Artur Kejli

Artur Kejli
Artur Kejli
	Portret u Londonu
Lični podaci
Datum rođenja	16. avgust 1821.
Mesto rođenja	Ričmond, Velika Britanija
Datum smrti	26. januar 1895. (73 god.)
Mesto smrti	Kembridž, Velika Britanija
Obrazovanje	King's College School, Triniti koledž
Naučni rad
Polje	matematika

Artur Kejli (engl. Arthur Cayley; 16. avgust 1821 — 26. januar 1895) bio je britanski matematičar. Pomogao je osnivanju moderne Britanske škole teorijske matematike.

Kao dete, Kejli je uživao u rešavanju složenih matematičkih problema. Upisao je Triniti koledž u Kembridžu, gde je briljirao u grčkom, francuskom, nemačkom, italijanskom, kao i u matematici. Radio je kao advokat 14 godina.

Formulisao je Kejli-Hamiltonovu teoremu — da je svaka kvadratna matrica koren svog karakterističnog polinoma i dokazao je za matrice drugog i trećeg reda.^[1] On je prvi formulisao koncept grupe na moderan način — kao skup binarnih operacija koji zadovoljavaju određene uslove.^[2] Ranije, kada su matematičari pričali o "grupama", oni su mislili na grupu permutacija. Kejlijeva teorema je dobila naziv u Kejlijevu čast.

Rane godine

Artur Kejli je rođen u Ričmondu, London, Engleska, 16. avgusta 1821. godine. Njegov otac, Henri Kejli, je bio daleki rođak Ser Džordža Kejlija - inženjera aeronautike i inovatora, i potiče iz drevne jorkširske porodice. Naselio se Sankt Peterburgu kao trgovac. Njegova majka je bila Marija Antonija Dafi (engl. Maria Antonia Doughty), ćerka Vilijama Dafija (engl. William Doughty). Prema nekim piscima ona je bila ruskinja, ali očevo ime ukazuje na englesko poreklo. Arturov brat Čarls Bagot Kejli (engl. Charles Bagot Cayley) je bio lingvista. Prvih osam godina svog života, Artur je proveo u Sankt Peterburgu. Godine 1829. su se stalno nastanili blizu Londona i upisali Artura u privatnu školu. Sa 14 godina, poslat je u Kraljevsku Koledž školu (engl. King's College School). Školski učitelj je primetio naznake matematičkog genija i savetovao je ocu da obrazuje sina ne za svoj sopstveni biznis, kao što je nameravao, već za upis na Univerzitetu u Kembridžu.

Obrazovanje

Neobično rano, već sa 17 godina, Kejli je počeo da pohađa Triniti koledž u Kembridžu. U to doba, Gregori i Robert Lesli Elis (engl. Robert Leslie Ellis) su osnovali Kembriški Matematički Žurnal (engl. Cambridge Mathematical Journal) u kome je Kejli objavio tri rada do dvadesete godine. Inspiraciju za radove je dobio čitajući Lagranžovu Analitičku mehaniku (fr. Mécanique analytique) i neke radove Laplasa.

Reference

^ A. Cayley (1858) "A Memoir on the Theory of Matrices", Philosophical Transactions of the Royal Society of London, 148 : 24 : "I have verified the theorem, in the next simplest case, of a matrix of the order 3, … but I have not thought it necessary to undertake the labour of a formal proof of the theorem in the general case of a matrix of any degree."
^ A. Cayley (1854) "On the theory of groups, as depending on the symbolic equation θn = 1," Philosophical Magazine, 4th series, 7 (42) : 40–47. Videti još i: MacTutor: The abstract group concept.

Spoljašnje veze

www.thefamouspeople.com/profiles/arthur-cayley(jezik: engleski) Pristupljeno 11.05.2015.

[1] A. Cayley (1858) "A Memoir on the Theory of Matrices", Philosophical Transactions of the Royal Society of London, 148 : 24 : "I have verified the theorem, in the next simplest case, of a matrix of the order 3, … but I have not thought it necessary to undertake the labour of a formal proof of the theorem in the general case of a matrix of any degree."

[2] A. Cayley (1854) "On the theory of groups, as depending on the symbolic equation θn = 1," Philosophical Magazine, 4th series, 7 (42) : 40–47. Videti još i: MacTutor: The abstract group concept.

[1]

[2]