naftnu i gasnu industriju, što značajno doprinosi bruto domaćem proizvodu Saravaka.[80][81] [82] Druge multinacionalne naftne i gasne kompanije takođe su ovde postavile svoje kancelarije.[83][84][85][86][87][88][89] Naftno polje Asam Paja otkriveno je 1989. godine, u unutrašnjosti Saravaka.[90]

Drvna industrija 1970. do 1980. postala je jedan od glavnih proizvođača prihoda za Miri.[91] [92] Multinacionalni konglomerati sa sedištem u Miriju, kao što su Šin Jang[93] i Samling, imali su rani početak u drvnoj industriji.[94] Pored toga, brodograditeljske kompanije poput brodogradilišta Sealink,[95] Šin Jang,[96][97] i drugi svoja glavna brodogradilišta postavljaju u industrijskom području Miri.[98]

Prva velika plantaža uljane palme u Saravaku započela je 1968. godine, u kojoj je novoosnovana zasadila ukupno 5,000 ha (0,05000 km2) plantaže uljane palme u blizini Mirija, zapošljavanjem indonežanskih radnika na ovim plantažama. Od 1980-ih kompanija uljane palme Saravak ima ukupno 30,000 ha (0,30000 km2) uljane palme u divizijama Miri i Bintulu, ostvarujući ukupan prihod od 85 miliona 2005. godini. Kompanija uljane palme Saravak je sada u većinskom vlasništvu Šin Janga i uprave za starateljstvo i razvoj zemljišta Saravak[99] sa sedištem u Miriju.[100] Do 2014. plantaže uljane palme između zone Miri-Bintulu činile su 60% ukupnih imanja uljane palme u Saravaku.[101]

 
Kineska prodavnica u Miriju koja zadovoljava razne potrebe.

Lučka uprava Miri osnovana je 1. februara 1981. godine i započela je sa radom 1. marta 1983. godine. Nalazi se u blizini ušća reke Baram.[102] Luka može da primi brodove do 1500 BT, sa površinom generalnog tereta od 50.895 m² i ukupnom razvijenom površinom od 34 hektara (0.34 km²).[103] Uglavnom se koristi za rukovanje naftom, drvnim proizvodima, ugljem i građevinskim materijalom. MPA je od 2011. do 2013. godine obrađivalo 23,94 miliona metričkih tona robe, što je ukupan prihod od lučkih davanja iznosilo 48,58 miliona RM.[104]

Miri je odredište za kupovinu za posetioce koji dolaze iz susedne države Brunej[105] zbog neslaganja u kursu valuta (100 brunejskih dolara za 300 malezijskih ringgita), jeftinijih predmeta i raznih odmarališta za rekreativne aktivnosti. Bintang Plaza i tržni centar Boulevard su dve glavne destinacije za kupovinu Bruneja.[106] Od 2014. godine broj turista je ukupno iznosio 2,9 miliona ljudi u toku jedne godine.[107] Miri je takođe i ulaz za eko-turizam u četiri nacionalna parka i morski nacionalni park.[108]

Obrazovni sektor je još jedan proizvođač prihoda za Miri. Univerzitet Kurtin donosio je 480 miliona deviza godišnje od 3000 stranih studenata koji studiraju na univerzitetu.[109]

Prevoz uredi

Zemljište uredi

Sve puteve u Miriju održava gradsko veće. Miri je dostupan putem od Bandar Seri Begavana preko kontrolnog punkta koji se nalazi 35 km severno.[110] Miri je povezan sa svim većim gradovima u Saravaku, uključujući Kota Kinabalu u Sabahu, autoputem Pan Borneo. Miri je takođe povezan sa gradom Bintulu obalnim putem[111] i Marudi kroz 42 km puta.[22] Most ASEAN nalazi se duž autoputa Miri-Baram i prelazi reku Baram, pružajući direktan pristup susednoj zemlji Bruneju i gradovima Limbang i Lavas u Saravaku.[112]

Javni prevoz uredi

Grad Miri ima dve autobuske stanice, i to lokalnu (smeštenu na putu Malaji pored Tamu Muhibaha i informativnog centra za posetioce) i autobuske stanice za velike udaljenosti (smeštene u blizini ugla Pujut).[7] Lokalna autobuska stanica opslužuje područje grada Miri, područje Bakam, aerodrom Miri i Brunej.[113] Autobusi za nacionalni park Niah, nacionalni park Lambir Hils, Bintulu, Sibu, Kučing i Pontianak polaze sa velike autobuske stanice.[114] Lokalne taksi službe se takođe pružaju u gradu, sa glavnim taksi stajalištem u centru grada.

Aerodrom uredi

 
Aerodrom Miri

Aerodrom Miri važan je ulaz u severni region Saravaka. Nalazi se 11 km južno od grada Miri. Služi kao središte za domaće, međunarodne i ruralne avio-usluge.[115] Aerodrom Miri je deseti najprometniji aerodrom u Maleziji i drugi u Saravaku. Pruža usluge za 2,2 miliona putnika u 2013. godini.[116] Aerodrom ima samo jedan direktan međunarodni let za Singapur. Takođe prima letove sa domaćih destinacija kao što su Kuala Lumpur, Džohor Bahru, Kota Kinabalu, Labuan, Kučing i drugi veći gradovi u Saravaku.[7] Aerodrom Miri takođe pruža letove do unutrašnjosti Saravaka, kao što su Bario, Marudi, Lavas, Limbang i Mukah.[117] Trenutno postoje tri aviokompanije aerodroma Miri, a to su Malejša erlajns, Er Azija i MASwings.

Voda uredi

Boat Jetty nalazi se na 45 minuta od centra grada Miri. Poslednji put je funkcionisao 2014. godine i zatvoren je zbog prisustva bolje vazdušne i putne povezanosti sa unutrašnjošću, posebno grada Marudi i svih ostalih većih gradova u Baramu.

Ostale komunalne usluge uredi

Sudovi i sprovođenje zakona uredi

Trenutni dvorski kompleks nalazi se u ulici Merdu, Miri.[118] Sadrži viši sud,[119] sud za zasedanja i sud za prekršaje.[120] Takođe ima podređeni sud koji se nalazi u području nadležnosti okruga Miri i okruga Marudi. Na putu Pujut postoji jedno okružno sedište policije. Centralna policijska stanica Miri nalazi se na putu Raja, dok su ostale policijske stanice na putu Bakam, aerodromu Miri, putu Kampung Tulang, Bekenu i Niah.[121] U Miriju postoji i centralni zatvor.[122]

Zdravstvena zaštita uredi

Bolnica Miri započela je sa radom 6. maja 1995. godine, nalazi se 2,5 km od centra grada i površine je 87,11 hektara. Bolnica ima 339 kreveta i pruža specijalne usluge poput hirurgije, oftalmologije, akušerstva i ginekologije i radiologije.[123] To je takođe sekundarna bolnica za preporuke u severnom regionu Saravak.[124] [125] Takođe u Miriju postoje 2 poliklinike, naime poliklinika Miri[126] i Tudan.[127] Gradski medicinski centar Miri privatna je bolnica koja je započela sa radom 2002. godine i ima 30 kreveta.[128] Medicinski centar Kolumbija Azija ranije je bio poznat kao Medicinski centar Selesa. Kupljen je 1998. godine, nalazi se na 4 km u centru grada Miri. Služi zajednicama iz Mirija, Limbanga, Marudija i Bruneja.[129]

Obrazovanje uredi

 

Svim osnovnim i srednjim školama (pod nacionalnim obrazovnim sistemom) upravlja kancelarija za obrazovanje okruga Miri.[130] Sadrže i kineske[131] [132] i islamske osnovne škole.[133] Postoji nekoliko nacionalnih osnovnih[134][135][136] i srednjih škola.[137] [138] Miri ima 2 od 14 kineskih nezavisnih škola u Saravaku. To su srednje škole Pei Min (培 民 中学) i Riam Road (廉 律 中学).[139] Tenbi je prva međunarodna škola u Miriju.[140] Druge privatne škole u Miriju pružaju usluge osnovnog obrazovanja.

