Википедија

Urođeni sifilis

Urođeni sifilis jedan je od oblika sifilisa izazvan infekcijom bakterijom Treponema pallidum, koja se najčešće prenosi seksualnim kontaktom (vaginalni, oralni ili analni seks).[1] Karakteriše se pojavom urođenih mana kod novorođenčadi rođenih od trudnica koje su zaražene sifilisom pre ili tokom trudnoće.[2]

Urođeni sifilis
SinonimiCongenital syphilis
Devojčica sa znacima sekundarnog sifilisa na licu
Vreme pojaveurođeni
Trajanjedoživotno
Tipovirani i kasni
Uzrocirođeni od majke sa sifilisom
Dijagnostički metodznaci, simptomi, testovi krvi, CSF testovi
Prevencijaadekvatan skrining i lečenje kod trudnice
Lečenjeantibiotici
Lekovipenicilin

Urođeni (kongenitalni) sifilis je multisistemska infekcija uzrokovana Treponema pallidum i prenosi se na fetus preko placente. Rani znaci su karakteristične lezije kože, limfadenopatija, hepatosplenomegalija, neuspeh u razvoju, krvavi iscedak iz nosa, perioralne fisure, meningitis, horoiditis, hidrocefalus, napadi, intelektualna onesposobljenost, osteohondritis i pseudoborna aparaliza (neuspešna parotrofija). Kasniji znaci su gumatozni ulkusi, periostalne lezije, pareza, tabes, optička atrofija, intersticijski keratitis, senzorneuralna gluvoća i deformiteti zuba.[3][4][5]

Dijagnoza je klinička,i potvrđuje se mikroskopski ili serološki. Bolest se leči penicilinom.

Epidemiologija uredi

Ukupan rizik od transplacentalne infekcije fetusa je oko 60 do 80%, a verovatnoća se povećava tokom druge polovine trudnoće. Nelečeni primarni ili sekundarni sifilis kod majke se obično prenosi, ali latentni ili tercijarni sifilis se prenosi u samo oko 20% slučajeva.[6]

Nelečeni sifilis u trudnoći je takođe povezan sa značajnim rizikom od mrtvorođenosti i neonatalne smrti.

Stopa kongenitalnog sifilisa u Sjedinjenim Američkim Državama dramatično raste poslednjih godina sa povećanjem od preko 500% slučajeva od 2010. godine. Preko 2.000 slučajeva je prijavljeno u 2020. godine, uključujući najmanje 149 mrtvorođenih i umrlih beba.[7]

Kongenitalni sifilis je takođe postao geografski rasprostranjeniji u Sjedinjenim Američkim Državama i nesrazmerno pogađa bebe u određenim rasnim i etničkim manjinskim grupama, posebno u grupama američkih Indijanaca ili starosedelaca Aljaske, što verovatno odražava različit pristup zdravstvenoj zaštiti,[7] a ne intrinzičnu predispoziciju.

Klasifikacija uredi

Kod inficiranih novorođenčadi, manifestacije sifilisa se klasifikuju kao rane urođene (do 2 godine) i kasno urođene (posle 2 godine).[8]

Rani urođeni sifilis

Rani urođeni sifilis se obično manifestuje tokom prva 3 meseca života bebe. Manifestacije uključuju karakteristične vezikulobulozne erupcije ili makularni osip bakrene boje na dlanovima i tabanima i papularne lezije oko nosa i usta i u predelu pelena, kao i petehijalne lezije.

Često se javljaju generalizovana limfadenopatija i hepatosplenomegalija. Novorođenče može da ne napreduje i da ima karakterističan mukopurulentni ili krvavi iscedak iz nosa koji izaziva šmrcanje. Nekoliko novorođenčadi razvije meningitis, horoiditis, hidrocefalus ili napade, a druga mogu biti intelektualno onesposobljena.

