Aravete
Aravete je tupijski narod nastanjen u brazilskoj državi Para.[2] Osnovna privredna delatnost Araveta je poljoprivreda na tradicionalan način premeštanjem useva („poseci i spali”).[3]
 | |
| Ukupna populacija | |
|---|---|
| 467 (2014)[1] | |
| Regioni sa značajnom populacijom | |
| Brazil (Para) | |
| Jezici | |
| aravetski[2] |
Teritorija
urediAravete žive na obali reke Igarape Ipišuna, pritoke reke Šingu, u blizini grada Altamira. Imaju samo jedno selo, okruženo šumom,[2] koje se nalazi u okviru rezervata Aravete/Igarape Ipišuna Tera Indižena.[1]
Istorija
urediMoguće je da su Aravete potomci Pakaža, naroda koji je napustio svoju zemlju i izbegao u prašumu da bi pobegao od misionara. Ono što se pouzdano zna, je da su Aravete 1950. naseljavale obale reke Bakaža, ali ih je odatle potisnuo narod Kajapo. Zatim su naselile basen reke Šingu, odakle su proterale narod Asurini do Šingu.[4] Aravete su prvi put došle u kontakt sa Brazilcima tokom 1960-ih, kada su do njihove zemlje doprli trgovci krznom.[5] Sa njima Aravete nisu bile u sukobu, već su u trgovini sa njima dolazile do metalnog oruđa.[6]
Prvi pisani izvori koji ih pominju potiču iz 1970-ih.[7] Parakane su ih napale 1976. i 1983.[8] Zbog čega su bile prisiljene da se presele u oblast koja je više izolovana.[4]
Transamazonski auto-put je prosekao oblast Šingu početkom 1970-ih. Brazilska nacionalna fondacija za zaštitu Indijanaca (FUNAI) otkrila je Aravete 1976, u trenutku kada su bile pogođene evropskim bolestima na koje nisu imale prirodni imunitet i kada su bile u ratu sa Parakanama. U organizaciji ove vladine agencije 1978. Aravete su preseljene na gornji deo toka reke Ipišuna, tako što su peške hodale kroz gustu prašumu do novog naselja. Od posledica iscrpljujuće seobe, 30-oro ih je umrlo. U svojoj novoj domovini, suočavaju se sa problemima vezanim za upade na svoju zemlju tragača za zlatom i radnika drvnih kompanija.[4] Tokom 1980-ih, Aravete su naseljavale jedno selo u blizini Postaje za privlačenje Indijanaca Ipišuna, koja se nalazila u blizini obale srednjeg toka reke Ipišuna, istočne pritoke reke Šingu u brazilskoj državi Para.[5]
Populacija
urediMarta 1977, prema rezultatima popisa, koji je sproveo FUNAI, nakon što je godinu dana ranije 36% stanovništva umrlo u ratu i od bolesti, bilo ih je 120.[1] U februaru 1983. broj Araveta je porastao na 136, a do februara 1988. dostigao broj od 168.[9] Oporavak populacije se nastavio, te je 2000. populacija dostigla broj od 278, već 2006. godine 339, a 2010. godine 398 osoba. Prema najnovijim podacima iz 2014, dostigla je broj od 467.[1]
Kultura
urediGlavna kultura koju uzgajaju Aravete je kukuruz, po čemu se razlikuju od svojih istočnoamazonskih suseda, koji uglavnom uzgajaju manioku. Za tradicionalnu religiju Araveta karakteristično je poštovanje predaka.[4]
Jezik
urediAravete govore aravetskim, jezikom iz tupijsko-gvaranske grane tupijskih jezika. Aravetski jezik je blizak jezicima, tokantinsko-asurinskom, parakanskom i tapirapskom.[2]
Reference
uredi- ^ a b v g „"Araweté"”. Povos Indígenas no Brasil - pib.socioambiental.org. Pristupljeno 23. 4. 2019.
- ^ a b v g „"Araweté"”. Ethnologue. Pristupljeno 23. 4. 2019.
- ^ Viveiros de Castro, Eduardo (1992). From the Enemy's Point of View: Humanity and Divinity in an Amazonian Society. Catherine V. Howard (translator). Chicago and London: The University of Chicago Press. str. 40.
- ^ a b v g „"Araweté." Countries and Their Cultures.”. everyculture.com. Pristupljeno 23. 4. 2019.
- ^ a b Viveiros de Castro, Eduardo (1992). From the Enemy's Point of View: Humanity and Divinity in an Amazonian Society. Catherine V. Howard (translator). Chicago and London: The University of Chicago Press. str. 30.
- ^ Viveiros de Castro, Eduardo (1992). From the Enemy's Point of View: Humanity and Divinity in an Amazonian Society. Catherine V. Howard (translator). Chicago and London: The University of Chicago Press. str. 33.
- ^ Viveiros de Castro, Eduardo (1992). From the Enemy's Point of View: Humanity and Divinity in an Amazonian Society. Catherine V. Howard (translator). Chicago and London: The University of Chicago Press. str. 37.
- ^ Viveiros de Castro, Eduardo (1992). From the Enemy's Point of View: Humanity and Divinity in an Amazonian Society. Catherine V. Howard (translator). Chicago and London: The University of Chicago Press. str. 31.
- ^ Viveiros de Castro, Eduardo (1992). From the Enemy's Point of View: Humanity and Divinity in an Amazonian Society. Catherine V. Howard (translator). Chicago and London: The University of Chicago Press. str. 30, 56.