Junus-paša
Junus-paša (umro 13. septembra 1517) je bio osmanski državnik, vođa janičarskog korpusa, veliki vezir (1517) i prvi upravnik Egipatskog ejaleta (1517). Bio je jedan od najznačajnijih vojskovođa Selima I u Osmansko-mamelučkom ratu (1516-1517).
| Junus-paša | |
|---|---|
 Junus-paša | |
| Lični podaci | |
| Mesto rođenja |  Osmansko carstvo |
| Datum smrti | 13. septembar 1517. |
| Mesto smrti | Tokat, Osmansko carstvo |
| Porodica | |
| Supružnik | sultanija Aslihan |
| veliki vezir Osmanskog carstva | |
| Period | 30. januar - 13. septembar 1517. |
| Prethodnik | Sinan-paša Borovinić |
| Naslednik | Piri Mehmed-paša |
| Upravnik Egipatskog ejaleta | |
| Period | 1517 |
| Prethodnik | Osvajanje Egipta od strane Osmanlija |
| Naslednik | Hajir-beg |
Biografija uredi
Junus je bio albanskog ili bugarskog porekla.[1] Stupio je u osmansku vojsku putem devširme (postupak oduzimanja dece iz hrišćanskih porodica, prevođenje na islam i uvrštavanje u redove osmanske vojske ili birokratije). Junus je stupio u red janičara, i postao aga (vrhovni komandant) janičarskog korpusa. Godine 1511. postao je vezir u Divanu (Osmanska vlada) i beglerbeg Anadolije. Junus-paša je imao veliku ulogu u Osmansko-mamelučkom ratu (1516-1517).[1] Nakon osmanske pobede kod Mardž Dabika 1516. godine, Junus-paša, sa osmanskim trupama pod svojom komandom, zauzeo je grad Alepo (u današnjoj Siriji), odakle je napao Hamu, Homs i Damask. Nakon bitke kod Ridanije 1517. godine, ušao je u egipatski grad Kairo sa svojim janičarskim trupama. Nakon trodnevne opsade, grad su osvojile osmanske snage.[2]
Veliki vezir Hadim Sinan-paša poginuo je u bici kod Ridanije 22. januara 1517. godine. Junus-paša je izabran za novog velikog vezira osam dana kasnije, 30. januara 1517. godine. Kasnije je postavljen i za upravnika novoosnovanog Egipatskog ejaleta. Kombinujući te dve pozicije, Junus-pašin uticaj naglo je porastao. Međutim, do Selima I su stigle vesti o korupciji u zemljama novog vezira. Stoga je Junus-paši funkcija upravnika Egipta oduzeta i predata Hajir-begu. Junus-paša je ostao veliki vezir.[1]
Navodi se da je Selim naredio pogubljenje Junus-paše, zbog vređanja čerkeškog porekla Hajir-bega, budući da je Junus-paša bio ogorčen jer je izgubio upravu nad Egiptom, u čijem je osvajanju učestvovao. Bez obzira na prave razloge, Junus-paši je odsečena glava 13. septembra 1517. godine.[2]