Univerzitet Kurtin prvi je strani univerzitet koji je osnovao svoj studentski grad u Saravaku od 1999. godine.[141] Nudi kurseve poslovanja, računovodstva i inženjerstva.[142] Institut nudi obuku nastavnika u osnovnim i srednjim školama.[143] Koledž IBS osnovan je 1998. godine i trenutno nudi kurseve finansija, poslovanja, računovodstva i bezbednosti.[144] Institut za menadžment nudi diplomski program za hotelijerstvo i turizam.[145]

Akademija za obrazovanje i obuku Keta nudi kurseve obuke za rad u naftnoj i gasnoj industriji.[146] Tehnološki institut Saravak osnovan je 1996. godine, nudeći tehničku obuku u poljoprivredi i mehanici.[147] Nacionalni institut za veštine mladih[148] nudi tehničku obuku za studente.[149]

Biblioteke uredi

Biblioteka gradskog veća Miri osnovana je 1958. godine. Trenutno ima predstavništvo u Piasau, Lutongu i Taman Tunku.[150] Pustaka Miri je regionalna biblioteka koju je osnovala Državna biblioteka Saravak.[151]

Kultura i razonoda uredi

Atrakcije i rekreativna mesta uredi

Kulturne uredi

Festival Miri Maj održava se u Miriju od 1989.[152] To je jednomesečno obeležavanje zabavnih programa, sajmova, kulturnih, umetničkih, sportskih i društvenih aktivnosti koje organizuju razne vladine agencije. Dan grada Miri obeležava se i tokom festivala.[153] [154] Bazar se održava svake godine nekoliko nedelja pre kineske nove godine. Otvaraju se tezge koje svakodnevno prodaju hranu i piće, odeću, ukrasne predmete, saksije, slike i rukotvorine. Svake večeri održavaju se razni zabavni programi poput plesova lavova i zmajeva.[155] [156] Međunarodni ples za čovečanstvo održava svake godine od 2004. Malezijski crveni krst kako bi promovisao rasni i kulturni sklad. Ovaj događaj predstavlja 40 do 50 multikulturnih plesnih trupa koje privlače publiku od oko 3500.[157] Tokom ovog događaja ne održava se takmičenja u plesu. Umesto toga, prikupljaju se sredstava za Malezijski crveni krst.[158] [159] Ulična zabava odbrojavanja, povodom Dana Malezije, održava se svake godine od 2010. Sastoji se od različitih sportskih događaja na otvorenom, uličnih zabava i zabavnih programa koji traju posle ponoći u znak sećanja na formiranje Malezije 16. septembra 1963.[160] Međunarodni turnir u dubokom morskom ribolovu Miri održava se svake godine na Južnom kineskom moru. Učesnici polaze iz zaliva Marina i krenuću prema okeanu, gde će ostati tri dana. Pobednik je onaj koji ulovi najveću ribu u toj kategoriji.[161] [162] Božićna parada grada Miri održava se svake godine od 2007. Crkve u Miriju započinju paradu i ukrašavaju glavne ulice u centru grada.[163] [164]

Istorijske uredi

 
Muzej nafte

Godine 2005. u Miriju je otvoren muzej nafte kako bi se sačuvali koreni grada (kao grada nafte i gasa).[165] Muzej nafte izgrađen je na mestu prvog naftnog bunara u Maleziji, koji je otvoren 1910. godine.[166] Posetioci mogu da komuniciraju naprednim uređajima prikazanim u muzeju.[167] Muzej arheologije Niah nalazi se u blizini arheološkog nalazišta pećine Niah. Izlažu praistorijske predmete pronađene u tom području.[168] Regionalni muzej Baram otvoren je 1997. godine, smešten unutar tvrđave Hose u mestu Marudi. Tvrđava je spaljena 1994. godine, ali je kasnije obnovljena prema prvobitnom dizajnu i pretvorena u muzej. Prikazuje istorijske i kulturne predmete koji pripadaju različitim etničkim grupama koje žive na tom području.[169] Hram je izgrađen 1913. godine[170] u znak zahvalnosti monahu za koga se verovalo da progoni zle duhove. Verovalo se da su zli duhovi izazvali nepoznatu epidemiju u Miriju. To je jedina zgrada koja je preživela Drugi svetski rat.

Područja za razonodu i zaštitu uredi

 
Havajska plaža, Miri
 
Javni park Miri

Miri je okružen pet nacionalnim parkovima. Tanjung Lobang je najstariji rekreativni park u Miriju. U okean se pružaju dva drvena mola koja pružaju pogled na obalu i svetionik morskog konjica u zalivu Marina.[171] Plaža Havaji nalazi se na 15 minuta od grada Miri. Pogodna je za piknik i roštilj.[172] Plaža Lutong pogodna je za paraglajding i paramotorne sportove.[173] Plaža Luak Esplanade se nalazi 11 km južno od grada. To je uobičajeno mesto za roštiljanje i piknike.[174] [175] Dalje do juga od plaže Luak Esplanade nalazi se plaža Bungai, koja se nalazi u Bekenuu, oko 1 sat vožnje od grada Miri.[176] Od 2015. godine fenomen „Plavih suza“ izazvan bioluminiscencijom dinoflagelata može se videti na plažama Miri, posebno na plaži Tusan, koja je udaljena pola sata vožnje od grada Miri.[177] [178]

Park Miri Bulatan otvoren je za javnost 1993. godine. Ima veštačko jezero, stazu za džoging i saobraćajnu baštu. Saobraćajne igre održavaju se svake godine u parku Miri Bulatan.[179] Javni park Miri nalazi se 3 km od centra grada. Ima dečije igralište, botaničku baštu i stazu za trčanje.[180] Grad Miri je kompleks urbanih parkova koji ima raznovrsne tematske vrtove, botaničku baštu, bazen, biblioteku i pozorište u kome se često održavaju koncerti.[181] [182] Cvetni vrt nalazi se na ulici Asrama. Svaka biljka ovde ima oznaku koja navodi ime i karakteristike biljke.[183] [184]

Ostale atrakcije uredi

U zoološkom vrtu se nalazi 1000 estuarinih krokodila, uključujući i sundske gavijale. Česte su i druge životinje kao što su kazuari, sunčevi medvedi, pitoni, majmuni i dikobrazi. Posetiocima je dozvoljeno da hrane životinje bananama iz menze.[185] [186]

Trgovina uredi

Sadrže brojne tržne centre.[187] Vikend pijace nalaze se u komercijalnom centru koji se otvara kasno uveče, petkom i vikendom. Na tržištu postoji preko 170 tezgi koje prodaju povrće, voće, morske proizvode, pića, sate, ribu sa roštilja, pileća krilca sa roštilja i druge proizvode poput lokalnih rukotvorina, odeće, kao i polovne časopise po povoljnim cenama.[188] [189]

Prodaju rukotvorine i suvenire iz Saravaka, kao što su šarene torbe, ukrasi od perli, rezbarstvo i tekstil koji su izrađivale lokalne autohtone grupe, kineske i malajske zanatlije.[190] [191]

Muzika uredi

U Miriju postoje tri muzička festivala. Džez festival Borneo pokrenut je 2006.[192] To je dvomesečni festival od četiri nastupa svake večeri domaćih i međunarodnih džez muzičara u hotelu.[193] [194] Azijski muzički festival je takođe dvodnevna manifestacija na kojoj učestvuju umetnici i muzičari iz azijskih zemalja poput Indije, Tajvana, Filipina i Indonezije.[195] Prvi put je održan 2013. godine u golf i seoskom klubu, oko 5 km od centra grada. Privlači oko 4000 ljubitelja muzike koji prisustvuju događaju.[196] Državni muzički festival Miri je jednodnevni događaj predstavljen 2014. godine, održan u hotelu. Među aktivnostima koje se ovde mogu naći su muzička i plesna radionica i noćni koncert u kojem učestvuju državni muzički bendovi iz celog sveta. Na raspolaganju su i tezge na kojima se prodaju prehrambeni proizvodi, igre i suveniri.[197] [198]

Lokalne radio stanice uredi

Nekoliko lokalnih radio stanica ima kancelariju u gradu.

