Arheološki muzej u Olimpiji
Arheološki muzej u Olimpiji je novoizgađeni objekat na severnim padinama brda Kronion u kome su izloženi arheološki artefakti sa ovog i drugih područja Grčke. Od 1886. godine, do izgradnje sadašnjeg (novog) muzeja, otvorenog za posetioce 1982. godine delovao je stari muzej u Olimpiji. U ovoj zgradi prostranih dvorana izložene su kolekcije umetničkih predmeta i skulptura iz zbirke starijega muzeja, i najznačajniji nalazi iz perioda novijih iskopavanja s kraja 20. veka.[1]
| Arheološki muzej u u Olimpiji | |
|---|---|
 Arheološki muzej u Olimpiji | |
| Osnivanje | 1982. (novi muzej) |
| Lokacija | Olimpija Grčka |
| Vrsta | arheološki muzej |
| Kolekcija | grčki antikviteti |
| Vlasnik | Ministarstvo kulture Grčke |
| Veb-sajt | www |
Stalna postavka Arheološkog muzeja uredi
Arheološki muzej Olimpije, jedan od najvažnijih muzeja u Grčkoj, koji predstavlja dugu istoriju najslavnije svetinje antike, svetinje Zevsa, oca bogova i muškaraca, u kojoj su nastale olimpijske igre. Današnja stalna postavka muzeja 2004. godine je reorganizovana na način koji zadovoljava savremene muzeološke standarde. Nju čini zbirka antikvitete, fokusiranih na hronološki prikaz viševekovne istorije svetilišta i proročišta u Olimpiji počev od praistorije do kasne antike.
Muzejski objekat obuhvata izložbene prostorije (galerije), pomoćne prostore i magacine. U predvorju i dvanaest izložbenih galerija izloženi su predmeti prevashodno iskopani u Altisu. U sastavu muzeja su i pomoćni prostori (kafići, toaleti) koji se nalaze se u istočnom krilu muzeja, a u odvojenoj zgradi između muzeja i arheološkog nalazišta nalazi se knjižara i prodavnica suvenira. Na kraju, deo istočnog krila i podrumske prostorije namenjene su skladištenju i konzervaciji predmeta od terakote i bronze.[2]
Većinu izloženih eksponata čine predmeti donirani svetilištu od pojedinaca i država, tokom perioda njegovog velikog prosperiteta, koje je sa manjim prekidima trajalo od arhajske epohe (iz koje je očuvan veliki broj hramova, kamenih i bronzanih statua, nadgrobnih ploča sa reljefima, figuralnih predstava sa zabata i metopa), pa sve do rimskog doba, kada je posle više vekova u novoj eri zamro njen život.
Izložbene postavke su prikazane hronološkim redosledom po tematskim celinama u 12 galerija. Ove celine su deo većih izložbenih jedinica, koji omogućavaju posetiocima da razumeju period razvoja i propadanja svetilišta, bogatstvo različitih donatora, identitet različitih umetničkih radionica i urbani i demografski razvoj područja oko svetilišta.
Izložba je postavljena prema specifičnim potrebama svakog medija: velike statue i arhitektonska skulptura trebaju više prostora, od minornih predmeta, koji su uglavnom fokusirao na umetnost arhajskog perioda, koji je najviše zastupljen metalnim i mermerne arefaktima, nešto manje grnčarijom, i monumentalnim arhitektonskim i skulpturalnim grupama.[1]
Neki posebno impresivni eksponati, kao što je poznata Nike prikazani su odvojeno[]
Tekstovi, modeli, mape, skice i digitalne rekonstrukcije, ilustruju i na taj način i fizički dopunjuju pojedine delove muzejske postavke i tumačenja pojedinih arteefakata.
