Akritske pjesme
Akritske pjesme (prema grč. ακρίτης – graničar) su grupa epskih pjesama i romansi u kojima se opisuje život i podvizi Digenisa Akrite, grčkog junaka iz 8. vijeka. Sačuvani rukopisi nisu stariji pd 14. vijeka, (na primjer rukopis iz Grotaferate), a novija istraživanja su pokazala da je cjelina ove epske tvorevine vjerovatnije djelo učenog sastavljača, nego zbirka narodnih pjesama. Na osnovu vizantijskih i ruskih izvora utvrđeno je postojanje jednog Digenisa Akrite, koji je poginuo u borbama sa Arapima na Tauru, 788. godine, ali je za njihovu analizu bitnije što su nađene potvrde o akritskim pjesmama kojima su se slavile mnogobrojne takve pogranične borbe u 8. i 9. vijeku.
Mnogo se raspravljalo oko toga da li su akritske pjesme ciklus herojskih pjesama ili ep. Sa jedne strane, veliki broj pjesama je po sadržaju i stilu bliži helenističkom romanu i ljubavnoj romansi, ali ih drugi elementi blisko povezuju sa kasnijom grčkom epskom narodnom poezijom. U njima se vidi i uticaj muslimanske tradicije, na primjer u epu o Said-Batalu. Klasično naslijeđe se prepoznaje u mnogim motivima akritskih pjesama, a izražena je sličnost sa vizantijskom istorijskom hronikom.
Sadržaj pjesama je istorija Digenisovih roditelja, oca muslimana i majke Grkinje, Digenisovi podvizi – dvoboji, ratovi, ženidba, gradnja zamka, smrt njegovih roditelja, junakova bolest i smrt, i smrt njegove žene. Crte Digenisovog karaktera – natčovječanska hrabrost i snaga, individualizam i osionost, ponekad su navodile na poređenje sa Markom Kraljevićem.
U akritskim pjesmama se prepliću mnogi opšti motivi epske karakterizacije azijske i evropske tradicije:mješano ili nejasno porijeklo glavnog junaka, natprirodni elementi, djetinjstvo provedeno u podvizima, ali su ove pjesme obilježene i jakim hrišćanskim osjećanjem. Akritske pjesme su najznačajniji spomenik vizantijske svjetovne književnosti.
Vidi još uredi
Literatura uredi
- Dimaras, C. Th., A History of Modern Greek Literature, 1974.