Fiat G.8
Fiat G.8 je bio jednomotorni dvokrilac sa otvorenim kokpitom namenjen osnovnoj obuci pilota. Projektovao ga je Fiat a proizvodila CMASA tridesetih godina dvadesetog veka. Pored ovog naziva avion se može naći u literaturi pod nazivom Fiat CMASA G.8 ili samo CMASA G.8.
| Fiat G.8 | ||
|---|---|---|
|
| ||
| Opšti podaci | ||
| Namena | Školski avion | |
| Posada | 2 | |
| Poreklo |  Italija
| |
| Proizvođač | Fiat Aviazione - CMASA | |
| Probni let | 28.02.1934. | |
| Uveden u upotrebu | 1934. | |
| Povučen iz upotrebe | 1950. | |
| Status | neaktivan | |
| Prvi operater | Italija
| |
| Broj primeraka | 61 | |
| Dimenzije | ||
| Dužina | 7,00 m | |
| Visina | 2,50 m | |
| Raspon krila | 8,76 m | |
| Površina krila | 18,91 m² | |
| Masa | ||
| Prazan | 560 kg | |
| Normalna poletna | 840 kg | |
| Pogon | ||
| Broj motora | 1 | |
| Fizičke osobine | ||
| Klipnoelisni motor | 1 h Fiat A.54 | |
| Snaga KEM-a | 103 kW | |
| Snaga KEM-a u ks | 140 ks | |
| Performanse | ||
| Maks. brzina na Hopt. | 212 km/h | |
| Ekonomska brzina | 185 km/h | |
| Radijus kretanja | 430 km | |
| Dolet | 925 km | |
| Plafon leta | 5.200 m | |
| Brzina penjanja | 170 m/min | |
 Portal Vazduhoplovstvo
| ||
Projektovanje i razvoj uredi
Početkom tridesetih godina Ministarstvo aeronautike izdalo je raspis za nabavku dvokrilca za osnovnu obuku u letačkim školama Regia Aeronautica (Ratno vazduhoplovstvo). Firma Fiat Aviazione je poverila taj projekat svom iženjeru Đuzepeu Gabrijeliju (Giuseppe Gabrielli), kome je to jedini dvokrilac koga je projektovao u karijeri. Avion je dobio naziv G.8.
Izrada prototipa poverena je Fiatovoj podružnici Costruzioni Meccaniche Aeronautiche Società Anonima (CMASA) u toskanskim fabrikama u Marini di Pizi. Prvi model koji je kompanija napravila, serijski broj MM.211, prvi put je poleteo 24. februara 1934. godine. Nakon ohrabrujućih letnih testova, predstavljen je Eksperimentalnom centru Guidonia koji je odobrio njegovu serijsku proizvodnju. Regia Aeronautica je naručila 60 aviona, koji su isporućeni u dve partije prva 50 komada u 1935. a druga 10 u 1936. godini[1].
Tehnički opis uredi
Trup aviona je okruglog poprečnog preseka. Noseća konstrukcija je prostorna rešetkasta konstrukcija napravljena od zavarenih tankozidih čeličnih cevi, Na tu konstrukciju su pričvršćeni ramovi povezani uzdužnim spojnicama koje formiraju spoljni oblik trupa, i nose oblogu trupa[2]. Prednji deo aviona gde je smeštem motor je obložen aluminijumskim limom sve do napadne ivice donjeg krila a ostali deo trupa je obložen impregniranim obojenim platnom. U trupu sa nalaze dva kokpita smešenih jedan iza drugog (tandem raspored). U prednjem se nalazi pilot a u drugom kokpitu sedi instruktor ili putnik. Oba kokpita su opremljena komandnim uređajima i instrumentima kao o vetrobranskim staklom. Na trup su sa gornje strane pričvršćena krila a sa donje srtrane stajni trap[3]. U prostoru između motora i prve kabine smešteni su rezervoari za gorivo i ulje.
Pogonska grupa: Avion Fiat G.8 je opremljen radijalnim motorom, 7-mo cilindričnim sa jednostrukom zvezdom i vazdušnim hlađenjem Fiat A.54 snage 140 KS (103 kW ), pri 1.900 o/min. Na vratilu motora je nasađena metalna dvokraka elisa fiksnog koraka i prečnika 2,2m[2]. Oko cilindara se nalazio limeni prsten (Tovnedov prsten) koji je usmeravao vazdušnu struju na cilindre motora i time ih uspešnije hladi. Za civilne kupce ugrađivan je motor Fiat A.70 snage 200 KS (147 kW ), pri 1.900 o/min. Auspuh je sproveden islod trupa tako da izduvni gasovi motora ne truju posadu.
Krila: Avion Fiat G.8 je dvokrilac, seskiplan arhitekture. Gornje krilo mu je jednodelno i veće je od donjeg[3]. Krila su pravougaonog oblika, sa polukružnim završetkom i male debljine. Konstrukcija krila je metalna sa dve ramenjače. i presvučena su impregniranim platnom. Krila su međusobno povezana upornicama u obliku rešetkaste konstrukcije (Vorenova rešetka). Eleroni se nalaze samo na gornjem krilu. Konstrukcija im je drvena, obloga je od platna. Upravljanje eleronima je pomoću sajli za upravljanje. Donje krilo je iste konstrukcije kao i gornje i ima pozitivan diedar. Gornje krilo je bilo pomereno ka kljunu aviona u odnosu na donje i na mestu iznad pilota je polukružno zasečeno kako bi pilot imao bolju preglednost[2].