Galerija 1. Praistorijski period u Olimpiji uredi
Uvod u istoriju i svetinja Olimpije počinje u prvoj galeriji u kojoj su prikazani artefakti iz praistorijskog perioda. Oni uključuje grnčarske i kamene alata uglavnom iz ranijeg drugog i trećeg heladskog perioda (2700—2000. p. n. e.) među kojima su prikazani i modeli iz tumulusa Pelopsa.[3]
Ovde su izloženi i brojni zanimljivi eksponati iz praistorijske epohe, koji svedoče o životu ljudi na području Olimpa u neolitskom periodu. Pronađeni artefakti su uglavnom sa područja novoga muzeja.
Najstarijim eksponatima pripadaju tri mermerna idola sa Ciklada iz trećeg milenijuma pre nove ere, pronađena na području Elide.
U izložbenim vitrinama poređane su i glinene vaze, koje su korišćene za čuvanje nakita, i drugi predmeta u periodu mikenske epohe 1600—1100. godine p. n. e.
Posebno je zanimljiva maketa svetilišta u Olimpiji, koju su izradili stručnjaci nemačkog arheološkog instituta. Osim te, postoji i druga, starija maketa iz 1931. godine, rađena po planu Vilhelma Dorpfelda. Ona je bila izložena i u starom muzeju.
Izložene makete posetiocima i kustosima muzeja puno pomaže u što približnijim dočaravanju nekadašnjeg izgleda svetilišta.
Postavka se završava sa tri bronzana reljefa asirske umetnosti iz neolita (8. vek p. n. e.), koji svedočanstvo o []odnosu dva regiona. Na njima su prikazane povorka sveštenika koji nose životinja za klanje i parada ratnika. Oni su ponovo korišćeni za oblaganje drvenim predmet koji nisu konzervirani.
Galerija 2. Geometrijsko-arhajski periodi uredi
U ovoj galeriji predstavljen je najveći deo velike kolekcije vajarskih dela u bronzi iz geometrijskog i arhajskog perioda posvećenih Zevsu. Ova kolekcija spada u najbogatije kolekciji ove vrste na svetu. Figurine ljudi i životinja, bronzane plakete, koštane figure, postolja, nekoliko vrsta posuda i instrumenata, grifini i sfinge, deo su izuzetnih primerak u bronzi, koji na pravi način ilustruju bogatstvo i sjaj Olimpije tokom tog istorijskog perioda.
Jednako važan je i prikaz oružja posvećenog Zeusu: šlemovi, grivne, ornamenti i ukrašeni oklopi. iz geometrijskog perioda 900.—700. godine p. n. e. kao i tronošci od bronze, koji se karakterišu elegancijom i bogatstvom dekoracije.
U ovoj galeriji su izloženi i akroterion iz Heraiona u terakoti i arhaična kamena glava Here, kao prvi deo ove velike
U manjim vitrinama izloženi su predmeti sa likovima malih kurosa iz 7. veka p. n. e.
U sredini dvorane izložena su unikatna dela, konji od bronze, koji su datirani u poslednje godine geometrijskog perioda, 760—700. godine p. n. e.
Galerija 3. Kraj arhajkog stila i skulpturalna arhitektura uredi
Izloženi predmeti u ovoj dvorani otkriveni su na prostoru svetilišta Olimpija i po obeležjima pripadaju kraju geometrijskog (8. vek p. n. e.) i posebno arhajskog stila (7. i 6. vek p. n.e .) .
Pojedini eksponati nastavak su geometrijske umetnosti i arhajskog stila iz prethodne izložbene dvorane, kao što su figurice ljudi i životinja od pečene gline i bronze, različiti mali predmeti, prizori iz lova, brojno oružje i slično.
U ovoj dvorani izložena je i čitava kolekcija ratnog oružja (kacige, trake i štitovi) iz arhajske epohe. Posebno se uočavaju kacige korintskog i ilirskog tipa iz perioda od 8—5. veka p. n. e.
