Slovenačka seljačka buna (1515)

Slovenačka seljačka buna (1515) bio je ustanak slovenačkih kmetova protiv feudalaca, koji je zahvatio gotovo svu Sloveniju, u kojem je učestvovalo oko 80.000 ustanika. Bila je to najveća srednjovekovna buna jugoslovenskih naroda koja je trajala 4 meseca, a sa pripremama i uvodnim sukobima preko godinu dana.

Bitka kod Celja 1515.

Pozadina

Krajem 15. i početkom 16. veka feudalni poredak u slovenačkim zemljama počeo je zapadati u sve ozbiljniju krizu, a u najtežem položaju našlo se slovenačko seljaštvo, tako da mnogi nisu više mogli živeti od zemlje. Radne, naturalne i novčane dažbine sve više su ih pritiskivale. Kmetovi su bili obavezni da feudalnom gospodaru odrade tlaku, predaju deo svojih godišnjih proizvoda (davščina), daju za najam deo žita i ostalih poljoprivrednih proizvoda (i nerodne godine), deo stoke i stočnih proizvoda, od pčelarstva deo meda, a od vinogradarstva određenu količinu vina ili novca. Kmet je plaćao i vanredne namete feudalcu, crkvi desetinu, a pokrajinskom knezu određenu količinu ovsa za vojne potrebe. Feudalci su u trgovini ubirali carinu, odnosno mitninu, i kmetovima onemogućavali trgovinu i mogućnost da dođu do novca prodajom viška proizvoda u gradu. Bio je uveden i poseban porez za odbranu zemlje; feudalci su proizvoljno povećavali iznos redovnih i vanrednih nameta i mobilisali seljake u feudalnu vojsku, namećući im često i obavezu izdržavanja najamnika.

Pritisnuti od vlastelina, crkve i države, seljaci su pretili iseljavanjem i sklapali saveze radi odbrane pred pokrajinskim knezom, a od 1478. dizali bune (u Koruškoj) i zahtevali staru pravdu, što je značilo povratak na obaveze koje su bile u običaju do sredine 15. veka.

Rat sa Mlečanima pogoršao je ionako težak položaj podanika. Borbe nisu direktno uticale na teritoriju "slovenačke" seljačke pobune koja je izbila usred ovih borbi. Ali troškovi rata rezultirali su velikim porezima svake godine, pokrajinska vojska je pozivana više puta, rat je uveliko ometao trgovinu sa Italijom. Prvo je uvedena nova carina na izvoz stoke, a na kraju je stigla potpuna zabrana trgovine na granici sa Venecijom. Pored toga, car je takođe morao da popusti staležima i odrekne se nadzora zemljišne vlastele i delimično povuče svoje pravosudne reforme.

Savremeni izvori ovu pobunu nazivaju „slovenačkim seljačkim savezom“ jer je njen obim u velikoj meri odgovarao slovenačkoj teritoriji. Pokret je od samog početka bio mnogo zreliji od Koruške pobune 1478. Ustanak 1515. godine zapravo je rođen iz seljačkih zahteva za „starom pravdom“, odnosno običajem i načinima pokoravanja koji su bili uobičajeni pre pokušaja feudalnih gospodara da ojačaju vlast nad zemljom i povećaju svoje prihode raznim inovacijama. Međutim, u ovoj situaciji, pobunjenička borba za "staru pravdu" značila je borbu za napredak. Aspiracije plemstva predstavljaju jasan pokušaj da se kolo istorije vrati unazad. Seljačka "stara pravda", koja sadrži zahteve za delimičnom slobodom u trgovini i zanatstvu, u zamenu za plaćanje dažbina u novcu, a ne u naturi, odupirala se feudalnom širenju plemićkih prava i tlake, bez sumnje je bila napredna borba za očuvanje starih, i istovremeno za promociju novih prava. Ovog puta, pobunjenički pokret je od početka imao jasnu anti-feudalnu orijentaciju, koju nisu maskirali drugi ciljevi i koji se logično razvijao u šire revolucionarne planove tokom pobune.