Kuhinja uredi

 

Centralna pijaca Miri nalazi se u centru starog grada. Nudi širok izbor lokalne hrane čiji se recepti prenose generacijama.[199] [200] Lokalne delikatese kao što su kari pirinač[201] i pileća kaša mogu se naći ovde.[202] Na centralnoj pijaci mogu se naći i egzotična jela od svinjskog želuca kuvana sa ananasom i svinjska krv sa vlašacem.[203] Takođe u Miriju postoje razni restorani koji nude morske plodove, zapadnu, kinesku, japansku i muslimansku hranu.[204] Autentična kuhinja sa planine Kelabit, posebno iz Barija, takođe se može naći ovde.[205]

Međunarodni odnosi uredi

Nekoliko zemalja osnovalo je svoje konzulate u Miriju, uključujući Holandiju,[206] Rumuniju [207] i Ujedinjeno Kraljevstvo.

Bratski gradovi uredi

Miri trenutno ima dva bratska grada:

Galerija uredi

Reference uredi

  1. ^ a b „Population Distribution by Local Authority Areas and Mukims, 2010 (page 1)” (PDF). Department of Statistics, Malaysia. Arhivirano iz originala (PDF) 5. 2. 2015. g. Pristupljeno 19. 3. 2015. 
  2. ^ „Miri, Malaysia Weather History and Climate Data”. World Climate. Arhivirano iz originala 7. 1. 2004. g. Pristupljeno 21. 3. 2015. 
  3. ^ „Malaysia Elevation Map (Elevation of Miri)”. Flood Map : Water Level Elevation Map. Arhivirano iz originala 22. 8. 2015. g. Pristupljeno 22. 8. 2015. 
  4. ^ „Miri Council ... in Brief”. Website of Miri City Council. Website of Miri City Council. 4. 9. 2014. Arhivirano iz originala 05. 11. 2016. g. Pristupljeno 7. 9. 2014. 
  5. ^ „Miri, Sarawak to Kuching, Sarawak”. Google Maps. Arhivirano iz originala 21. 3. 2015. g. Pristupljeno 21. 3. 2015. 
  6. ^ „Miri, Sarawak to Kota Kinabalu, Sabah”. Google Maps. Arhivirano iz originala 21. 3. 2015. g. Pristupljeno 21. 3. 2015. 
  7. ^ a b v g Sarawak Visitors' Guide 2014 - Miri (PDF). Sarawak: Sarawak Tourism Board. 2014. str. 73, 78. Arhivirano iz originala (PDF) 21. 3. 2015. g. 
  8. ^ „Diving in Miri-Sibuti Coral Reefs National Park”. Sarawak Tourism Board. Arhivirano iz originala 21. 3. 2015. g. Pristupljeno 21. 3. 2015. 
  9. ^ „Miri Nature Society: Coral reefs in Miri under threat”. The Borneo Post. 21. 6. 2010. Arhivirano iz originala 22. 2. 2014. g. Pristupljeno 21. 3. 2015. 
  10. ^ „Jatti Meirek want candidate from their community”. The Borneo Post. 17. 10. 2014. Arhivirano iz originala 17. 5. 2015. g. Pristupljeno 17. 5. 2015. 
  11. ^ a b Sather, Clifford (septembar 1979). „Recent studies of Orang Miri” (PDF). Borneo Research Bulletin. 11 (2): 42—44. Pristupljeno 1. 4. 2015. 
  12. ^ The Nippon Foundation Fellowships for Asian Public Intellectuals (2014). Engage! Public Intellectuals Transforming Society (PDF). Sunta Press Co Ltd. str. 134. Arhivirano iz originala (PDF) 17. 5. 2015. g. Pristupljeno 17. 5. 2015. 
  13. ^ „Niah National Park - Early Human settlements”. Sarawak Forestry. Arhivirano iz originala 18. 2. 2015. g. Pristupljeno 23. 3. 2015. 
  14. ^ Faulkner, Neil (7. 11. 2003). Niah Cave, Sarawak, Borneo. Current World Archaeology Issue 2. Arhivirano iz originala 23. 3. 2015. g. Pristupljeno 23. 3. 2015. 
  15. ^ „History of the Great Cave of Niah”. Australian Broadcasting Corporation. Arhivirano iz originala 22. 11. 2014. g. Pristupljeno 23. 3. 2015. 
  16. ^ „Niah Cave”. humanorigins.si.edu. Smithsonian National Museum of Natural History. Arhivirano iz originala 22. 11. 2013. g. Pristupljeno 23. 3. 2015. 
  17. ^ Smith, Fumiko-Ikawa (1978). Early Paleolithic in South and East Asia. Walter de Gruyter. str. 50. ISBN 90-279-7899-9. Pristupljeno 23. 3. 2015. 
  18. ^ Hirst, K. Kris. „Niah Cave (Borneo, Malaysia) - Anatomically modern humans in Borneo”. about.com. Arhivirano iz originala 5. 11. 2013. g. Pristupljeno 23. 3. 2015. 
  19. ^ „Laman Web Rasmi Pejabat Residen dan Daerah di Miri - Sejarah Miri (Official Website of Miri Resident and District Office - History of Miri)” (na jeziku: Malay). Miri Resident and District Office. Arhivirano iz originala 2. 4. 2015. g. Pristupljeno 24. 3. 2015. 
  20. ^ a b v Sorkhabi, Rasoul. „Historical Highlight: Miri Field Seeps Helped, But Success Was a Higher Calling”. American Association of Petroleum Geologists (AAPG). Pristupljeno 24. 3. 2015. 
  21. ^ Murang, Datu Ose; Ngenang, Anak Jangu (2010). Miri - People - Progress - Prosperity (na jeziku: engleski i Malay). Malaysia: Miri Resident Office. str. 37. Arhivirano iz originala 04. 03. 2016. g. Pristupljeno 28. 3. 2015. 
  22. ^ a b „Road upgrade will reduce Miri—Marudi travelling time – BorneoPost Online | Borneo, Malaysia, Sarawak Daily News | Largest English Daily In Borneo”. web.archive.org. 2015-03-26. Arhivirano iz originala 26. 03. 2015. g. Pristupljeno 2020-09-22. 
  23. ^ Hose, Charles; McDougall, William (1912). The pagan tribes of Borneo; a description of their physical, moral and intellectual condition, with some discussion of their ethnic relations, vol.2. Macmillan and Co. Ltd. str. 279. Arhivirano iz originala 2. 4. 2015. g. Pristupljeno 24. 3. 2015.  Alt URL
  24. ^ Madian, Amrizan (2011). „Baram Regatta A Testament Of Racial Harmony”. Bernama. Arhivirano iz originala 24. 3. 2015. g. Pristupljeno 24. 3. 2015. 
  25. ^ a b Sorkhabi, Rasoul (2010). History of oil: Sarawak - Miri 1910. GEO ExPro Magazine Vol 7, No 2. str. 44. Arhivirano iz originala 24. 3. 2015. g. Pristupljeno 24. 3. 2015. 
  26. ^ Tan, Chin Siang (27. 3. 1990). „Grand Old Lady of Miri - Where it all began”. New Straits Times. Pristupljeno 21. 9. 2015. 
  27. ^ a b „Miri – from where it all began”. The Star (Malaysia). 20. 5. 2005. Arhivirano iz originala 28. 3. 2015. g. Pristupljeno 28. 3. 2015. 
  28. ^ Murang, Datu Ose; Ngenang, Anak Jangu (2010). Miri - People - Progress - Prosperity (na jeziku: engleski i Malay). Malaysia: Miri Resident Office. str. 37. Arhivirano iz originala 04. 03. 2016. g. Pristupljeno 28. 3. 2015. 
  29. ^ „A Little Excitement”. Miri Resort City. Arhivirano iz originala 18. 3. 2015. g. Pristupljeno 1. 4. 2015. 
  30. ^ „History of Miri”. Curtin Sarawak Malaysia. Arhivirano iz originala 5. 11. 2012. g. Pristupljeno 1. 4. 2015. 