Levo i desno u dvorani sa oružjem izložen je veći broj bronzanih figura božanstava, pobednika, trkača, vozara kola, grifona i drugih iz 7. i 6. veka p. n. e. Pored zanimljivh eksponata od terakote posebno se ističe arhajska glava od krečnjaka koja je pripadala velikoj kultnoj statuti Here koja se nalazila u njenom hramu, s početka 6. veka p. n. e.
Ova jedinica prikazuje grnčariju, bronzani nakit i posude, kao i nekoliko važnih skulptura sa oslikanim dekoracijama sa različitih spomenika, kao što su pediment iz riznice Megara i riznice Gela.
Galerija 4. Strogi stil uredi
Iz prostora treće arene direktno se ulazi u ovu malu dvoranu u kojoj se mogu videti artefakti uglavnom iz arhajskog perioda grčke umetnosti. Uz brojne male vaze sa bogatim ukrasima, čije su blistave boje sačuvane do današnjih dana, izloženi su i razni drugi predmeti (minijaturne kuće, figurice od terakote itd).
U zadnjoj vitrini ččetvrte dvorane izložene su statua i odlično izrađena glava od pečene gline. Izloženi su i elementi krova (sime) pronađeni na arhajskim građevinama altis i deo ukrasa od pečene gline sa zabata riznice Gele, iz 6. vek p. n. e.
Na izlazu iz dvorane postavljena je figura ovna i bronzana stolica iz sredine 5. veka p. n. e.
U ovoj jedinici prikazano je i nekoliko primera velikih artefakata od terakote, uključujući važnu grupu Zeuvsa i Ganimida, zajedno sa šlemovima na glavi Miltiadesa i Hijerona.
Predmeti od terakote u strogom stilu
Galerija 5. Skulpturalna dekoracija hrama Zevsa uredi
U ovoj velikoj centralnoj galeriji izloženi su jedinstveni i veličanstveni primerci mramornih skulptura i metope iz Zevsovog hramao koji predstavljaju. najznačajnije eksponate u muzeju, i karakteristične primjerke iz perioda strogog stila.
U dvorani se mogu videti predmeti iz pretklasičnog (480—450, godine) i klasičnog doba (5. i 4. vek). Najpoznatije izloženo delo izrađeno je u terakoti, a predstavlja Zevsovu otmicu Ganimeda. Skulptura je pronađena na stadionu, i s obzirom na lomljivost materijala, odlično je sačuvana. Sastavljena je od desetak fragmenata, od kojih je prvi pronađen 1878. godine. Figura Zevsa je u snažnom iskoraku leve noge, sa čvrsto stisnutim likom Ganimenda desnom rukom. Nestaje ona poznata arhajskim ukočenost, iako arhajskih elemenata ima još u obradi kose i nabora odeće. Skulpturu je izradio vajar Aristokle oko 470. godine p. n. e., a dar je Tesalca Gnatisa.
Od ostalih eksponata vidi lav u sedećem stavu i delfini, koji su rađeni u terakoti sredinom 5. veka p. n. e.
U prvoj vitrini se desne strane nalazi se prekrasna glava od terakote, koja je pripada statui Atine. Glava potiče iz 490. godine p. n. e. Sadrži u sebi svu lepotu arhajskog izraza.
U jednoj od vitrina izloženi su predmeti pronađeni u Fidijinom ateljeu. To su matrice od gline, koje je Fidija koristio za nameštanje zlatnih pločica pri izradi statue Zevsa, alati za obradu kosti, delovi slonovače i drugi materijal. Najznačajnija je „mala ojnohoe” na kojoj je pisalo (urezano u podnožju) da pripada Fidiju.
Galerija 6. Peonijeva Nike uredi
U ovoj dvorani mogu se videti najlepša umetnička dela klasičnog doba grčke umetnosti. To je pre svega statua Nike (Pobeda), rad vajara Peonijoma iz Mende na Halkidikiju, koji je izradio i akroteriju na istočnom delu Zevsovog hrama. Skulptura je nazivana po njenom autoru i kao „Peonijeva Nike”. Datirana je između 425. i 421. godine p. n. e.