Ustanak

Seljački savez

Pobunjenički pokret rođen je iz tri, četiri starija i nezavisna pobunjenička centra. Na području oko Kočevja zemljoradnici su dugo odolevali nasilju grofa Turna, koji je uspeo da udvostruči prihode od svoje zemlje u jednoj deceniji; Tolminci, koji su pod Habsburgovce došli tek 1509. godine, odupirali su se novom, oštrijem feudalnom režimu Tirolca Nojhausera od 1513. godine, a bili su nezadovoljni i teretom rata sa Mlečanima; Polhov Gradec se već 1514. žalio caru zbog Gašpara ​​Lamberga, ali pokušaj pomirenja u Kranju nije uspeo; nova brana na Ljubljanici iznad Ljubljane prouzrokovala je poplavu na oko 700 farmi sve do Bistre kod Vrhnike i izazvala žestoke proteste seljaka na pokrajinskom saboru. Konačno, nekoliko godina, podanici iz Bleda i Bohinja opirali su se raznim daćama, a 1515. godine sporili su se sa građanima iz Radovljice zbog seoskih zanata, koji su želeli da ih uguše: građani su poslali naoružane ljude u okolinu grada da unište seoske radionice. Pobunu protiv Turna nehotice su zapalile i sami državni staleži, koji su ga, u pismima caru, više puta upozoravale na njegovo nasilje nad podanicima druge vlastele u njegovom susedstvu od 1510. godine: išao je tako daleko da je čak zarobio podanike sa susednih imanja i prodao ih u inostranstvo. Sva seljačka nezadovoljstva, međutim, povezivale su prepreke u seljačkoj trgovini, pošto je granica sa Furlanijom bila zatvorena dugi niz godina zbog rata sa Venecijom.

Već prvih meseci 1515. godine, ranije izolovani pobunjenički centri počeli su se formirati u obliku širokog seljačkog saveza. Kada su pobunjenici iznenadili neki od svojih skupova, najkasnije sredinom marta, s Turnom i njegovim omraženim stjuardom Strženom i ubili ih obojicu, to je pokrenulo pobunjenički pokret. Već krajem marta seljački savez, prema nekoj poruci, imao je oko 20 000 članova i proširio se od Kočevja kroz dolinu Ribnice do Gorenjske, gde su mu se pridružili podanici od Bohinja do Kamnika i Polhovog Gradeca. Već za to vreme, pored povratka staroj pravdi, seljački savez je tražio i pravo da odlučuje o vanrednim porezima. Poljoprivrednici "ne žele više da plaćaju porez, osim onoga što će car zatražiti i žele i poslati im zatvoreno pismo ili odgovor; na ovaj način su pripremljeni i poslušni dan i noć, sa životom i imanjem za ono što bi car želeo od njih. "

Kranjska provincijska skupština zatražila je pomoć od cara predstavnika na njenim sastancima. Zaključio je da su specijalni komesari stigli u Kranjsku sredinom aprila, ali su ih pobunjenici odbili na skupu u blizini Ljubljane i poslali svoje zamenike direktno caru Maksimilijanu. Car, koji je odbio da odobri novi hitni porez za rat protiv Mletačke republike, jer je smatrao da će to dodatno povećati nezadovoljstvo seljaka, zabranio je seljački savez pre dolaska seljačke misije, ali je želeo da koristi seljaštvo. pobuna radi jačanja njegove moći u odnosu na feudalce. Zbog toga je i on ljubazno primio poljoprivrednike i obećao im svoje posebne komesare koji će istražiti situaciju i pomoći subjektima da izađu na pravdu. Od tada nadalje, pobunjenici su bili čvrsto uvereni da je car na njihovoj strani, a ne na strani feudalnih gospodara. Tek su na kraju pobune shvatili svoju zabludu.