  31. ^ „Labuan War Cemetery”. Commonwealth War Graves Commission. Arhivirano iz originala 17. 5. 2015. g. Pristupljeno 17. 5. 2015. 
  32. ^ a b L, Klemen (1999—2000). „The Invasion of British Borneo in 1942”. Forgotten Campaign: The Dutch East Indies Campaign 1941-1942. Arhivirano iz originala 1. 4. 2015. g. 
  33. ^ Visser, Jan (1999—2000). „Who sank IJN destroyer Shinonome, December 1941?”. Forgotten Campaign: The Dutch East Indies Campaign 1941-1942. Arhivirano iz originala 03. 03. 2021. g. Pristupljeno 22. 09. 2020. 
  34. ^ a b „Decline and War”. MiriResortCity.com. Arhivirano iz originala 19. 3. 2015. g. Pristupljeno 28. 3. 2015. 
  35. ^ „Where it all started - The site: Miri in Sarawak”. New Sunday Times. 18. 4. 1981. Pristupljeno 21. 9. 2015. „The conditions set by Petronas were that the contractors (i.e. the oil companies) could keep as much as, but not more than 41 percent of the oil produced to cover original costs, and give a return of their investment until the costs were finally covered. After that the contractor can keep about 30 percent of what remains after royalties and current operating costs are deducted.” 
  36. ^ „Shell, Petronas expand Baram Delta terms to include gas rights”. The Star (Malaysia). 3. 7. 2014. Arhivirano iz originala 18. 3. 2015. g. Pristupljeno 17. 5. 2015. 
  37. ^ „Sarawak Government Collaborates With Shell And Petronas To Conserve Environmental Biodiversity”. Malaysian Shell Berhad. 10. 5. 2014. Arhivirano iz originala 21. 3. 2015. g. Pristupljeno 17. 5. 2015. 
  38. ^ „Miri Macot--Sea Horse”. Tan Chin Kian. Arhivirano iz originala 16. 4. 2015. g. Pristupljeno 16. 4. 2015. 
  39. ^ Pan, Ivy; Goh, SC (2010). „Borneo Talk Highlight - Miri ecotourism” (PDF). 17. Bumi Serasi: 4. Arhivirano iz originala (PDF) 24. 06. 2016. g. Pristupljeno 16. 4. 2015. „The seahorse is the city’s mascot, gentle and graceful in motion, which aptly describes the multi ethnic and culture people living here, all with a smile for visitors who come here.” 
  40. ^ Then, Stephen (20. 5. 2005). „Revelry as Miri turns city”. The Star (Malaysia). Arhivirano iz originala 29. 3. 2015. g. Pristupljeno 29. 3. 2015. 
  41. ^ „Miri to replace Kuching as Sarawak capital?”. New Straits Times. 19. 5. 2014. Arhivirano iz originala 19. 5. 2014. g. Pristupljeno 19. 5. 2014. 
  42. ^ Joseph, Anthony (19. 5. 2013). „14,000 walk to celebrate Miri City Day”. The Borneo Post. Arhivirano iz originala 29. 3. 2015. g. Pristupljeno 29. 3. 2015. 
  43. ^ „Some of the outstanding achievements of the leadership of Pehin Sri Abdul Taib”. New Sarawak Tribune. 29. 3. 2015. Arhivirano iz originala 4. 3. 2016. g. Pristupljeno 29. 3. 2015. 
  44. ^ „Miri aims to be ‘the most liveable resort city’”. The Borneo Post. 24. 7. 2014. Arhivirano iz originala 29. 3. 2015. g. Pristupljeno 29. 3. 2015. 
  45. ^ „Miri should have another parliamentary seat”. The Borneo Post. 6. 3. 2015. Arhivirano iz originala 29. 3. 2015. g. Pristupljeno 29. 3. 2015. 
  46. ^ „Official Website of Miri City Council”. www.miricouncil.gov.my. Arhivirano iz originala 21. 09. 2020. g. Pristupljeno 2020-09-22. 
  47. ^ „Portai Rasmi Pentadbiran Bahagian Miri (Official Portal of Miri administrative Division)”. Miri Resident Office. Arhivirano iz originala 4. 4. 2015. g. Pristupljeno 21. 3. 2015. 
  48. ^ „Wayback Machine” (PDF). web.archive.org. 2012-02-27. Arhivirano iz originala 27. 02. 2012. g. Pristupljeno 2020-09-22. 
  49. ^ „Wayback Machine” (PDF). web.archive.org. 2012-05-21. Arhivirano iz originala 21. 05. 2012. g. Pristupljeno 2020-09-22. 
  50. ^ „Hubungi Kami (Contact Us)” (na jeziku: Malay). Miri Resident Office. Arhivirano iz originala 4. 4. 2015. g. Pristupljeno 21. 3. 2015. 
  51. ^ Google Earth at 4° 25′ 47″ N 114° 01′ 16″ E / 4.42972° S; 114.02111° I / 4.42972; 114.02111 expand out.
  52. ^ „December Climate History for Miri | Local | Malaysia”. Myweather2.com. Pristupljeno 10. 12. 2013. 
  53. ^ „World Weather Information Service — Miri”. World Meteorological Organisation. Arhivirano iz originala 23. 10. 2013. g. Pristupljeno 8. 5. 2014. 
  54. ^ „Miri Climate Normals 1961–1990”. National Oceanic and Atmospheric Administration. Pristupljeno 8. 5. 2014. 
  55. ^ „Klimatafel von Miri / Insel Borneo (Kalimantan) / Malaysia” (PDF). Baseline climate means (1961–1990) from stations all over the world (na jeziku: German). Deutscher Wetterdienst. Pristupljeno 17. 10. 2016. 
  56. ^ „Mirian to represent Sarawak at public speaking contest”. The Borneo Post. 9. 10. 2014. Arhivirano iz originala 2. 12. 2014. g. Pristupljeno 5. 4. 2015. 
  57. ^ „Total population by ethnic group, sub-district and state, Malaysia, 2010” (PDF). Pristupljeno 5. 2. 2015. 
  58. ^ „Population Distribution by Local Authority Areas and Mukims, 2010” (PDF). Statistics Department, Malaysia. decembar 2011. Arhivirano iz originala (PDF) 14. 11. 2012. g. Pristupljeno 1. 4. 2015. 
  59. ^ „Curtin Sarawak - All about Miri”. Curtin Sarawak. Arhivirano iz originala 13. 10. 2014. g. Pristupljeno 1. 4. 2015. 
  60. ^ „Our people - Chinese”. Sarawak Tourism Board. 28. 8. 2012. Arhivirano iz originala 19. 2. 2015. g. Pristupljeno 1. 4. 2015. 
  61. ^ Then, Stephen (17. 3. 2015). „Stay away, foreign fishermen told”. The Star (Malaysia). Arhivirano iz originala 5. 4. 2015. g. Pristupljeno 5. 4. 2015. 
  62. ^ Abdullah, Mohammad (15. 7. 2013). „Foreigners using bombs to fish in Miri, claim locals”. The Borneo Post. Arhivirano iz originala 5. 4. 2015. g. Pristupljeno 5. 4. 2015. 
  63. ^ „Pulau Tikus may be transit point for illegal immigrants”. The Borneo Post. 25. 3. 2015. Arhivirano iz originala 5. 4. 2015. g. Pristupljeno 5. 4. 2015. 
  64. ^ Sman, Cecilia B (18. 11. 2010). „Foochow gathering a shot in the arm for Miri”. The Borneo Post. Arhivirano iz originala 17. 5. 2015. g. Pristupljeno 17. 5. 2015. 