U prvih 8 meseci života, osteohondritis (hondroepifizitis), posebno dugih kostiju i rebara, može izazvati pseudoparalizu udova sa karakterističnim radiološkim promenama na kostima.

Kasni urođeni sifilis

 
Hačinsonovi zubi

Kasni urođeni sifilis obično se manifestuje nakon 2 godine života i uzrokuje gumatozne čireve koji imaju tendenciju da zahvate nos, septum, tvrdo nepce i periostalne lezije koje rezultuju sabljastim potkolenicama i izbočenjem prednjih i parijetalnih kostiju.

Neurosifilis je obično asimptomatski, ali se mogu razviti juvenilne pareze i tabes.

Može doći do optičke atrofije, koja ponekad dovodi do slepila. Intersticijski keratitis , najčešća lezija oka, često se ponavlja, što često dovodi do ožiljaka rožnjače.

Senzorineuralna gluvoća, koja je često progresivna, može se pojaviti u bilo kom uzrastu.

Hačinsonovi sekutići, perioralne pukotine (ragade) i nerazvijenost maksile dovodi do „buldog“ lica sa karakterističnim, ali retkim, posledicama.

Klinička slika uredi

Glavne kliničke manifestacije kod majke uredi

 
Osim na koži

Kod primarnog sifilisa, ranica ili višestruke rane se pojavljuju na mestu gde je bakterija ušla u telo (obično blizu genitalija, rektuma ili usne duplje). Rane su obično čvrste, okrugle i bezbolne.

Kod sekundarnog sifilisa kliničkom slkom dominiraju:

  • groznica,
  • otečeni limfni čvorovi,
  • osip na koži,
  • bradavičaste lezije genitalija (kondiloma lata),

U latentnoj fazi bolesti nema znakova ili simptoma.

Kod tercijarnog sifilisa može se uočiti nekoliko zdravstvenih problema koji utiču na funkciju srce, nervni sistem i druge organe.

U odsustvu ili u slučaju neadekvatnog lečenja klinička slika kod osobe sa infekcijom prelazi iz jedne faze u drugu

Glavne kliničke manifestacije kod novorođenčeta uredi

 
Pustule na tabanima.
 
Deformacije lica

Neka deca sa ranim kongenitalnim sifilisom su asimptomatska po rođenju. Kliničke manifestacije ranog kongenitalnog sifilisa mogu uključivati rinitis („šmrkanje“), hepatosplenomegaliju, pustule na dlanovima i tabanima, kožni osip sa deskvamacijom, horioretinitis i pigmentnu horioretinopatiju (tip soli i bibera), glaukom, katarakt, kerakt, intersticijski nervitis. i kortikalna demineralizacija metafiznih i dijafiznih oblasti dugih kostiju, anemija[9] i trombocitopenija.

Neki klinički znaci kongenitalnog sifilisa – kao što su hidrops i hepatosplenomegalija – mogu se otkriti ultrazvukom tokom trudnoće.

Novorođenčad koja ostane nedijagnostikovana i nelečeno može da napreduje do kasnog urođenog sifilisa, što rezultuje brojnim dodatnim kliničkim manifestacijama, uključujući, ali ne ograničavajući se na:

  • sedlasti nos usled razaranja hrskavice,
  • frontalna (čeona) izbočenje usled periostitisa,
  • zadebljanje tibije (sabljaste cevanice),
  • oticanje zglobova (zaglavljeni zglobovi),
  • perforacija tvrdog nepca,
  • abnormalni razvoj zuba (Hačinsonovi zubi),
  • intersticijski keratitis,
  • neurološka gluvoća,
  • atrofija optičkog nerva.

Dijagnoza uredi

SZO preporučuje univerzalni skrining trudnica na sifilis. Dijagnoza kongenitalnog sifilisa prvenstveno se oslanja na dijagnozu i lečenje trudnice.