Godine 1514. počela je buna na posedu grofa Gašpara Lamberga u Polhovom Gradecu, ali se 1515. prenela na sve slovenačke pokrajine (osim Primorske). U martu 1515. seljaci su ubili omrznutog grofa Julija Turna u blizini zamka Kočevje. Posle toga ubrzano su počele pripreme za opšti ustanak. Održavani su zborovi seljaka, odricana poslušnost feudalcima, polagana zakletva i počelo se sa organizovanjem seljačkih saveza u ustaničkim žarištima oko Kočevja, Polhovog Gradeca, Ribnice, Bleda, Radoviljice, Kranja i Kamnika, i njihovim povezivanjem u širi Seljački savez. Krajem marta 1515. Savez je okupio oko 20.000 članova na području od Kočevja preko Ribničke doline do u Gorenjsko, gde su mu se priključili kmetovi od Bohinja do Kamnika i Polhovog Gradeca.

Dizanje seljaka na na oružje vršeno je pod parolom Boj za staru pravdu (sloven. Boj za staro pravico) i Udruži se, bedni narode (sloven. Le vkup, le vkup, uboga gmajna). Caru je izražavana odanost, ali se tražila zaštita od plemića i Turaka, stara pravda i druge slobode. Veliku ulogu u buni odigrao je i nacionalni momenat, jer su kmetovi bili gotovo isključivo Slovenci, a gospodari - većinom Nemci, a nezadovoljstvo su doveli do krajnosti nekažnjeni turski upadi.

Kranjska

Sredinom aprila 1515. kranjski seljaci su na velikom zboru kod Ljubljane odbili posredništvo tadašnjih vlasti i carskih emisara između njih i cara, i zahtev da se raziđu. Odmah posle zbora osvojeni su plemićki zamkovi Polhov Gradec, Brdo (kod Domžala), Rožek (kod Moravča) i Lebek (kod Vača). Na velikom zboru seljaka u Novom Mestu (Kranjska) doneta je 14. maja odluka za napad na zamkove. U snažnom naletu, za svega nekoliko dana, oni su osvojili zamkove Šrajberski Turn (kod Leskoveca), Mehovo (južno od Novog Mesta), Rekštajn i Boštanj (kod Sevnice), Mokronog, Mirnu i Raku. Naročito uporno su plemići branili vatrenim oružjem zamak Mehovo, ali su seljaci osvojili bedeme zamka.

Štajerska

Iz Kranjske, buna se u maju prenela u donju Štajersku, gde je 25. maja u Konjicama održan veliki seljački zbor kome su prisustvovali i predstavnici pobunjenih seljaka iz Kranjske i Koruške. Na zboru je izabrano posebno vođstvo bune za Štajersku (300 ljudi). Pokušaj cara i plemstva da smire seljake ostao je bezuspešan, i ustanak se brzo širio. U drugoj polovini maja seljaci su osvojili zamkove između Sutle i donje Savinje (Podčetrtek, Pilštanj, Zbelovo i manastir Studenice). Oko 9.000 seljaka je zauzelo je, posle dvodnevnih borbi, Brežice, nastavljajući sa još većom žestinom napade na plemićka uporišta. Početkom jula osvojeni su zamkovi Kunšperk, Podsreda i Bizeljski grad. U drugoj polovini juna buna je obuhvatila područje oko Graca.

Koruška

U međuvremenu, ustanak koji je u Koruškoj počeo još u aprilu, razbuktao se svom silinom posle seljačkog sabora u Pustrici 1. juna, na kome je učestvovalo oko 3.000 seljaka i izabrano rukovodstvo bune. U narednih nekoliko dana buna je obuhvatila područje od Podjune (Jauntal) prema Rožu (Rosental), uz reku Gajl (Geil) i Dravu do Linca, uz reke Glinu i Krku; prema severu ustanak se prenosio u doline reke Ens (Enns) i Mel (Moll). Svi gradovi u Koruškoj, osim Filaha i Felkermarkta (Volkermarkt) stali su na stranu ustanika.

Cela Slovenija u plamenu

Dok je ustanak buktao u Štajerskoj i Koruškoj, kranjski kmetovi osvojili su zamkove i crkve na svojoj teritoriji i prinudili vojsku kranjskih staleža (oko 200 konjanika u početnom periodu borbi) da se povuče u Ljubljanu, u koju su ustanici prodrli, ali je napad na tvrđavu bio bezuspešan.

