25. oktobar
датум
25. oktobar (25.10.) je 298. dan u godini po gregorijanskom kalendaru (299. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 67 dana.
Događaji uredi
| oktobar | ||||||
| P | U | S | Č | P | S | N |
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
| 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 |
| 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
| 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 |
| 29 | 30 | 31 | ||||
- 732 — Franački vladar Karlo Martel u bici kod Poatjea teško porazio Omejadski halifat i time definitivno zaustavio njihov dalji prodor u zapadnu Evropu.
- 1415 — Englezi u Stogodišnjem ratu, pod komandom kralja Henrija V, naneli težak poraz Francuzima u bici kod Azenkura na severu Francuske.
- 1495 — U Portugalu na presto stupio kralj Manuel I Veliki ili Srećni. Finansirao istraživačke poduhvate moreplovaca Vaska da Game, Pedra Alvareša Kabrala i drugih, čija su otkrića potom postala portugalske kolonije, a Portugal svetska pomorska i kolonijalna sila. Tokom njegove vladavine iz zemlje proterani Jevreji i Maori.
- 1616 — Holandski moreplovac Dirk Hartog na putu prema Javi otkrio zapadne obale Australije.
- 1815 — Srpski knez Miloš Obrenović postigao sporazum s vezirom Beogradskog pašaluka Marašli Ali-pašom o mešovitoj srpsko-turskoj upravi, čime je završen oružan deo Drugog srpskog ustanka.
- 1918 — Kod mesta Vitorio Veneto počela jedna od poslednjih bitaka u Prvom svetskom ratu, koja je završena 3. novembra pobedom Italijana nad već dezorganizovanom austrougarskom vojskom.
- 1936 — Vlade Nemačke i Italije potpisale tajni protokol o uzajamnoj pomoći, kojim je formirana osovina Rim-Berlin.
- 1938 — Libija postala deo Italije.
- 1949 — Sprovodeći blokadu Jugoslavije posle rezolucije Informbiroa, SSSR otkazao gostoprimstvo jugoslovenskom ambasadoru u Moskvi, što su potom učinile i ostale zemlje komunističkog bloka. Blokada Jugoslavije trajala do 1955.
- 1956 — Egipat, Jordan i Sirija osnovali jedinstvenu vojnu komandu radi koordinacije odbrane od izraelskog napada.
- 1971 — Generalna skupština Ujedinjenih nacija odlučila da primi Kinu u svetsku organizaciju i da isključi Tajvan.
- 1983 — Vojska SAD okupirale karipsku ostrvsku državu Grenadu, pošto su levičarske snage izvele državni udar.
- 1995 — Na osnovu sporazuma Izraela i Palestinske oslobodilačke organizacije o palestinskoj samoupravi, izraelske trupe počele povlačenje iz grada Dženin, na okupiranoj Zapadnoj obali.
- 2001 — Na donatorskoj konferenciji Pakta za stabilnost Jugoistočne Evrope u Bukureštu Jugoslavija dobila pomoć od 430 miliona evra.
- 2010 — U Beogradu otvoren 55. Međunarodni sajam knjiga.
Rođenja uredi
- 1330 — Luj II Flandrijski, grof Flandrije, Retela i Nevera. (prem. 1384)
- 1755 — Fransoa Lefevr, francuski maršal. (prem. 1820)
- 1759 — Marija Fjodorovna, supruga ruskog imperatora Pavla I. (prem. 1828)
- 1767 — Benžamen Konstan, francuski književnik. (prem. 1830)
- 1772 — Žero Dirok, francuski general. (prem. 1813)
- 1800 — Žak-Pol Minj, francuski sveštenik. (prem. 1875)
- 1806 — Kaspar Šmit (poznat kao Maks Štirner), nemački filozof anarhista. (prem. 1856)
- 1811 — Evarist Galoa, Francuski matematičar, poznat po teoriji koja nosi njegovo ime. (prem. 1832)
- 1825 — Johan Štraus Mlađi, austrijski kompozitor, violinista i dirigent. (prem. 1899)
- 1827 — Marselin Bertelo, francuski hemičar i političar. (prem. 1907)
- 1838 — Žorž Bize, francuski kompozitor. (prem. 1875)
- 1842 — Dimitrije Ruvarac, srpski istoričar, publicista i političar. (prem. 1931)
- 1856 — Dragutin Gorjanović-Kramberger, hrvatski geolog, paleontolog i arheolog. (prem. 1936)
- 1877 — Henri Noris Rasel, američki astronom. (prem. 1957)
- 1879 — Fric Harman, nemački serijski ubica. (prem. 1925)
- 1881 — Pablo Pikaso, španski slikar i vajar. (prem. 1973)
- 1888 — Ričard Berd, američki kontraadmiral, polarni istraživač i avijatičar. (prem. 1957)
- 1895 — Levi Eškol, izraelski političar. (prem. 1969)
- 1913 — Klaus Barbi, nemački oficir. (prem. 1991)
- 1916 — Helge Larson, švedski kajakaš. (prem. 1971)
- 1919 — Beate Uze, nemački pilot i preduzetnik. (prem. 2001)
- 1920 — Megan Tejlor, britanska klizačica. (prem. 1993)
- 1921 — Mihaj Rumunski, kralj Rumunije. (prem. 2017)
- 1921 — Ivan Hetrih, jugoslovenski i hrvatski reditelj. (prem. 1999)
- 1925 — Pece Atanasovski, jugoslovenski i makedonski muzičar. (prem. 1996)
- 1927 — Lorens Kolberg, američki psiholog. (prem. 1987)
- 1928 — Entoni Fransioza, američki glumac. (prem. 2006)
- 1928 — Peter Naur, danski naučnik. (prem. 2016)
- 1931 — Ani Žirardo, francuska glumica. (prem. 2011)
- 1936 — Arnfin Neset, norveški serijski ubica.