Testovi zasnovani na serumu dostupni za dijagnozu sifilisa kod majke uključuju:

Brzi ili laboratorijski zasnovani treponemski testovi:

  • Treponema pallidum test aglutinacije čestica,
  • Treponema pallidum hemaglutinacioni test,
  • enzimski imunoesej,
  • hemiluminiscentni imunoesej,

Netreponemski testovi

  • brzi plazma reagin,
  • laboratorijski testovi za istraživanje veneričnih bolesti,

Bilo koji od sledećih laboratorijskih ili radiografskih nalaza kod novorođenčeta je u skladu sa kliničkom dijagnozom kongenitalnog sifilisa :

  • demonstracija Treponema pallidum mikroskopijom u tamnom polju;
  • detekcija fluorescentnih antitela;
  • imunohistohemijsko bojenje;
  • NAAT u pupčanoj vrpci, placenti, nazalnom sekretu ili materijalu za lezije kože,
  • obdukcijska materijala novorođenčeta ili mrtvorođenog deteta;
  • reaktivnost cerebrospinalne tečnosti za VDRL test i povećan broj ćelija ili proteina u cerebrospinalnoj tečnosti (bez drugog mogućeg uzroka);
  • reaktivni netreponemski serološki titar (RPR ili VDRL) kod novorođenčeta koji je četvorostruki ili više od onog kod majke pri rođenju;
  • reaktivni netreponemski serološki titar kod novorođenčeta koji je manje od četiri puta veći nego kod majke, ali koji ostaje reaktivan najmanje šest meseci nakon porođaja;
  • radiografije dugih kostiju koje ukazuju na kongenitalni sifilis (npr osteohondritis, dijafizni osteomijelitis, periostitis).

Terapija uredi

 
Od prve upotrebe do danas penicilin je za lečenje sifilisa ostao preferirani i standardni tretman

Sifilis se može lečiti i izlečiti antibioticima,[10] ali se sa terapijom mora početi odmah. Nakon godinu dana od početka lečenja lekar treba da uradi naknadno testiranje kako bi se uverio da terapija funkcioniše.

Od prve upotrebe penicilina za lečenje sifilisa 1943. godine, što je bio značajan rani uspeh, on je ostao preferirani i standardni tretman, uključujući i kongenitalni sifilis. Međutim, lečenje kongenitalnog sifilisa je u velikoj meri zasnovano na kliničkom iskustvu i postoje izuzetno ograničeni dokazi o optimalnoj dozi ili trajanju primene penicilina ili upotrebe drugih antibiotika.[10]

U poređenju bez intervencije, lečenje benzatin penicilinom može povećati stopu serološkog izlečenja do starosti od tri meseca i eventualno smanjiti kliničku manifestaciju kongenitalnog sifilisa. Razlika između benzatin penicilina dugog dejstva i prokain benzilpenicilina za lečenje novorođenčadi sa urođenim sifilisom nije utvrđena.[10]

Komplikacije uredi

Komplikacije koje izaziva kongenitalni sifilis kod beba zavisi od toga koliko dugo je majka imala sifilis i da li je ili kada je - dobili terapiju za lečenjea infekcije. Mešu najčešće komplikacije spadaju:[7]

  • pobačaj (gubitak bebe tokom trudnoće),
  • mrtvorođenost (beba rođena mrtva),
  • nedonoščad (beba rođena rano),
  • mala porođajna težina,
  • smrt ubrzo nakon rođenja.

Kod baba rođenih sa kliničkom slikom kongenitalnog sifilis najčešće komplikacije su:[7]

  • deformisane kosti,
  • teška anemija (niska krvna slika),
  • uvećana jetra i slezina,
  • žutica (žuta boja kože ili očiju),
  • problemi sa mozgom i nervima, poput slepila ili gluvoće,
  • meningitis,
  • osip na koži.

Prevencija uredi

Trudnice bi trebalo rutinski da se testiraju na sifilis u prvom tromesečju, a ako žive u zajednici sa visokom stopom sifilisa ili imaju faktore rizika za sifilis, ponovo ih treba testirati u trećem tromesečju i prilikom porođaja.