Do kraja juna bunom je bila obuhvaćena sva slovenačka teritorija, osim Krasa i Gorice, gde je život seljaka bio nešto bolji. Ustanici su osvojili skoro sve zamkove, a na teritoriji Kranjske i Gradove, osim Ljubljane, Škofje Loke i Kranja. Na oslobođenoj teritoriji seljaci su preuzeli sva carska prava i svu vlast, osvojene zamkove počeli su uništavati i deliti plemićku imovinu, a od zahteva za starom pravdom prešli su na obračun sa celim plemstvom. Iako ideja za potpuno ukidanje feudalizma u ovoj seljačkoj buni nije došla do jasnog izražaja, razvoj bune ukazuje dokle su stigli planovi pobunjenika. Oni su, ipak, suviše kasno sazreli, što je sve uticalo da se nisu mogle sprečiti značajne taktičke greške i propast bune.

Reakcija vlasti

Suprotstavljene snage

Vojna organizacija ustanika oslanjala se na već postojeću vojnu organizaciju za odbranu od Turaka, a u sistemu te odbrane ustanička uporišta postali su tabori (utvrđenja). Ustaničke jedinice bile su zbog odbrane od turskih navala uvežbanije za odbranu, a za uspeh u ustanku napad je značajniji. Ustanička vojska bila je sastavljena isključivo od pešadije naoružane manjim brojem pušaka, vilama, kosama, sekirama i motikama. Ustaničke jedinice delile su se na čitav niz manjih grupa, međusobno nepovezanih po pokrajinama, već po manjim rejonima. Vojne starešine bili su uglavnom seljaci sa ratnim iskustvom iz borbi protiv Turaka. Na čelu vojske svake pokrajine stajale su vojvode, sa dvojicom starešina i dvojicom govornika ili prokuratora, i njihovim pomoćnicima. Ukupna jačina ustaničkih snaga u najvećem razmahu bune ceni se na oko 80.000 ljudi (10% celokupnog stanovništva).

Plemićka vojska bila je bolje naoružana (oklopima, puškama i topovima) i obučena, sastavljena od pešadije i konjice, što je u borbi protiv kmetova odigralo presudnu ulogu, mada su za odlučujuće borbe u Koruškoj plemići raspolagali sa svega 600, a u Štajerskoj sa 900 vojnika.

Carska intervencija

Snažan razmah bune u njenoj početnoj fazi iznenadio je plemstvo, koje nije bilo u stanju da je u začetku uguši. U nemogućnosti da pruže jedinstven otpor i u iščekivanju carske pomoći koja nije stizala, plemići su se pojedinačno, bezuspešno odupirali u odvojenim zamkovima. Verujući da buna neće ozbiljnije ugroziti poredak, car je nameravao da je iskoristi kao sredstvo kojim će uzdrmati moć feudalaca i vršiti pritisak na staleže da mu odobre nove poreze za rat protiv Venecije. Ali, pošto je buna uzela maha, car je odlučno ustao u odbranu sistema, a i plemstvo je uveliko vršilo pripreme za konačni obračun sa seljacima.

Koruška

Pošto su učesnici bune odbili carski zahtev da se raziđu, počeo je krajem juna surov obračun s njima. Prve značajne pobede feudalaca bile su u Koruškoj, gde se najpre prikupilo plemstvo i gde im je stigao u pomoć jedan odred carskih trupa. Staleške trupe i nekoliko stotina carskih pešaka osvojili su krajem juna, posle žestokih borbi, utvrđeni ustanički centar Althofen, dok se glavnina ustaničkih snaga nalazila u odbrani tabora u Vajčahu (Vaitschach) i Rojahu (Rojach). Grupa od oko 1.000 ustanika pokušala je da povrati Althofen, ali je bila razbijena. Plemićka vojska je potom napala ustaničko žarište u Rojahu i savladala otpor kmetova. Poslednji otpor koruških seljaka slomljen je u Podjunu, a posle toga stigla je glavnina carske vojske (oko 1.000 pešaka) u Filah. Plemići su od 25. juna do 5. jula pojedinačno razbili ustaničke odrede, spalili oko 100 sela i pobili nekoliko stotina seljaka, koji su se, posle prvih neuspeha, pokolebali i razišli kućama.