  65. ^ Subhasish, Dasgupta (30. 11. 2009). Social Computing: Concepts, Methodologies, Tools, and Applications: Concepts, Methodologies, Tools, and Applications. Idea Group Inc. str. 714—715. Pristupljeno 17. 5. 2015. „A recent example of this is an Internet forum to revive the use of the Kelabit language among the younger generation...As a network conducted on the Internet, the discussion list includes Kelabit who are living in Miri, Kuala Lumpur,...” 
  66. ^ Francis, Mary (1. 3. 2014). „Nanta: Iban a language for learning”. The Borneo Post. Arhivirano iz originala 17. 5. 2015. g. Pristupljeno 17. 5. 2015. 
  67. ^ Raphael, Jacqueline (17. 9. 2011). „Miri Hindus to celebrate Navarathri with prayers”. The Borneo Post. Arhivirano iz originala 16. 10. 2014. g. Pristupljeno 2. 4. 2015. 
  68. ^ „Sikh Temple”. Sarawak Tourism Board. Arhivirano iz originala 4. 4. 2015. g. Pristupljeno 4. 4. 2015. 
  69. ^ „Sarawak Worship Places - Miri”. Bombastic Borneo. Arhivirano iz originala 6. 2. 2015. g. Pristupljeno 2. 4. 2015. 
  70. ^ „LDS Growth Case Studies”. International Resources for Latter Day Saints. Arhivirano iz originala 18. 4. 2014. g. Pristupljeno 2. 4. 2015. 
  71. ^ „Sea of Mirians in annual Christmas Parade of 15 churches”. The Borneo Post. 7. 12. 2014. Arhivirano iz originala 3. 4. 2015. g. Pristupljeno 3. 4. 2015. 
  72. ^ „Sarawak unique for religious unity — Abg Jo”. The Borneo Post. 15. 1. 2014. Arhivirano iz originala 3. 4. 2015. g. Pristupljeno 3. 4. 2015. 
  73. ^ „Taoism in Sarawak”. etawau.com. Arhivirano iz originala 7. 7. 2014. g. Pristupljeno 5. 4. 2015. 
  74. ^ „Miri Catholic diocese gets new bishop in 47-year-old”. The Star (Malaysia). 1. 11. 2013. Arhivirano iz originala 5. 4. 2015. g. Pristupljeno 5. 4. 2015. 
  75. ^ „The Consecration of St. Columba’s Church Miri”. The Diocese of Kuching. Arhivirano iz originala 5. 4. 2015. g. Pristupljeno 5. 4. 2015. 
  76. ^ „Miri Visitors' Guide”. gomiri.com. Arhivirano iz originala 10. 2. 2015. g. Pristupljeno 5. 4. 2015. 
  77. ^ „Society launches logo and website”. The Borneo Post. 22. 10. 2012. Arhivirano iz originala 5. 4. 2015. g. Pristupljeno 5. 4. 2015. 
  78. ^ „Peringatan”. sp2010.bps.go.id. Pristupljeno 2020-09-22. 
  79. ^ „Industrial Estate by Division”. sarawak.gov.my. Official website of the Sarawak Government. Arhivirano iz originala 15. 3. 2015. g. Pristupljeno 3. 7. 2015. 
  80. ^ „2nd Borneo International Oil & Gas Expo in Miri” (PDF). 20. 8. 2013: 2. Arhivirano iz originala (PDF) 29. 8. 2013. g. Pristupljeno 21. 4. 2014. 
  81. ^ „Offices and Installations”. Shell Malaysia. „Sarawak Shell Berhad (71978-W), 98100 Lutong, Locked Bag No.1, Jalan Shell, 98100 Lutong, Miri, Sarawak. Tel: 085-454 545. Fax: 085-452 030” 
  82. ^ „Petronas Carigali Sdn Bhd”. Yellow Pages Malaysia. Arhivirano iz originala 4. 4. 2015. g. Pristupljeno 4. 4. 2015. 
  83. ^ „Contact Us”. JX Nippon Oil and Gas Exploration. Arhivirano iz originala 14. 10. 2014. g. Pristupljeno 4. 4. 2015. 
  84. ^ „Schlumberger WTA (M) Sdn Bhd”. Yellow Pages Malaysia. Arhivirano iz originala 4. 4. 2015. g. Pristupljeno 4. 4. 2015. 
  85. ^ „Baker Hughes (M) Sdn Bhd - Baker Atlas”. MiriBiz.com. Arhivirano iz originala 2. 4. 2015. g. Pristupljeno 4. 4. 2015. 
  86. ^ „Halliburton Energy Services (M) Sdn. Bhd.”. MiriBiz.com. Arhivirano iz originala 2. 4. 2015. g. Pristupljeno 4. 4. 2015. 
  87. ^ „TechNip South East Asia”. TechNip. Arhivirano iz originala 24. 2. 2015. g. Pristupljeno 4. 4. 2015. 
  88. ^ „Ranhill Worleyparsons Sdn Bhd ( Pujut )”. MiriBiz. Arhivirano iz originala 2. 4. 2015. g. Pristupljeno 4. 4. 2015. 
  89. ^ „Petra Energy - Contact Us - Regional Offices and Service Facilities”. Petra Energy. Arhivirano iz originala 18. 8. 2012. g. Pristupljeno 4. 4. 2015. 
  90. ^ „Rich deposits of crude oil and gas discovered in Sarawak’s inland areas”. The Star (Malaysia). 22. 4. 2013. Arhivirano iz originala 2. 12. 2014. g. Pristupljeno 4. 4. 2015. 
  91. ^ „'The Oil Town'”. MiriResortCity.com. Arhivirano iz originala 19. 3. 2015. g. Pristupljeno 5. 4. 2015. 
  92. ^ „Introduction to Miri”. Curtin University of Technology, Sarawak. Arhivirano iz originala 27. 2. 2011. g. Pristupljeno 5. 4. 2015. 
  93. ^ „Sarawak shakers”. The Star (Malaysia). 27. 3. 2010. Arhivirano iz originala 21. 11. 2015. g. Pristupljeno 21. 11. 2015. „The chief steward of Miri-based Shin Yang group – a fast-growing Sarawak conglomerate with vast business interests in over a dozen sectors, including logging and downstream timber processing industries – is Datuk Ling Chiong Ho, 58, the company’s executive chairman. Similar to many Sarawak tycoons, he is extremely low-key and comes from humble beginnings.” 
  94. ^ „Company Profiles”. Forests Monitor. Arhivirano iz originala 10. 8. 2014. g. Pristupljeno 5. 4. 2015. „The Sarawak-based Samling Group of companies was founded by Datuk Yaw Teck Seng in the early 1960s. Operating from the town of Miri,...” 
  95. ^ „About Us - The Sealink Group”. The Sealink Group. Arhivirano iz originala 3. 2. 2015. g. Pristupljeno 4. 4. 2015. „Sealink Group is an Integrated Service Provider which builds, owns and operates a diverse fleet of offshore marine support vessels,...” 
  96. ^ „SHIN YANG Shipping Corporation Berhad - About US”. SHIN YANG Shipping Corporation Berhad. Arhivirano iz originala 27. 10. 2014. g. Pristupljeno 4. 4. 2015. „This Company's main operation is to build tugboats, barges, small vessels, and providing ship repairs services and up slipping.” 
  97. ^ „Berjaya Dockyard Sdn Bhd - About Us”. Berjaya Dockyard Sdn Bhd. Arhivirano iz originala 4. 2. 2015. g. Pristupljeno 4. 4. 2015. „Located in Miri, Sarawak, Berjaya Dockyard specialises in the construction of Offshore Support Vessels (OSVs) for the local and international offshore oil and gas industries,...” 
  98. ^ „Sarawak Slipways Sdn Bhd - Company Profile”. Sarawak Slipways Sdn Bhd. Pristupljeno 4. 4. 2015. „Sarawak Slipways Sdn. Bhd. located at Miri is one of the longest established shipbuilding and ship repairing yards in Malaysia. The company was founded in 1967 and delivered probably the first steel ship constructed in Malaysia in the same year.” 
