Carigradski mir (1533)

Carigradski mir potpisan je 1533. godine između Osmanskog carstva i Austrijskog nadvojvodstva, tokom vladavina sultana Sulejmana Zakonodavca i Ferdinanda Austrijskog. Njime je završen osmansko-habzburški rat, koji je u više navrata vođen od 1526. do 1533. godine.

Istorija

Ugarski kralj Lajoš II poginuo je 1526. godine u Mohačkoj bici. Kako je bio bez naslednika, u Ugarskoj izbijaju borbe oko prestola. Osmanski sultan Sulejman nije uspeo da pripoji čitavu teritoriju Ugarske. Presto je nekoliko meseci ostalo upražnjeno^[1]. Pojavila su se dvojica kandidata: Ferdinand Austrijski i Jovan Zapolja. Zapolju je podržavao veći deo ugarskog plemstva, ali je Ferdinanda podržavao stariji brat Karlo V, svetorimski car i najmoćniji evropski vladar svoga vremena. Zapolju je podržao i Sulejman koji je protiv Austrije predvodio još dve kampanje (1529. i 1532. godine). Ferdinand je uvideo da je nemoguće učvrstiti svoju vlast u Ugarskoj. U međuvremenu je na istočnim granicama Osmanskog carstva počeo delovati safavidski šah Tahmasp I. Kako bi svoje snage usmerio ka istoku, Sulejman se morao osigurati na zapadu. Zbog toga je pristao na sklapanje sporazuma sa Austrijom^[2].

Sporazum je zaključen u turskoj prestonici. Ferdinand se odrekao pretenzija nad Ugarskom (sem male teritorije na zapadu)^[3]. Jovan Zapolja priznat je za kralja Ugarske, pod vrhovnom vlašću osmanskog sultana. Austrija je pristala na plaćanje godišnjeg danka od 30.000 guldena. Ferdinanda je sultan smatrao nemačkim kraljem, a Karla španskim kraljem. Izjednačavao ih je sa vezirima Osmanskog carstva. Sulejman, dakle, Karlu nije priznavao carsku titulu koju je vezivao za vladavinu nad Carigradom^[4].

Sporazum iz 1533. godine prekršen je 1537. godine nakon čega je usledila bitka kod Gorjana, i 1538. godine, posle bitke kod Preveze^[5].

Galerija

Ferdinand Austrijski
Ticijanov portret Sulejmana Veličanstvenog iz 1530.tih godina.
Jovan Zapolja
Karlo V
Smrt ugarskog kralja Lajoša u Mohačkoj bici.
Opsada Beča 1529. godine

Izvori

^ Prof.Dr Yaşar Yücel-Prof.Dr Ali Sevim:Türkiye tarihi II, AKDTYK Yayınları, İstanbul,1990 pp. 268-274
^ Kinross, Lord (2008). The Ottoman centuries. İstanbul: Altın Kitaplar. str. 193. ISBN 978-975-21-0955-1.
^ Nicolae Jorga: Gescchiste des Osmanichen, (trans: Nilüfer Epçeli) Yeditepe Yayınları. 2009. ISBN 978-975-6480-19-9. volII,p.350-351
^ Shaw, Stanford (1976). History of the Ottoman Empire and Modern Turkey. Cambridge University Press. str. 94. ISBN 978-0-521-29163-7.
^ Encyclopædia Britannica, Expo 70 ed., Vol 9. str. 177

Literatura

Kinross, Lord (2008). The Ottoman centuries. İstanbul: Altın Kitaplar. str. 193. ISBN 978-975-21-0955-1.

[1] Prof.Dr Yaşar Yücel-Prof.Dr Ali Sevim:Türkiye tarihi II, AKDTYK Yayınları, İstanbul,1990 pp. 268-274

[2] Kinross, Lord (2008). The Ottoman centuries. İstanbul: Altın Kitaplar. str. 193. ISBN 978-975-21-0955-1.

[3] Nicolae Jorga: Gescchiste des Osmanichen, (trans: Nilüfer Epçeli) Yeditepe Yayınları. 2009. ISBN 978-975-6480-19-9. volII,p.350-351

[4] Shaw, Stanford (1976). History of the Ottoman Empire and Modern Turkey. Cambridge University Press. str. 94. ISBN 978-0-521-29163-7.

[5] Encyclopædia Britannica, Expo 70 ed., Vol 9. str. 177

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]