Štajerska

Pre nego što se seljačka misija vratila od cara, pobunjenici su preduzeli akcije. Nakon skupa kod Novog mesta, kojem su prisustvovali neki od meštana (14. maja), oni su napali i osvojili tri dvorca u Dolenjskoj za nekoliko dana; najveći od njih je Mekanac, koji je pao 17. maja. Dve nedelje kasnije, dvorci su gorjeli po svim slovenačkim zemljama. U maju su, pored niza dvoraca u Kranjskoj, neki dvorci u štajerskom Urvaldu (između Sotle i donje Savinje) pali u pobunu, a sredinom juna otpor na Štajerskom proširio se i kroz Dravu. Prvih dana juna Koruška se takođe pobunila od Podjune do Zilja i od južne pokrajinske granice do Grobničkog polja (Krappfeld).

Uz širenje otpora, pojavile su se i njegove velike organizacione slabosti. Prije svega, zemljoradnici su se odupirali feudalcima u svakoj zemlji; pobuna nije imala ni centralno već specifično vođstvo za svaku zemlju. U samom Kranjskom, čini se da su postojala čak dva centra (u Gorenjskoj i Dolenjskoj). Tek s proširenjem otpora na Štajerskoj postojala je jasna veza s kranjskim zemljoradnicima, jer su se već 25. maja pobunjenici okupili na velikom skupu u blizini Konjica, što ne bi bilo moguće da pobuna nije bila pripremljena prije pada Meha. Međutim, na ovom sastanku je izabrano posebno, nezgrapno veliko rukovodstvo Štajerske (300 predstavnika) iz svih pokrajinskih dvorskih okruga koji su učestvovali u pobuni, a ovo rukovodstvo je odbilo zahtev koroških podanika da pomognu u organizaciji seljačke udruge u Koruškoj. Upravo je u to vrijeme nastala ta unija - pripremljena ranije kontaktirajući seljake s pobunjenicima na Gorenjskom - nezavisno sa centrom u Laboškoj i Mežiškoj dolini; ovde su izabrali usko vođstvo (pored pet vojnih zapovjednika, još dva „prokurista ili govornika“ i dva „majstora kvarta“, odnosno pripadnici koji su pružali brigu).

Ljudi koji su stali na čelo pobune daju vrlo oskudne i retke informacije. U središtu ustanka na Gorenjskom kraju bio je seljački klander iz područja Radovljice, koji je takođe koristio mistični verski pokret za širenje pobune, raširene od sredine 15. veka među seljacima u obliku otpora svećenstvu. Pored Klandera, u Radovljici je bio i "krstasti krojač", što ukazuje na učešće zanatlija u pobuni. U Koruškoj su vođe Laboske i Meziške doline bili vođe, čija su jedina imena poznata, dok o vođama Štajerske ustanike ne znamo mnogo, ali činjenica da su nakon završetka pobune kažnjeni u Grazu smrću 136 pobunjenika. takođe 10 njihovih vođa i 13 zapovjednika. Ali istrajna potraga za vođama pobune, od kojih su neki pobegli na mletačko područje, ipak dokazuje njihov veliki značaj za izbijanje i tok pobune.