Izrađena je novcem dobijenim od plena, kao dar stanovnika ostrva Sfakterije, a bila je prvobitno postavljena na uglu jugoistočnog dela Zevsovog hrama.
Ova skulptura visoka oko tri metra, nalazila se na stubu trouglastog podnožja, visokom devet metara. Otkrivena je u dosta oštećenom stanju: bez krila, leve ruke, lica i sa delimičnom desnom rukom i plaštom. Pre izlaganja u muzeju u potpunosti je rekonstruisana i obnovljena.
.jpg)
Galerija 7 Fidijasova radionica. uredi
Predmeti izloženi u ovoj galeriji pripadaju kraju 4. veka p. n. e. i većinom su iz helenističke epohe (3. i 2. vek p. n. e), mada ima i artefakata iz kasnijeg perioda. Izloženi predmeti mahom su ronađeni na području svetišta Olimpije i antičkih gradova Elide, Pirgos ali i drugih mesta. Izloženi su uglavnom sitniji artefakti.[3]
U ovoj sobi su izloženi niz predmeta, keramike i alata, koje su delo vajara Fi’dijasa kao i materijali i alati koji su korišćeni za izradu veličanstvene statue Zevsa u Olimpiji, jedne od sedam svetskih čuda. Njegova radionica je pronađen u zapadnom delu arheološkog lokaliteta i identifikovan je 1958. godine otkrićem citata na artefaktima.
Među izloženim eksponatima je i glava statue Aleksandra Makedonskog.
Iz helenističkog perioda su glava statue atleta i sačuvana osnova atleta od bronze.
Galerija 8. Praksitelov Hermes uredi
Jedno od najpoznatijih i malobrojnih sačuvanih remek dela grčke skulpture 4. veka p. n. e., Praksitelov Hermes s Dionisom, izloženo je u ovoj galeriji.[3] Pronađeno je prilikom iskopavanja 1877. godine u Altisu, u celi Herina hrama. Na tom mestu ga je video Pauzanija u 2. veku p. n. e. Ova skulptura visoka 2,15 metara izrađena je u mermeru 343. godine p. n. e. Na njoj je prikazan je Hermes u cvatu mladenačke lepote, u ležernom stavu kako nosi malog Dionisa nimfama. Hermes je lik mladog muškarca, a ne atleta, sa sanjarskim pogledom i osmehom koji se vidi na njegovom licu. Površina mermera obrađena je majstorski sa mnogo senzibiliteta, blago i meko, tako da se uz pomoć igre svetla, dobija utisak životnosti figure.
Uprkos nekim mišljenjima stručnjaka da bi skulptura mogla biti rimska kopija Praksitelovog dela, prevladava stav da je reč o originalnoj Praksitelovoj skulpturi iz 4. veka p. n. e.
Remek delo grčke skulpture Praksitelov Hermes
-
Hermes ( 330. p. n. e.) -
Mali Dionis (detalj). -
Hermes (zadnja strana)
Galerija 9. Kasni helenistički period uredi
U ovoj galeriji izložene su skulpture, grnčarija i arhitektonski elementi iz kasnog, klasičnog helenističkih perioda.[3]
Galerije 10 i 11. Rimski period uredi
Statue i drugi nalazi koji se mogu razgledati u ove dve galerije pripadaju rimskoj epohi od 1. do 4. veka p. n. e. Većina izloženih statua pronađena je u eksedri Heroda Atike i hramu Metroonu, a predstavljaju članove porodice Heroda Atike i rimske careve i carice.[3]
U vitrinama levo i desno izloženi su sitni predmeti od bronze, mermerna figura Asklepija, glinene vaze i figurice od pečene gline.
U ovom prostoru izložena je i monumentalna statua cara Avgusta (27. godina p. n. e. do 14. godinea p. n.e.), koja se nalazila u Metroonu.