U SAD, većina država zahteva skrining u prvom tromesečju, a mnoge zahtevaju i kasnije testiranje.[11] U 99% slučajeva, adekvatan tretman tokom trudnoće leči i majku i fetus. Međutim, u nekim slučajevima, lečenje sifilisa u kasnoj trudnoći eliminiše infekciju, ali ne i neke znake sifilisa koji se pojavljuju pri rođenju. Lečenje majke <4 nedelje pre porođaja možda neće iskoreniti fetalnu infekciju.

Kada se dijagnostikuje kongenitalni sifilis, drugi članovi porodice treba da se pregledaju na fizičke i serološke dokaze infekcije.

Ponovni tretman majke u narednim trudnoćama je neophodan samo ako serološki titri ukazuju na relaps ili reinfekciju. Žene koje ostanu seropozitivne nakon adekvatnog lečenja možda su ponovo inficirane i treba ih ponovo proceniti. Majku bez lezija koja je seronegativna, ali koja je imala venerički kontakt sa osobom za koju se zna da ima sifilis, treba leči, jer postoji 25 do 50% šanse da je dobila sifilis.

Vidi još uredi

Izvori uredi

  1. ^ „ICD-10 Version:2010, A50 Congenital syphilis”. icd.who.int. Pristupljeno 2022-12-22. 
  2. ^ CDC (2020-11-27). „5.2 Congenital Syphilis”. Centers for Disease Control and Prevention (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-12-22. 
  3. ^ Dobson SR, Sanchez PJ. Syphilis. In: Cherry JD, Harrison GJ, Kaplan SL, Steinbach WJ, Hotez PJ, eds. Feigin and Cherry's Textbook of Pediatric Infectious Diseases. 8th ed. Philadelphia, PA: Elsevier; 2019:chap 144.
  4. ^ Kollman TR, Dobson SRM. Syphilis. In: Wilson CB, Nizet V, Malonado YA, Remington JS, Klein JO, eds. Remington and Klein's Infectious Diseases of the Fetus and Newborn Infant. 8th ed. Philadelphia, PA: Elsevier Saunders; 2016:chap 16.
  5. ^ Michaels MG, Williams JV. Infectious diseases. Zitelli BJ, McIntire SC, Nowalk AJ, Garrison J, eds. Zitelli and Davis' Atlas of Pediatric Physical Diagnosis. 8th ed. Philadelphia, PA: Elsevier; 2023:chap 13.
  6. ^ „Congenital Syphilis - Pediatrics”. MSD Manual Professional Edition (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-12-26. 
  7. ^ a b v g „STD Facts - Congenital Syphilis”. www.cdc.gov (na jeziku: engleski). 2022-06-28. Pristupljeno 2022-12-25. 
  8. ^ Peeling RW and Hook EW. The pathogenesis of syphilis :the Great Mimicker, revisited. J Pathol 2006;208:224-232
  9. ^ „Anemia: Overview and Types | Concise Medical Knowledge”. www.lecturio.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2023-01-11. 
  10. ^ a b v Godfrey JA Walker, Damian Walker, Daniel Molano Franco, Carlos F Grillo‐Ardila, Antibiotic treatment for newborns with congenital syphilis Cochrane Database Syst Rev. 2019; 2019(2): CD012071.
  11. ^ Yamamoto L, Targa LS, Sumita LM, et al: Association of parasite load levels in amniotic fluid with clinical outcome in congenital toxoplasmosis. Obstet Gynecol 130(2):335–345, 2017. . doi:10.1097/AOG.0000000000002131.  Nedostaje ili je prazan parametar |title= (pomoć)

Spoljašnje veze uredi

 Molimo Vas, obratite pažnju na važno upozorenje
u vezi sa temama iz oblasti medicine (zdravlja).
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Урођени_сифилис&oldid=27442516”