Vojna organizacija pobunjenika nije bila glavni uzrok krajnjeg neuspeha. Oslanjala se na organizaciju formiranu u odbrani Turaka. Uporišta pobunjenika su pre svega bila turska seljačka utvrđena "logora", a pobunjenici su takođe imali barem delimično pravo oružje koje su zemljoradnici morali nabaviti u skladu s odredbama "vojnog reda" iz 15. veka. Upravo je to razlog zbog čega su pokrajinske skupštine nakon završetka pobune zahtevale da se ovo oružje ubuduće zadrži u kaštelima i da se kampovi ruše jer će verovatno poljoprivrednicima ponuditi "premalo zaštite". U izvesnom smislu pobunjenici zaista nisu bili dovoljno spremni za borbu. Njihovi pokušaji borbe protiv Turaka bili su ograničeni na odbranu, a za pobedu pobune bio je potreban napad. S druge strane, farmeri nisu imali konjicu - konjica je u nekim borbama plemićima donela plemenit uspeh. Napokon je bila aristokratska, a naročito carska vojska bolje naoružana musketima i malim topovima, što seljaci sigurno nisu imali; osim toga, obučavana je u novoj Landsknehtovoj taktiki (zajednički napad pešadije, podeljen u nekoliko redova), koja je od tog doba dala značajnu prednost obučenoj plaćeničkoj vojsci. Međutim, ukazuje na puko upoređivanje broja pobunjenika (s najvećim porastom pobune od oko 80.000) i aristokratske vojske tokom odlučujućih borbi (oko 600 u Koruškoj i oko 900 vojnika u Štajerskoj) da su te stvari samo olakšavale, ali ne i lakše omogućilo plemstvu da trijumfuje.

Međutim, uprkos postepenom razvoju planova pobunjenika, niz taktičkih poteza pokazao je ideološku neiskrenost među pobunjenicima. Tipična je nada barem gomile pobunjenika da će im car pomoći u njihovoj borbi, rekli su da su okupirali dvorce "u ime cara", a koroška pobunjenička vojska takođe je krenula na marš sa transparentom na kojem je car u potpunom ukrasu. Međutim, upravo je carska vojska snažno podržavala plemstvo tokom odlučujućeg perioda borbe protiv pobunjenika.

Konceptualna dvosmislenost ogledala se i u unutrašnjem razbijanju samih predmeta. Od početka pobune osnivaju se različite interesne grupe. Nekad je bila potrebna prisilna mobilizacija, već su i pronađeni izdajnici koji su širili lozinke za otpor, kako svedoče izvori. Tipično je u Konjicama čak i rukovodstvo štajerske pobune pokušavalo umiriti ustanak, pukim obećanjem da će caru podneti seljačke žalbe. Konačno, ta unutrašnja nezrelost i nedovoljno taktičko iskustvo pokazali su se i u fatalnom rascepu pobunjeničkih snaga na čitav niz malih grupa koje nisu bile vezane za pojedine zemlje, već za čitav niz manjih okruga. Ova činjenica je prirodno uslovljena samim karakterom seljačkog posla i seljačkom vezanošću za svoje gazdinstvo tokom letnjeg terenskog rada. Međutim, vrlo je tipično da u Kranjskoj, gde je bilo središte pobune, uopšte nije bilo otpora aristokratskoj vojsci zbog poraza u susednim zemljama u kojima kranjski seljaci nisu učestvovali ni u jednom obliku na pobunjeničkoj strani. Sila koja bi bila ujedinjena za aristokratsku vojsku bila je, dakle, podeljena u niz manjih divizija, koje nije bilo teško pobediti.

U prvom periodu, međutim, velika pobuna sprečila je planove unutrašnjoaustrijskih pokrajina da zaustave pobunu u Kranjskoj prvih dana juna sa Staljinovom vojskom - imali su je na raspolaganju mnogo brže nego za vreme raznih turskih napada. Međutim, nakon prvih velikih pobunjeničkih uspeha, usledilo je kratko uspavanje. U Štajerskoj se barem jedan deo pobunjenika dogovorio krajem maja, čak i da se pomiri sa feudalima, pod uslovom da povjerenici pokrajina caru predaju seljačke pritužbe.

Za to vreme, seoski stanovi su se grozničavo pripremali za borbu protiv pobunjenika. 15. juna, štajerske su snage pobile pobunjenike kod Konjica i tom prilikom osvetile oko 400. Međutim, kranjski su stanovi pregovarali s hrvatskim feudalcima da im pomognu. Kranjski poslanik Marko Klis (poreklom iz Dalmacije) svoju je misiju iskoristio za vrlo unosan posao: zarobio je oko 500 žena i dece pobunjenika i prodao ih u Hrvatskom primorju tokom pobune.