  99. ^ Cramb, R.A. (19. 10. 2007). „Reinventing Dualism: Policy Narratives and Modes of Oil Palm Expansion in Sarawak” (PDF). Australia: Australian National University - Crawford School of Public Policy: 19. Pristupljeno 5. 4. 2015. 
  100. ^ „Sarawak Oil Palms Berhad - Contact Us”. Sarawak Oil Palms Berhad. Arhivirano iz originala 25. 08. 2019. g. Pristupljeno 5. 4. 2015. „Sarawak Oil Palms Berhad Headquarters, No. 124-126, Jalan Bendahara P.O.Box 547 98007 Miri Sarawak, Malaysia” 
  101. ^ „Miri’s property outlook remains buoyant”. The Borneo Post. 20. 5. 2014. Arhivirano iz originala 23. 5. 2014. g. Pristupljeno 5. 4. 2015. „60 per cent of oil palm estates in Sarawak are located within the middle belt of Bintulu-Miri zone.” 
  102. ^ „About MPA”. Miri Port Authority. Pristupljeno 5. 4. 2015. 
  103. ^ „Facilities”. Miri Port Authority. Pristupljeno 5. 4. 2015. 
  104. ^ „Form uniform mechanism to verify cargo amount — AG”. The Borneo Post. 17. 6. 2014. Arhivirano iz originala 5. 4. 2015. g. Pristupljeno 5. 4. 2015. 
  105. ^ Then, Stephen (14. 1. 2010). „Miri remains as top draw for Bruneians”. The Star (Malaysia). Arhivirano iz originala 5. 4. 2015. g. Pristupljeno 5. 4. 2015. 
  106. ^ „Miri still a shopping paradise for Bruneians”. The Borneo Post. 19. 3. 2012. Arhivirano iz originala 5. 4. 2015. g. Pristupljeno 5. 4. 2015. 
  107. ^ Then, Stephen (16. 2. 2014). „Visitor movement between Brunei, Sarawak to cross over three million mark”. The Star (Malaysia). Arhivirano iz originala 5. 4. 2015. g. Pristupljeno 5. 4. 2015. 
  108. ^ „‘It’s dangerous to go out now’: young, gay and scared in Brunei — AG”. The Guardian. 6. 4. 2019. Pristupljeno 6. 4. 2019. 
  109. ^ Sibon, Peter (5. 3. 2012). „Ting identifies key contributing factors to Miri’s boom”. The Borneo Post. Arhivirano iz originala 5. 4. 2015. g. Pristupljeno 5. 4. 2015. 
  110. ^ Then, Stephen (3. 2. 2014). „Massive congestion at Sarawak-Brunei checkpoints spoils festive mood”. The Star (Malaysia). Arhivirano iz originala 9. 4. 2015. g. Pristupljeno 9. 4. 2015. 
  111. ^ „Pan Borneo Highway, coastal road to be upgraded in stages – BorneoPost Online | Borneo, Malaysia, Sarawak Daily News | Largest English Daily In Borneo”. web.archive.org. 2012-09-09. Arhivirano iz originala 09. 09. 2012. g. Pristupljeno 2020-09-22. 
  112. ^ „Abolish toll at Asean Bridge, gazette Piasau Camp as Hornbill Park, Ling urges – BorneoPost Online | Borneo, Malaysia, Sarawak Daily News | Largest English Daily In Borneo”. web.archive.org. 2015-04-09. Arhivirano iz originala 09. 04. 2015. g. Pristupljeno 2020-09-22. 
  113. ^ „Sarawak Bus Travelling …An Exciting Travelling Alternative to Get Around Sarawak, East Malaysia.”. sarawak-vacation-destinations. Arhivirano iz originala 23. 6. 2013. g. Pristupljeno 9. 4. 2015. 
  114. ^ „Wayback Machine” (PDF). web.archive.org. 2015-03-21. Arhivirano iz originala 21. 03. 2015. g. Pristupljeno 2020-09-22. 
  115. ^ „Work to upgrade Miri Airport to commence this year, says Lee”. The Borneo Post. 19. 2. 2014. Arhivirano iz originala 5. 3. 2014. g. Pristupljeno 10. 4. 2015. 
  116. ^ „Miri Airport needs an upgrade – Jofri Jaraiee”. The Malaysian Insider. 23. 4. 2014. Arhivirano iz originala 19. 12. 2014. g. Pristupljeno 10. 4. 2015. 
  117. ^ „Work to upgrade Miri Airport to commence this year, says Lee – BorneoPost Online | Borneo, Malaysia, Sarawak Daily News | Largest English Daily In Borneo”. web.archive.org. 2014-03-05. Arhivirano iz originala 05. 03. 2014. g. Pristupljeno 2020-09-22. 
  118. ^ „List of Court addresses - High Court Sarawak (Kuching, Bintulu, Miri & Sibu)”. CLJ Legal Network Sdn Bhd. Arhivirano iz originala 28. 2. 2015. g. Pristupljeno 28. 2. 2015. 
  119. ^ Leong, Chin Kee (12. 5. 2012). „Chung elevated to High Court judge”. The Borneo Post. Arhivirano iz originala 17. 4. 2015. g. Pristupljeno 17. 4. 2015. 
  120. ^ „Structure of The Court (STRUCTURE OF THE HIGH COURT IN SABAH & SARAWAK)”. The High Court in Sabah and Sarawak. Arhivirano iz originala 15. 6. 2013. g. Pristupljeno 10. 6. 2014. 
  121. ^ „Direktori PDRM Sarawak - Sibu [Sarawak Royal Malaysian Police (RMP) Directory - Sibu]” (na jeziku: Malay). Royal Malaysian Police. Arhivirano iz originala 29. 3. 2015. g. Pristupljeno 28. 2. 2015. 
  122. ^ Francis, Mary (11. 1. 2015). „Miri Central Prison donates clothes for victims of disasters”. The Borneo Post. Arhivirano iz originala 17. 4. 2015. g. Pristupljeno 17. 4. 2015. 
  123. ^ „Latar Belakang Hospital Miri (Miri Hospital Background)” (na jeziku: Malay). Miri Hospital. Arhivirano iz originala 17. 4. 2015. g. Pristupljeno 17. 4. 2015. 
  124. ^ Asokan, N; Prathap, P; Ajithkumar, K; Ambooken, B; Binesh, VG; George, S (oktobar 2009). „Pattern of skin diseases among patients attending a tertiary care teaching hospital in Kerala”. Indian Journal of Dermatology, Venereology and Leprology. 75 (5): 518. PMID 19736440. doi:10.4103/0378-6323.55406  . Pristupljeno 17. 7. 2015. „These biopsies were taken from the skin clinic, Sarawak General Hospital; visiting skin clinic, Sibu and Miri General Hospital (both secondary centers) and the leprosy health survey team;...” 
  125. ^ „Hospital Miri - Obstetrics & Gynaecology Department”. Miri General Hospital. Arhivirano iz originala 17. 7. 2015. g. Pristupljeno 17. 7. 2015. „Department of Obstetrics and Gynaecology provide its expertise in the field of Obstetrics and Gynaecology. It is also a secondary referral centre for cases of Maternal Health Clinic and Children in the district of Miri, Hospital Lawas, Limbang, Marudi, and Bintulu.” 
  126. ^ „Miri polyclinic upgrading its facilities, assures doctor in-charge”. The Borneo Post. 1. 8. 2012. Arhivirano iz originala 17. 4. 2015. g. Pristupljeno 17. 4. 2015. 
  127. ^ Raphael, Jacqueline (10. 11. 2011). „Facilities in Tudan Polyclinic not up to standard”. The Borneo Post. Arhivirano iz originala 4. 1. 2015. g. Pristupljeno 17. 4. 2015. 
  128. ^ „About Miri City Medical Centre”. Miri City Medical Centre. Arhivirano iz originala 18. 7. 2014. g. Pristupljeno 17. 4. 2015. 
