26. septembar
датум
26. septembar (26.9.) je 269. dan u godini po gregorijanskom kalendaru (270. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 96 dana.
Događaji uredi
| septembar | ||||||
| P | U | S | Č | P | S | N |
| 1 | ||||||
| 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 |
| 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 |
| 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 |
| 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 |
| 30 | ||||||
- 1186 — Dubrovnik sklopio mir sa srpskim velikim županom Stefanom Nemanjom, koji je u dva navrata pokušao da zauzme taj grad. Sporazum o miru bio osnov za kasnije ugovore Srbije i Dubrovnika.
- 1371 — Marička bitka: kod Černomena, Turci Osmanlije porazili srpsku vojsku braće Mrnjavčevića, kralja Vukašina i despota Uglješe, koji su u boju poginuli.
- 1580 — Engleski moreplovac i gusar Frensis Drejk uplovio u luku Plimut na završetku svog putovanja oko sveta, koje je trajalo 33 meseca. Drejk bio prvi Englez koji je oplovio zemlju, za šta je dobio titulu viteza od kraljice Elizabete.
- 1687 — U bici s Turcima topovsko tane mletačke vojske izazvalo eksploziju u kojoj su teško oštećeni Partenon i Propileji na Akropolju, gde je turska vojska držala municiju.
- 1815 — Rusija, Austrija i Pruska formirale Svetu alijansu, koju su kasnije potpisali svi evropski vladari osim britanskog regenta, pape i turskog sultana. Cilj saveza bio da uguši revolucionarne pokrete u Evropi posle Francuske revolucije i Napoleonovih ratova.
- 1853 — Josif Pančić postaje kontraktualni profesor novooformljene Katedre jestastvene istorije i agronomije u Liceju u Beogradu, ukazom kneza Aleksandra Karađorđevića.
- 1907 — Novi Zeland, koji je bio kolonija Velike Britanije, postao dominion u okviru Britanskog komonvelta.
- 1918 — Saveznici u Prvom svetskom ratu počeli opštu ofanzivu koja je početkom oktobra dovela do sloma Centralnih sila i završetka rata.
- 1941 — U Užicu su u Drugom svetskom ratu - dva dana posle oslobođenja grada - proradile partizanske fabrike municije i tekstila, u kojima su tkani zavoji i rublje za borce.
- 1960 —
- Kubanski predsednik Fidel Kastro održao je najduži govor u istoriji UN. Govor je trajao čak 4 časa i 29 minuta.
- Održan prvi TV-duel predsedničkih kandidata. U okviru kampanje za predsednika SAD, na nacionalnoj televiziji suočili se tadašnji potpredsednik Ričard Nikson i senator Džon Kenedi.
- 1969 — U Boliviji vojna hunta pod vođstvom generala Alfreda Ovanda Kandije oborila predsednika Silesa Salinasa.
- 1980 — U Minhenu na festivalu piva u eksploziji podmetnute bombe poginulo 13, povređeno više od 200 osoba.
- 1984 — Ujedinjeno Kraljevstvo i Kina se sporazumele o vraćanju Hongkonga 1997. pod suverenitet Kine. Hongkong pripao Britancima na osnovu mirovnog ugovora u Nankingu 1842, posle Prvog opijumskog rata.
- 1988 — Kanadskom atletičaru Benu Džonsonu oduzeta je zlatna medalja na 100 metara zbog pozitivnog rezultata testa na doping.
- 1989 — Vijetnam povukao svoje trupe iz Kambodže, koje su u toj zemlji bile od kraja 1978, ostavivši snage vlade Hun Sena da se same bore protiv maoističke gerilske organizacije „Crveni Kmeri“.
- 1995 — Počelo suđenje bivšem premijeru Italije Đuliju Andreotiju, pod optužbom da je imao bliske veze s mafijom. Andreoti sedam puta biran za premijera Italije i bio je jedan od simbola posleratne Italije.
- 1997 —
- Italijanski sud osudio mafijaškog bosa Salvatora Rina i 23 njegova najbliža saradnika na doživotni zatvor zbog ubistva sudije Đovanija Falkonea 1992.
- U zemljotresu u centralnoj Italiji 11 osoba izgubilo život, teško oštećena srednjovekovna bazilika Svetog Franje Asiškog u Asiziju.
- 2000 — Grčki feribot „Ekspres Samina“ naleteo na podvodni greben kod ostrva Paros i potonuo za 20 minuta. U udesu broda koji je prevozio preko 500 putnika, život izgubilo njih 72.
- 2001 — Belgija predala Međunarodnom sudu za Ruandu bivšeg ruandskog ministra za finansije Emanuela Ndindabahizija, optuženog za umešanost u genocid.