Repne površine kod ovog aviona su klasične, sastoje se od vertikalnog i horizontalnih stabilizatora na koje su priključeni kormilo pravca i kormila dubine. Svi ovi elementi su napravljeni kao i krilo. Noseća konstrukcija je od duralumina a obloga od impregniranog vatrootpornog platna. Principi vezivanja i tehnologija su isti kao kod krila. Horizontalni stabilizatori su pomoću kosih upornica sa donje strane pričvršćene za dno trupa[3][2].
Stajni trap je fiksan neuvlačeći. Sastoji se od dva prednja nezavisna točka (sa gumama za napumpavanjem) pričvršćena za trup aviona u predelu ispred donjeg krila. Ispod repa se nalazi elastična drljača koja ima uljno-pneumatski amortizer i stopu u obliku kašike što omogućava da klizi po tlu a ne da ga paranjem devastira. Poluosovine koje nose točkove su napravljene od čelika visoke čvrstoće i oblikovane su tako da obezbeđuju maksimalnu krutost uz minimalnu težinu. Nalaze se na krajevima viljuški koje su zglobno povezane sa trupom u ravni simetrije. Druga veza poluosovine sa trupom je preko vertikalnog podupirača u koga je ugrađen uljno-pneumatski amortizer. Svrha ovog amortizera je da ublži udarna opterećenja koja se javljaju pri sletanju aviona ili prilikom vožnje po neravnom tlu[3][2].
Naoružanje Avion nije bio naoružan ni ofanzivnim ni defanzivnim oružjem.
Verzije uredi
Postoje dve verzije ovog aviona. Razlika između njih je samo u motorima: prva verzija je opremljena motorom Fiat A.54 a druga Fiat A.70.
Operativno korišćenje uredi
Od uvođenja u upotrebu 1934. godine avion Fiat G.8 je korišćen za namenu za koju je i projektovan bio je avion za osnovnu obuku pilota u školama letenja Ratnog vazduhoplovstva Italije. Avion se pokazao dobro, imao je izvanredne letne karakteristike pa su ga vojni piloti koristili za učestvovanje na raznim takmičenjima sportsko-turističkih aviona po Italiji. Avion je postao popularan pa je otpočeta proizvodnja za civilna lica sa pojačanim motorom Fiat A.70[4].
Nekoliko aviona G.8 je bilo u sastavi italijanskog korpusa koji je učestvovao u Španskom građanskom ratu. Posle povlačenja Italijana iz Španije ti avioni su ostali u španskom vazduhoplovstvu i trajali do 1942. godine kada su povučeni iz upotrebe[1].
Avioni u vojnoj službi su bili od sredine tridesetih, pa su se postepeno zamenjivali modernijim avionima tokom Drugog svetskog rata. Tokom sukoba korišćen je i kao avion za vezu.
Nakon kapitulacije Italije preostali avioni G.8 su podeljeni, oni koji su se zatekli na jugu poluostrva pripali su vazduhoplovstvu koje je bilo pod kontrolom saveznika anti-hitlerove kaoalicije a zatečeni na severu su zarobili Nemci i oni ih koristili.
Avioni koji su preživeli rat korišćeni su do 1950. godine.
Zemlje koje su koristile avion uredi
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ a b http://www.airwar.ru/enc/other1/g8.html
- ^ a b v g d https://www.cmpr.it/MN%20%20-%20Manuale%20%20Fiat%20-%20CMASA%20G8%20-%20F.Catalano/man.Fiat-CMASA%20G%208.htm
- ^ a b v g D. Lučić: Osnovi praktične aerodinamike sa opisima aeroplana, Biblioteka „Vazduhoplovnog Glasnika“, Novi Sad, 1936,
- ^ http://aviadejavu.ru/Site/Crafts/Craft31703.htm
Literatura uredi
- D. Lučić: Osnovi praktične aerodinamike sa opisima aeroplana, Biblioteka „Vazduhoplovnog Glasnika“, Novi Sad, 1936,
- Rendulić, Zlatko (2014). Lovačka avijacija 1914-1945. Valjevo: Teovid. ISBN 978-86-83395-36-1.
- Janić, Čedomir (2003.),Vek avijacije - [ilustrovana hronologija], Beočin: Efekt 1, ISBN 86-84905-00-8
Spoljašnje veze uredi
- https://www.valka.cz/Fiat-G-8-t161854
- http://www.airwar.ru/enc/other1/g8.html
- https://www.aeronautica.difesa.it/mezzi/mstorici/Pagine/FIAT-G-8.aspx
- http://aviadejavu.ru/Site/Crafts/Craft31703.htm
- https://www.cmpr.it/MN%20%20-%20Manuale%20%20Fiat%20-%20CMASA%20G8%20-%20F.Catalano/man.Fiat-CMASA%20G%208.htm
- https://web.archive.org/web/20080515211234/http://www.aerei-italiani.net/SchedeT/aereocmasag8.htm