Arhivi van arhivske mreže Srbije
Arhivi van arhivske mreže Srbije su kulturno-obrazovne ustanove i ustanove zaštite u kojima se čuva arhivska građa koju čine izvorni i reprodukovani pisani, crtani, kompjuterizovani, štampani, fotografisani, filmovani, mikrofilmovani, fonografisani ili na drugi način zabeleženi dokumentarni materijal od posebnog značaja za nauku i kulturu koji je nastao u radu državnih organa i organizacija, organa jedinica teritorijalne autonomije i lokalne samouprave, političkih organizacija i njihovih organa, ustanova i drugih organizacija, verskih zajednica, kao i pojedinaca, koji su nastali ne samo na prostoru Kneževine Srbije, Kraljevine Srbije i Republike Srbije već i na prostoru bivše Kraljevine Jugoslavije, SFR Jugoslavije i SR Jugoslavije.[1] U sastavu arhivi van arhivske mreže Srbije nalaze se;Arhiv Jugoslavije, Vojni arhiv Ministarstva odbrane Republike Srbije, Arhiv SANU u Beogradu, Arhiv SANU u Sremskim Karlovcima, Arhiv Jugoslovenske kinoteke, Arhiv Narodne banke Srbije
Arhiv Jugoslavije uredi
Arhiv Jugoslavije je kulturno-obrazovna institucija koja čuva i štiti arhivsku građu nastalu radom centralnih državnih organa i organizacija jugoslovenske države od 1918. do 2006. godine.[2]
Vojni arhiv Ministarstva odbrane Republike Srbije uredi
Vojni arhiv Ministarstva odbrane Republike Srbije jedna je od nacionalnih i kulturnih i institucija van Arhivskog sistema Srbije, osnovana 5. februara 1876. godine uredbom kneza Milana Obrenovića, kao „Prvi vojni arhiv”.[3]
Celokupna arhivska građa Vojnog arhiva, koja se odnosi na sve fondove Vojnog arhiva, je vojne provenijencije i sređena je prema tadašnjim važećim vojnim formacijama i strukturama jedinica koje su važile tokom određenog istorijskog perioda, što od istraživačima koji potražuje podatke mora da poseduje osnovne podatke o činjenicama koje potražuje, pre svega o vojnoj jedinici na koju se oni odnose.
Arhiv SANU u Beogradu uredi
Arhiv Srpske akademije nauka i umetnosti u Beogradu jedna je od eminentnih kulturno-obrazovnih institucija Republike Srbije, koja više od 170 godina prikupljanju i čuva izvore i građu za srpsku istoriju. Pored depoa za čuvanje arhivske građe ustanova raspolaže čitaonicom koja je opremljena kartotekom, mikročitačem i priručnom bibliotekom.
Od 1997. godine pri Arhivu SANU osnovan je i Kabinet za medalje koji je do danas sakupio 611 inventarne jedinice različitih predmeta i dokumenata.
Akademija je u okviru svojih izdavačkih planova, iz arhivske građe Arhiva, izdala nekoliko publikacija, ili su to uradili naučni radnici
Arhiv SANU u Sremskim Karlovcima uredi
Arhiv SANU u Sremskim Karlovcima prvi je moderno uređen arhiv u novovekovnoj srpskoj istoriji, u kome najstarije poznate inventarske jedinice potičiču još iz 1719. godine. U sastavu Arhiva je i biblioteka sa preko 2.500 knjiga.[4]
Arhiv je smešten u zgradi Bogoslovije „Sveti Arsenije” u Sremskim Karlovcima.
Arhiv Jugoslovenske kinoteke uredi
Arhiv Jugoslovenske kinoteke je nacionalni filmski arhiv Republike Srbije, koji je prilikom osnivanja 1949. nazvan Centralna jugoslovenska kinoteka. Tokom rada je više puta je menjao status, a danas je po zakonu o zaštiti kulturnih dobara, ustanova od važnog značaja za Srbiju.
Arhiv Jugoslovenske kinoteke čine četiri organizaciona dela:
- Arhiv Jugoslovenske kinoteke,
- Muzej Jugoslovenske kinoteke – bioskop,
- Biblioteka,
- Zajedničke službe.
Arhiv Narodne banke Srbije uredi
Arhiv Narodna banka Srbije uža je organizaciona jedinica centralne monetarne ustanove Republike Srbije, a istovremeno i jedna od ustanova van Arhivske mreže Srbije koja poseduje arhivsku građu od posebnog kulturnog i istorijskog značaja za Srbiju. U njemu se sakuplja i čuva raznovrsna arhivska građa u kontinuitetu, od njegovog osnivanja 1884. godine, do današnjih dana.[5]
Obaveze arhiva uredi
Arhivi su dužni da:
- Čuvaju i održava arhivsku građu, kao kulturno dobro i sprovodi utvrđene mere zaštite,
- Neodložno obaveštava ustanovu zaštite o svim pravnim i fizičkim promenama nastalim u vezi sa arhivskom građom i kulturnim dobrom,
- Dozvoli naučna i stručna istraživanja, tehnička i druga snimanja, kao i izvođenje mera tehničke zaštite na arhivskom građom u skladu s odredbama zakona Srbije.
- Obezbede dostupnost arhivske građe javnosti, kako domaćoj tako i stranoj.
Izvori uredi
- ^ „Arhivi van arhivske mreže”. Arhivistika. WordPress.com. Pristupljeno 18. 12. 2016.
- ^ Arhiv Jugoslavije, Beograd, Arhiv Jugoslavije, 2010.
- ^ Milivoje PAJOVIĆ, Vojni arhiv – stvarno i moguće, Časopis „Zapisi” 1, Istorijski arhiv Požarevac str. 169-176.
- ^ Arhiv u Sremskim Karlovcima, SANU, Sremski Karlovci, 2015.
- ^ Saša Ilić, Arhiv Narodne banke Srbije, Časopis „Zapisi” 1, Istorijski arhiv Požarevac
Literatura uredi
- Arhivski fondovi i zbirke U SFRJ. SR Srbija, Savez društava arhivskih radnika Jugoslavije, Beograd 1978.
- Državna arhiva Narodne Republike Srbije 1900-1950, Beograd, 1951.
- B. Lekić, Posleratni razvoj sistema zaštite arhivske građe i registraturskog materijala van arhiva i dalji pravci razvoja u SR Srbiji, Arhivski pregled 1-2, 1974.
- B. Lekić, Arhivistika, Beograd, 2006.