Rođenja uredi
- 1849 — Ivan Pavlov, ruski fiziolog, dobitnik Nobelove nagrade za fiziologiju ili medicinu (1904). (prem. 1936)[1]
- 1888 — Tomas Sterns Eliot, američko-britanski pesnik, esejista, dramaturg, izdavač i književni kritičar, dobitnik Nobelove nagrade za književnost (1948). (prem. 1965)
- 1889 — Martin Hajdeger, nemački filozof. (prem. 1976)
- 1897 — Papa Pavle VI. (prem. 1978)
- 1898 — Džordž Geršvin, američki kompozitor i pijanista. (prem. 1937)
- 1905 — Karl Rapan, austrijski fudbaler i fudbalski trener. (prem. 1996)
- 1907 — Entoni Blant, engleski istoričar umetnosti i špijun Sovjetskog Saveza. (prem. 1983)
- 1923 — Mija Aleksić, srpski glumac i komičar. (prem. 1995)
- 1931 — Slavka Jerinić, srpska glumica. (prem. 1997)
- 1941 — Rade Petrović, srpski pevač.
- 1945 — Brajan Feri, engleski muzičar.
- 1948 — Olivija Njuton Džon, englesko-australijska muzičarka, glumica, plesačica i aktivistkinja. (prem. 2022)
- 1948 — Bratislav Petković, srpski reditelj, dramaturg i političar. (prem. 2021)
- 1951 — Haris Džinović, bosanskohercegovački pevač.
- 1952 — Predrag Miletić, srpski glumac.
- 1956 — Linda Hamilton, američka glumica.
- 1957 — Klaus Augentaler, nemački fudbaler i fudbalski trener.
- 1961 — Sindi Heron, američka pevačica, glumica i model, najpoznatija kao članica grupe En Vogue.
- 1962 — Dragan Mance, srpski fudbaler. (prem. 1985)
- 1962 — Olaf Olafson, islandski pisac i biznismen.
- 1965 — Radisav Ćurčić, srpski košarkaš.[2]
- 1968 — Džejms Kavizel, američki glumac.
- 1970 — Šeri Mun Zombi, američka glumica, model i plesačica.
- 1976 — Mihael Balak, nemački fudbaler.
- 1976 — Ivana Mrvaljević, crnogorska glumica, producentkinja i kulturna radnica. (prem. 2024)
- 1976 — Andžela Tajger, francuska pornografska glumica i rediteljka.
- 1981 — Serena Vilijams, američka teniserka.[3]
- 1981 — Aledin Jahja, tuniski fudbaler.
- 1981 — Marina Maljković, srpska košarkaška trenerkinja.
- 1981 — Kristina Milijan, američka glumica i muzičarka.
- 1983 — Rikardo Kvarežma, portugalski fudbaler.
- 1985 — Milan Milošević, bosanskohercegovački košarkaš.
- 1988 — Džejms Blejk, engleski muzičar i muzički producent.
- 1995 — Miloš Veljković, srpski fudbaler.
Smrti uredi
- 1860 — Miloš Obrenović, vođa Drugog srpskog ustanka, knez Srbije od 1815. do 1839. i od 1858. do smrti
- 1945 — Bela Bartok, mađarski kompozitor i pijanista (rođ. 1881)
- 1966 — Milan Dedinac, srpski pisac i pozorišni kritičar. (rođ. 1902)[4]
- 1976 — Lavoslav Ružička, švajcarski hemičar (rođ. 1887)
- 1978 — Mane Sigban, švedski fizičar. (rođ. 1886)
- 1988 — Branko Zebec, jugoslovenski i hrvatski fudbaler trener. (rođ. 1929)
- 1990 — Alberto Moravija, italijanski književnik (rođ. 1907)
- 1992 — Sreten Marić, srpski esejista, prevodilac i profesor svetske književnosti. (rođ. 1903)[5]
- 1994 — Šerif Guzmi, šef islamske terorističke organizacije u Alžiru (GIA)
- 1998 — Mihajlo Viktorović, srpski glumac (rođ. 1929)
- 2002 — Branislav Petrović, srpski pesnik i novinar (rođ. 1937)
- 2008 — Pol Njumen, američki glumac, režiser i producent (rođ. 1925)
- 2010 — Glorija Stjuart, američka glumica (rođ. 1910)
- 2011 — Serđo Boneli, italijanski strip autor i izdavač. (rođ. 1932).
Praznici i dani sećanja uredi
- Dan vezista u JNA
- Evropski dan jezika
Vidi još uredi
- ^ Peggy Saari; Stephen Allison; Marie C. Ellavich (1996). Scientists: P-Z. U-X-L. str. 7467. ISBN 9780787609627.
- ^ „Radisav Ćurčić Stats”. Basketball-Reference.com.
- ^ „Serena WILLIAMS - Olympic Tennis | United States of America”. International Olympic Committee (na jeziku: engleski). 17. 12. 2018. Pristupljeno 28. 6. 2020.
- ^ Jugoslovenski književni leksikon (2. izd.). Novi Sad: Matica srpska. 1984. str. 140.
- ^ „Član SANU”. web.archive.org. 2016-03-05. Arhivirano iz originala 05. 03. 2016. g. Pristupljeno 2022-02-04.