  129. ^ „Columbia Asia Hospital Miri - Private Hospital and Medical Facilities in Miri, Sarawak, Malaysia - MALAYSIA CENTRAL - Information Directory”. web.archive.org. 2015-04-17. Arhivirano iz originala 17. 04. 2015. g. Pristupljeno 2020-09-22. 
  130. ^ „Pejabat Pendidikan Daerah Miri (Miri District Education Office)”. Sarawak Education Department. Arhivirano iz originala 29. 8. 2014. g. Pristupljeno 28. 4. 2015. 
  131. ^ „SJKC Chung Hua Miri retains good record in UPSR result”. The Borneo Post. 20. 11. 2012. Arhivirano iz originala 28. 4. 2015. g. Pristupljeno 28. 4. 2015. 
  132. ^ „Tales of tourism from Chinese writing skill camp for primary school”. The Borneo Post. 11. 5. 2014. Arhivirano iz originala 28. 4. 2015. g. Pristupljeno 28. 4. 2015. 
  133. ^ „Three cluster schools shine”. The Borneo Post. 24. 4. 2014. Arhivirano iz originala 8. 5. 2015. g. Pristupljeno 8. 5. 2015. 
  134. ^ Abdullah, Mohammad (11. 3. 2015). „Four classes at SK Anchi without power”. The Borneo Post. Arhivirano iz originala 8. 5. 2015. g. Pristupljeno 8. 5. 2015. 
  135. ^ Raphael, Jacqueline (28. 9. 2013). „SK Senadin on right track — Gramong‘”. The Borneo Post. Arhivirano iz originala 8. 5. 2015. g. Pristupljeno 8. 5. 2015. 
  136. ^ „SK St Columba best first aider”. The Borneo Post. 30. 11. 2013. Arhivirano iz originala 20. 2. 2015. g. Pristupljeno 8. 5. 2015. 
  137. ^ Heng, Eve Sonary (19. 4. 2015). „World Scout Environment event attracts 244 students”. The Borneo Post. Arhivirano iz originala 9. 5. 2015. g. Pristupljeno 9. 5. 2015. 
  138. ^ „Sekolah Menengah Vokasional Miri”. malaysiacentral.com. Arhivirano iz originala 9. 5. 2015. g. Pristupljeno 9. 5. 2015. 
  139. ^ „砂拉越华文独中通讯录 | 砂拉越华校董事联合会总会”. web.archive.org. 2013-12-31. Arhivirano iz originala 31. 12. 2013. g. Pristupljeno 2020-09-22. 
  140. ^ Then, Stephen (11. 3. 2015). „Global Recognition for Tenby Miri”. The Star (Malaysia). Arhivirano iz originala 12. 3. 2015. g. Pristupljeno 9. 5. 2015. 
  141. ^ „Curtin Sarawak”. Curtin University. Arhivirano iz originala 16. 3. 2015. g. Pristupljeno 9. 5. 2015. 
  142. ^ „Undergraduate Degree Studies”. Curtin University Sarawak. Arhivirano iz originala 23. 4. 2015. g. Pristupljeno 9. 5. 2015. 
  143. ^ „Institut Pendidikan Guru (Teachers' Training Institute)”. Arhivirano iz originala 13. 11. 2014. g. Pristupljeno 16. 5. 2015. 
  144. ^ „IBS College to introduce new courses; next intake April 28”. The Borneo Post. 30. 1. 2014. Arhivirano iz originala 10. 5. 2015. g. Pristupljeno 10. 5. 2015. 
  145. ^ „Maxcel Institute of Management”. blogspot.com. Arhivirano iz originala 16. 5. 2015. g. Pristupljeno 16. 5. 2015. 
  146. ^ „Ceta welcomes SPM school leavers to sign up for drafting courses”. The Borneo Post. 5. 9. 2012. Arhivirano iz originala 9. 5. 2015. g. Pristupljeno 9. 5. 2015. 
  147. ^ „RIAM Institute of Technology Sarawak”. etawau.com. Arhivirano iz originala 8. 7. 2014. g. Pristupljeno 16. 5. 2015. 
  148. ^ „Institut Kemahiran Belia Negara (IKBN), Miri, Sarawak”. Naim Holdings Berhad. Arhivirano iz originala 16. 5. 2015. g. Pristupljeno 16. 5. 2015. 
  149. ^ „Pusat Pembangunan Kemahiran Sarawak (Sarawak Skills Development Centre)”. Sarawak Skills Development Centre. Arhivirano iz originala 5. 11. 2014. g. Pristupljeno 16. 5. 2015. 
  150. ^ „Introduction to Miri City Council Public Library”. LibraryNet. Arhivirano iz originala 3. 5. 2012. g. Pristupljeno 16. 5. 2015. 
  151. ^ „LibraryNet - Where Minds Meet”. web.archive.org. 2012-05-03. Arhivirano iz originala 03. 05. 2012. g. Pristupljeno 2020-09-22. 
  152. ^ „SarawakAdventures.com - just click away your door to Sarawak”. web.archive.org. 2015-04-16. Arhivirano iz originala 16. 04. 2015. g. Pristupljeno 2020-09-22. 
  153. ^ „Miri City MayFest Events Calendar for the Year 2012”. MiriResortCity.com. Arhivirano iz originala 6. 4. 2013. g. Pristupljeno 16. 4. 2015. 
  154. ^ „MCC invites participants for Miri May Fest 2014”. The Borneo Post. 11. 3. 2014. Arhivirano iz originala 16. 4. 2015. g. Pristupljeno 16. 4. 2015. 
  155. ^ Lai, Cindy (19. 1. 2014). „Annual Gong Xi Fa Cai Bazaar lends Oriental touch to Miri”. The Borneo Post. Arhivirano iz originala 16. 4. 2015. g. Pristupljeno 16. 4. 2015. 
  156. ^ „Gong Xi Fa Cai Bazaar with 260 stalls comes alive”. The Borneo Post. 8. 1. 2012. Arhivirano iz originala 16. 4. 2015. g. Pristupljeno 16. 4. 2015. 
  157. ^ „11th International Dance for Humanity committee visits Lai”. The Borneo Post. 24. 4. 2014. Arhivirano iz originala 16. 4. 2015. g. Pristupljeno 16. 4. 2015. 
  158. ^ „MRCS International Dance For Humanity”. Malaysiaan Red Crescent Society. Arhivirano iz originala 16. 4. 2015. g. Pristupljeno 16. 4. 2015. 
  159. ^ Sman, Cecilia (1. 5. 2013). „Support MRC’s International Dance for Humanity”. The Borneo Post. Arhivirano iz originala 16. 4. 2015. g. Pristupljeno 16. 4. 2015. 
  160. ^ „916 Malaysia Day Countdown cum Street Party”. borneoclours.com. Arhivirano iz originala 16. 4. 2015. g. Pristupljeno 16. 4. 2015. 
  161. ^ „Miri Anglers Club”. Miri Anglers Club. Arhivirano iz originala 16. 4. 2015. g. Pristupljeno 16. 4. 2015. 
  162. ^ „Miri Deep Sea fishing contest wants ‘early birds’ for logistics”. The Borneo Post. 23. 2. 2015. Arhivirano iz originala 16. 4. 2015. g. Pristupljeno 16. 4. 2015. 
  163. ^ „Miri City Christmas Parade”. Sarawak Tourism Board. Arhivirano iz originala 7. 4. 2015. g. Pristupljeno 16. 4. 2015. 
  164. ^ „Sea of Mirians in annual Christmas Parade of 15 churches”. The Borneo Post. 7. 12. 2014. Arhivirano iz originala 7. 4. 2015. g. Pristupljeno 16. 4. 2015. 
  165. ^ „Petroleum Museum Miri”. sarawak.attractionsinmalaysia.com. Arhivirano iz originala 3. 5. 2014. g. Pristupljeno 13. 4. 2015. 
  166. ^ „The Grand Old Lady on Canadian Hill”. Tawau. Arhivirano iz originala 16. 6. 2014. g. 
  167. ^ „Petroleum Museum”. Official Website of Sarawak Museum Department. Arhivirano iz originala 19. 8. 2014. g. Pristupljeno 13. 4. 2015. 
  168. ^ „Niah Archeology Museum”. Sarawak Tourism Board. Arhivirano iz originala 19. 8. 2014. g. Pristupljeno 13. 4. 2015. 