Kao odgovor na ta nezamisliva zlodela, pobunjenici su se ponovo okupili, za nešto više od 2.000 dana, i zauzeli Brežice, gde su se našli Klis i neki drugi plemići i prva hrvatska pomoćna četa, i pobili sve branitelje kaštela Brežice. U Kranjskoj su pobunjenici, uz nekoliko izuzetaka, "dovedeni pod svoju volju" po svim gradovima, manastirima i dvorcima (sa izuzetkom krša, koji pobuna nije bila ni zarobljena). Šef države, grof Auersperg, u pismu je otvoreno priznao: „Ovde u zemlji smo previše loši prema seljacima i nemamo pomoć ni odbranu. Stoga rad carskih savetnika i komesara neće biti veliki uspeh: većina plemića bude proterana i pljačkana. pomozite jer u suprotnom "ta opakost neće prestati i plemstvo neće moći da živi u zemlji".

U Štajerskoj se pobuna proširila u drugoj polovini juna, gotovo do Graca. U Koruškoj je plemstvo okupljeno u Velikovcima prvo prebeglo u glavni grad provincije Šentvid, ali pošto je do pobunjenika moglo doći samo zbog simpatija meštana, tek pošto je pretilo silom, povuklo se dalje zapadno do Beljaka. U isto vreme kada se otpor proširio na gotovo celu Korušku (ceo istočni deo zemlje do linije od Vrbskog jezera do Gornje Krke i doline Drave i Zilja na zapadu), pobunjenička vojska od 2.000 ljudi prodrla je u feudalnu vojsku da bi stigla do Beljaka. Ovaj grad je takođe bio spreman da zauzme neutralan stav između dve strane, kada je štajerski provincijski namesnik Dietrichstein preneo vesti da je careva vojska stigla plemstvu u pomoć od cara.

Tako se otpor proširio na gotovo celu slovenačku teritoriju. Jedini izuzetak bio je krš, ali zbog boljih prilika za seljački život u vezi sa seljačkom trgovinom. Takođe u Gorici, u junu je osnovan seljački savez koji je poslao svoje žalbe protiv pokrajinskog guvernera caru. Međutim, nije bilo napada na zamkove. Prema nekoliko izveštaja, u pobuni je u to vreme učestvovalo oko 80.000 seljaka, što je više od desetine ukupnog stanovništva. U ovo doba najvećeg porasta pobune, takođe se značajno širi zahtev pobunjenika: oni preuzimaju sva "carska prava", odnosno običake i običaje, kao i crkvene i sekularne sudove. Sve je više žalbi i protiv barijera u trgovini poljoprivredom. Uništili su okupirane dvorce i podelili pokretnu imovinu koja je pronađena u njima. Tako je započela odlučna konfrontacija sa feudalnim sistemom, zamenjujući nekadašnju borbu za "staru pravdu". == Do početka jula plemstvo je dobivalo vijesti o novim i novim seljačkim uspjesima; između ostalog, početkom jula zauzeli su dvorac u Celju. Međutim, od druge polovine juna, aristokratska vojska bila je sve aktivnija i u to vreme se u pomoć pojavila značajna carska vojska. Iako je car pobune iskoristio da bi ojačao svoj autoritet u odnosu na proizvoljne pokrajinske skupštine, odlučno je odbranio postojeći društveni poredak na kome je počivala njegova vlast. Uz pomoć prve jedinice vojske, koja je takođe stigla u Beljak, koruški feudalci, potpomognuti štajerskim pokrajinskim zapovjednikom Dietrichsteinom, ugasili su pobunu u borbama protiv pojedinačnih pobunjeničkih grupa u Roz, Huttenbergu, dolini Laboz i Tamnice između 23. juna i 5. maja, u kojima su pobunjenici bili strogo kažnjeni. Krajem juna udario je iz Graca na jug sa 900 staleških najamnika Jurij Herberstein, koga su pokrajinski sabori unutrašnjih austrijskih pokrajina izabrali kao zajedničkog zapovednika protiv pobunjenika. Nakon što je razbio manje pobunjeničke jedinice u Vildonu, Gleisdorfu i Vuzenici, prošao je pored Slovenj Gradca prema Celju. Kod Celja je oko 10. (verovatno u nedelju 8) jula konačno pobedio nižeštajerske pobunjenike u bici koju su sami pobunjenici započeli napadom na grad. Bez obzira na velike gubitke na strani pobunjenika, Herberštajn je sa svojim najamnicima i oko 1.500 carskih vojnika (koji su mu pritekli u pomoć posle bitke) još gotovo dve nedelje čistio okolna sela i kažnjavao pobunjenike "podmetanjem požara, vešanjem, nabijanjem na kolac i na druge načine "(žalba carske komisije protiv takvog ponašanja). Nakon 22. jula došla je na red Kranjska, gde su seljaci i nakon Celjske bitke opsedali dvorce i osvajali gradove. Ali čim je Herberstein 22. jula prešao Savu kod Rajhenburga, slika se, naravno, promenila. Sledećih dana je na ovoj zemlji okončana pobuna, a jedan izvor kaže, s pravom, o ovom prelasku Save: „Tako je (seljačka) zajednica raskinuta“.