- 1941 — En Tajler, američka spisateljica.
- 1947 — Glen Tipton, engleski muzičar, najpoznatiji kao gitarista grupe Judas Priest.
- 1950 — Kris Norman, engleski muzičar, najpoznatiji kao pevač grupe Smokie.
- 1957 — Nensi Kartrajt, američka glumica i komičarka.
- 1959 — Ratko Dostanić, srpski fudbaler i fudbalski trener.
- 1961 — Čed Smit, američki muzičar, najpoznatiji kao bubnjar grupe Red Hot Chili Peppers.
- 1969 — Oleg Salenko, ruski fudbaler.
- 1971 — Elif Šafak, turska književnica.
- 1976 — Ahmad Al-Duki, fudbaler Saudijske Arabije.
- 1979 — Bat for Lashes, engleska muzičarka.
- 1979 — Žoao Nuno Lukas, portugalski fudbaler. (prem. 2015)
- 1984 — Kejti Peri, američka muzičarka i glumica.
- 1985 — Sijera, američka muzičarka, igračica i model.
- 1985 — Vlad Topalov, ruski pevač i glumac.
- 1987 — Blek Anđelika, rumunska pornografska glumica.
- 1988 — Čandler Parsons, američki košarkaš.
- 1989 — Mija Vašikovska, australijska glumica i rediteljka.
- 1989 — Filip Grgić, hrvatski tekvondoista.
- 1990 — Milena Rašić, srpska odbojkašica.
- 1993 — Ajzea Ostin, američki košarkaš.
- 1993 — Ivan Garsija, meksički skakač u vodu.
- 1994 — Aleksa Avramović, srpski košarkaš.
- 1997 — Federiko Kjeza, italijanski fudbaler.
- 2001 — Elizabeta od Belgije, belgijska princeza.
Smrti uredi
- 625 — Papa Bonifacije V.[1]
- 912 — Rudolf I od Burgundije, kralj Burgundije. (rođ. 859)
- 1047 — Magnus Dobri, kralj Norveške. (rođ. 1024)
- 1154 — Stiven od Engleske, engleski kralj. (rođ. 1096)[2]
- 1363 — Vojislav Vojinović, srpski knez.
- 1400 — Džefri Čoser, engleski pisac, pesnik i filozof. (rođ. 1343)[3]
- 1415 — Edvard od Noriča, vojvoda od Jorka. (rođ. 1373)
- 1478 — Katarina Kosača Kotromanić, bosanska kraljica. (rođ. 1425)
- 1495 — Žoao II Portugalski, kralj Portugalije. (rođ. 1455)
- 1647 — Evanđelista Toričeli, italijanski matematičar i fizičar. (rođ. 1608)
- 1651 — Jov Počajevski, ruski pravoslavni svetitelj. (rođ. 1551)
- 1760 — Džordž II, kralj Velike Britanije i Irske. (rođ. 1683)
- 1826 — Filip Pinel, francuski lekar i psihijatar. (rođ. 1745)
- 1833 — Abas Mirza, persijski prestolonaslednik i vojskovođa. (rođ. 1789)
- 1920 — Aleksandar Grčki, kralj Grčke. (rođ. 1893)
- 1945 — Robert Laj, nacistički političar. (rođ. 1890)
- 1955 — Sadako Sasaki, japanska devojčica simbol stradanja Japana od atomske bombe. (rođ. 1943)
- 1963 — Karl fon Tercagi, austrijski građevinski inženjer i geolog. (rođ. 1883)
- 1973 — Abebe Bikila, etiopski atletičar. (rođ. 1932)
- 1994 — Mildred Natvik, američka glumica. (rođ. 1905)
- 1997 — Marko Vukobrat Jarić, srpski fizičar. (rođ. 1952)
- 2002 — Ričard Haris, irski glumac. (rođ. 1930)
- 2002. — Rene Tom, francuski matematičar. (rođ. 1923)
- 2010 — Vesna Parun, hrvatski pesnik i pisac. (rođ. 1922)
- 2014 — Džek Brus, škotski muzičar i kompozitor. (rođ. 1943)
- 2018 — Borislav Pelević, srpski političar i jedan od komandanata Srpske dobrovoljačke garde. (rođ. 1956)
Praznici i dani sećanja uredi
- Rimokatolička crkva slavi:
Vidi još uredi
- ^ „Boniface V | pope”. Encyclopedia Britannica (na jeziku: engleski). Pristupljeno 12. 1. 2021.
- ^ „Stephen | king of England”. Encyclopedia Britannica (na jeziku: engleski). Pristupljeno 12. 1. 2021.
- ^ „Geoffrey Chaucer | Biography, Poems, Canterbury Tales, & Facts”. Encyclopedia Britannica (na jeziku: engleski). Pristupljeno 12. 1. 2021.