  169. ^ „Baram Regional Museum”. Official Website of Sarawak Museum Department. Arhivirano iz originala 19. 8. 2014. g. Pristupljeno 13. 4. 2015. 
  170. ^ „Tua Pek Kong Temple”. MiriResortCity.com. Arhivirano iz originala 4. 4. 2015. g. Pristupljeno 16. 4. 2015. 
  171. ^ „Brighton Beach / Tanjung Lobang”. Sarawak Tourism Board. Arhivirano iz originala 13. 4. 2015. g. Pristupljeno 13. 4. 2015. 
  172. ^ „Hawaii Beach”. Sarawak Tourism Board. Arhivirano iz originala 13. 4. 2015. g. Pristupljeno 13. 4. 2015. 
  173. ^ „Taiwanese paramotor pilots rave about Lutong beach, Miri as a top venue”. The Borneo Post. 3. 6. 2014. Arhivirano iz originala 14. 4. 2015. g. Pristupljeno 14. 4. 2015. 
  174. ^ „Miri Luak Esplanade”. MiriResortCity.com. Arhivirano iz originala 3. 11. 2014. g. Pristupljeno 13. 4. 2015. 
  175. ^ „Luak Bay Esplanade”. Sarawak Tourism Board. Arhivirano iz originala 13. 4. 2015. g. Pristupljeno 13. 4. 2015. 
  176. ^ „Bungai Beach”. Sarawak Tourism Board. Arhivirano iz originala 13. 4. 2015. g. Pristupljeno 13. 4. 2015. 
  177. ^ „Tusan Beach a stunning open secret in Miri”. The Borneo Post. 21. 9. 2015. Arhivirano iz originala 25. 4. 2016. g. Pristupljeno 24. 11. 2016. 
  178. ^ Ee Vei, Chong (22. 11. 2016). „Blue Tears & Bioluminescence phenomenon back again in Miri!”. The Borneo Post. Arhivirano iz originala 23. 11. 2016. g. Pristupljeno 24. 11. 2016. 
  179. ^ Lai, Cindy (30. 4. 2014). „Residents bemoan sorry state of Bulatan Park”. The Borneo Post. Arhivirano iz originala 14. 4. 2015. g. Pristupljeno 14. 4. 2015. 
  180. ^ „Taman Awam Miri (Miri Public Park)”. Sarawak Tourism Board. Arhivirano iz originala 3. 4. 2015. g. Pristupljeno 14. 4. 2015. 
  181. ^ „Miri City Fan”. Sarawak Tourism Board. Arhivirano iz originala 4. 2. 2015. g. Pristupljeno 14. 4. 2015. 
  182. ^ „Miri City Fan”. MiriResortCity.com. Arhivirano iz originala 18. 3. 2015. g. Pristupljeno 14. 4. 2015. 
  183. ^ „Around and About Miri”. gomiri.com. Arhivirano iz originala 10. 2. 2015. g. Pristupljeno 14. 4. 2015. 
  184. ^ „Taman Bunga (Flower Garden)”. kiddy123.com. Arhivirano iz originala 31. 3. 2015. g. Pristupljeno 14. 4. 2015. 
  185. ^ „The Crocodile Farm”. Miri Crocodile Farm. Arhivirano iz originala 13. 2. 2015. g. Pristupljeno 14. 4. 2015. 
  186. ^ „Miri Crocodile Farm cum Mini Zoo”. Sarawak Tourism Board. Arhivirano iz originala 14. 4. 2015. g. Pristupljeno 14. 4. 2015. 
  187. ^ „Home”. web.archive.org. 2014-12-16. Arhivirano iz originala 16. 12. 2014. g. Pristupljeno 2020-09-22. 
  188. ^ „Sarbekas Weekend Market”. MiriResortCity.com. Arhivirano iz originala 18. 3. 2015. g. Pristupljeno 15. 4. 2015. 
  189. ^ „Saberkas Weekend Market”. Lonely Planet. Arhivirano iz originala 15. 4. 2015. g. Pristupljeno 15. 4. 2015. 
  190. ^ „Miri Handicraft Centre”. Sarawak Tourism Board. Arhivirano iz originala 15. 4. 2015. g. Pristupljeno 15. 4. 2015. 
  191. ^ „Miri Handicraft Centre”. Lonely Planet. Arhivirano iz originala 15. 4. 2015. g. Pristupljeno 15. 4. 2015. 
  192. ^ „Borneo Jazz Festival”. tourism.gov.my. Malaysian Tourism Promotion Board. Arhivirano iz originala 15. 4. 2015. g. Pristupljeno 15. 4. 2015. 
  193. ^ „Borneo Jazz Festival 2015”. Sarawak Tourism Board. Arhivirano iz originala 12. 4. 2015. g. Pristupljeno 15. 4. 2015. 
  194. ^ „Borneo Jazz Programme 2015”. Sarawak Tourism Board. Arhivirano iz originala 15. 2. 2015. g. Pristupljeno 15. 4. 2015. 
  195. ^ „About Asia Music Festival”. Asia Music Festival. Arhivirano iz originala 2. 2. 2015. g. Pristupljeno 15. 4. 2015. 
  196. ^ „Asia Music Festival 2014 to attract more than 4,000 music lovers”. Malaysia Travel News. 17. 9. 2014. Arhivirano iz originala 15. 4. 2015. g. Pristupljeno 15. 4. 2015. 
  197. ^ „Miri Country Music Festival 2016”. Sarawak Tourism Board. Arhivirano iz originala 15. 4. 2015. g. Pristupljeno 15. 4. 2015. 
  198. ^ „Miri Country Music Fest on Feb 7”. The Borneo Post. 29. 1. 2015. Arhivirano iz originala 15. 4. 2015. g. Pristupljeno 15. 4. 2015. 
  199. ^ „Eating Out” (PDF). Curtin University Sarawak. Arhivirano iz originala (PDF) 15. 4. 2015. g. Pristupljeno 15. 4. 2015. 
  200. ^ „Miri Central Market”. Lonely Planet. Arhivirano iz originala 23. 11. 2013. g. Pristupljeno 14. 4. 2015. 
  201. ^ „Miri Curry Rice”. mirifoodhunt.com. Arhivirano iz originala 20. 12. 2014. g. Pristupljeno 15. 4. 2015. 
  202. ^ „Char Kueh Tiaw at Open Air Market Miri”. miricitysharing.com. Arhivirano iz originala 14. 10. 2012. g. Pristupljeno 15. 4. 2015. 
  203. ^ Yi, Chang (18. 5. 2014). „Miri boasts exotic native cuisine”. The Borneo Post. Arhivirano iz originala 19. 5. 2014. g. Pristupljeno 15. 4. 2015. 
  204. ^ „Where to Eat in Miri?”. gomiri.com. Arhivirano iz originala 30. 1. 2013. g. Pristupljeno 15. 4. 2015. 
  205. ^ Rose, Diana (26. 9. 2010). „Best of Bario in Miri city”. The Star (Malaysia). Arhivirano iz originala 15. 4. 2015. g. Pristupljeno 15. 4. 2015. 
  206. ^ „Honorary Consulates in Malaysia” (PDF). European External Action Service. Pristupljeno 2. 7. 2015. 
  207. ^ „Honorary Consulate of Romania in Sarawak”. Ministry of Foreign Affairs (Romania). Pristupljeno 1. 1. 2018. 
  208. ^ „肇庆市广宁县与马来西亚美里市缔结友好城市 (Guangning County of Zhaoqing city built a sister-city relationship with Malaysian city of Miri)” (na jeziku: Chinese). 广东省归国华侨联合会 (Guangdong province Returned Overseas Chinese Association). 2. 12. 2012. Arhivirano iz originala 21. 3. 2015. g. Pristupljeno 21. 3. 2015. 
  209. ^ „Hualien county and City of Miri, Malaysia becoming sisters cities”. Hualien County Government. Arhivirano iz originala 24. 7. 2015. g. Pristupljeno 24. 7. 2015. 
  210. ^ 游, 清海 (23. 6. 2015). „花蓮縣與馬來西亞砂拉越州美里市締結友好城市 (Hualien County built a sister city relationship with Malaysian city of Miri, Sarawak)” (na jeziku: Chinese). 指傳媒 (Fingermedia). Arhivirano iz originala 19. 7. 2015. g. Pristupljeno 19. 7. 2015. 

Spoljašnje veze uredi

 
Miri na Vikimedijinoj ostavi.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Мири_(Малезија)&oldid=27780217”