Izloženi predmeti u ovim galerijama su zapravo nalazi otkriveni u svetilištu Olimpije koji pripadaju različitim epohama, od geometrijske do rimske. U vitrinama su raspoređeni različiti mali predmeti od bronze i pečene gline iz geometrijskog perioda 9. i 8. veka p. n. e., koji se odnose na Olimpijske igre.[3]
Među mnogim bazama statua olimpijskih takmičara, posvećenih pojedincima, nalazi se baza statue Polidora (Lizipovo delo) iz Tesalije, rvača i boksera sa nekoliko reljefa, koji predstavljaju njegove poduhvate, oko 360. godine p. n. e.
Od zanimljivijih eksponata je nadgrobna mermerna stela atlete u borbi šakama Kamila iz Aleksandrije, pobednika u Nemeja, iz 3. vekapne. Ona nosi dirljiv natpis, prema kojem je Kamilo posle takmičenja umro, moleći pre toga boga Zevsa da mu da nagradu ili smrt. Taj primer pokazuje koliko je za mlade takmičare značila olimpijska pobeda.
Statue iz rimskog perioda
Galerija 12. Poslednje godine života svetilišta uredi
Ova poslednja jgalerija završava prezentaciju celokupne istorije svetilišta, prikazom artefakte od terakote, bronze i gvožđa od drugog do šestog (sedmog) veka nove ere kada je mesto napušteno.[3]
U ovoj galeriji izložene je najbogatije sačuvana kolekcija grčkih skulptura zabata i metope sa Zevsovog hrama u Olimpiji. Pauzanija je u svom putopisu napisao da je Peoniji iz Mende autor skulptura istočnog zabata, a Alkamen zapadnog. Novija istraživanja utvrdila su da se tehnika rada ove dvojice autora razlikuje od navedene zabatne skulpture, kao i da su ti umetnici delovali u drugoj polovini 5. veka. To znači da su ukrasi delo drugih nepoznatih autora.
Sačuvane skulpture istočnog zabata postavljene su na levoj strani zida dvorane. Na desnoj strani zida izloženi su ostaci skulpture sa zapadnog zabata. Kompoziciju čini skladno sastavljena 21 figura, koje su predstavljale panhelensku. legendu: borbu Lapite i Kentaura. U prikazanim scenama došli su do punog izražaja žestina i nasilje kojom su pijani Kentauri pokušavali Lapiti oteti žene. Verovatno je prikazom te borbe autor dela aludirao na borbe Grka sa azijskim varvarima koji su im želeli oteti sve, ne samo zemlju, već i slobodu.[3]
Izvori uredi
- ^ a b Georgia E. Hatzi, The Archaeological Museum of Olympia, OLKOS, Athènes. 2008. ISBN 978-960-89339-4-1.
- ^ Olympia Vikatou, Description U:Archaeological Museum of Olympia Arhivirano na sajtu Wayback Machine (22. septembar 2007) Pristupljeno 11.7.2017.
- ^ a b v g d đ e ž Olympia Vikatou, archaeologist, Exhibitions U: Permanent exhibition of the Olympia Archaeological Museum Arhivirano na sajtu Wayback Machine (4. jul 2017) Pristupljeno 11.7.2017.
Literatura uredi
- Olympia Vikatou, Olympie. Le site archéologique et les musées., Ekdotike Athinon, Atenas. 2006. ISBN 978-960-213-419-1.
- Grèce. Athènes et le Péloponnèse. Guide Gallimard., Gallimard, París. 1998. ISBN 978-2-7424-0179-6.}}
- Grèce continentale. Guide bleu., Hachette, Paris. 2006. ISBN 978-2-01-243892-7.
- Robin Barber, Greece. Blue Guide., A & C Black, Londres, 1987. ISBN|0393303721
Spoljašnje veze uredi
Mediji vezani za članak Arheološki muzej u Olimpiji na Vikimedijinoj ostavi
- Stalna postavka Arheološkog muzeja u Olimpiji Arhivirano na sajtu Wayback Machine (4. jul 2017) (jezik: engleski)