Posledice

Najgora kazna zbog pobune bilo je ponašanje plemićke vojske. Svi izvori govore o surovosti koju Valvasor opisuje sa tipičnim odobravanjem. Kaže da su seljaci brzo "srušeni i žestoko kažnjeni nakon dolaska Herbersteinove vojske u Kranjsku. Oduzeli su im imetak, a mnogima od njih i život. Mnogi su izbodeni, obešeni ili pretučeni. Mnogima su spaljene kuće. Ostali su morali platiti jedan zlatnik od kuće. Ovako su očistili žuč." Pored ove prve, najstrože kazne, pobunjenici su kasnije optuženi i za druge krivice. Svake godine morali su plaćati poseban „pobunjenički novčić“, a tlakom su morali nadoknaditi svu štetu koju su pretrpeli feudalci. Nakon pobune, usledila je još teža eksploatacija od one koju su kmetovi trpeli pre pobune. Samo u Koruškoj seljaci su postigli značajan uspeh tokom ove pobune: prema dokumentu iz 1557. feudalci su se morali složiti da se bilo kakav spor s podanicima reši u prisustvu seljačkih agenata pred redovnim pokrajinskim sudom za plemstvo, ali ne pred gospodarevim sudom. Možda je to razlog zašto u Koruškoj više nisu izbijale velike seljačke pobune.

Kazna, naravno, nije bila ograničena na kmetove, već se odnosila i na njihove saveznike. Upravo s obzirom na položaj meštana u Šentvidu tokom pobune, koruška prestonica sada je prebačena u Klagenfurt, a pojedini manji gradovi i pijace morali su čekati duže vreme posle pobune kako bi potvrdili svoja prava.

Bez obzira na to, ove pobune su bili prekretnica u slovenačkom razvoju. Slovenci su se prvi put u šest vekova pokazali kao važan faktor u političkom životu i zadali su prve teške udare feudalnom poretku. Pobunjenički zahtevi pokazali su put koji je doveo do nekih društvenih temelja na kojima je zasnovano mnogo kasnije slovensko nacionalno buđenje. Na ovaj način izgrađeni su prvi temelji formiranja slovenske nacije, a upravo u vezi sa slovenskim seljačkim buntom 1515. godine sačuvane su prve slovenske štampane reči - iako u nemačkoj pesmi, od vrlo simboličnog značaja za sav dalji razvoj Slovenije: "Podigli su vapaj" Stare pravde "(Stara pravica); svi su hteli da se osvete i oslabe vlast svog gospodara. Na okup, bedni narode. (Leukhup, leukhup, leukhup, leukhup siromašan gmain)."