Britanski betldres
Britanski betldres (engl. British battledress), neretko i samo betldres (dosl. „borbena odeća”, „odeća za bitku”), britanska je vojna uniforma iz vremena Drugog svetskog rata.[1] Dizajnirana je 1937. a odlikovala se jednostavnošću koja je u ratnim godinama bila neophodna. Uniforma Betldres je bila relativno moderna za to vreme pa se koristila sve do 1960-ih.[2] Kako bi se pojednostavila proizvodnja, proizvedena je u više verzija. Pored Britanske vojske, ovu uniformu su koristile i druge savezničke vojske, kao i pokreti otpora, među kojima i Jugoslovenska vojska u Otadžbini i NOVJ.[3]
.jpg)
Uvođenje uredi
Od ranih tridesetih godina, britanska ratna kancelarija započela je istraživanje o zamjeni servis dresa iz Prvog svetskog rata koja se nosila od početka 20. veka. U početku su sprovedena u malom razmaku tokom nekoliko godina, ispitivanja koja su uključivala Dirstalker kape i Safari jakne. Posle opsežnih terenskih ispitivanja drugih uniformi,[2] Betldres od serža (često pogrešno nazvan Pattern 1937) usvojen je neposredno pre Drugog svetskog rata. Uniforma Betldres je dizajnirana sa potrebama mehanizovane pješadije na umu, a inspirisana je savremenim vunenim "skijaškim odjelima", bila je manje restriktivna za nosioce, koristila manje materijala, bila topla čak i dok je mokra i bila je pogodnija za pokretanje u vozilima nego stariji Servis dres.[1]
Pokušavši da stvori standardniju uniformu za većinu britanskih vojnika, Betldres je sastavljen od kratke vunene bluze koja se zakopčava kaišem uz takođe vunene pantalone napravljene od serža ili čoje, materijala koji se dobija fabričkom preradom vune. Dizajn bluze je kopirala i Vojska SAD i nazvala je „Ike jacket". Na pantalonama je bio veliki džep blizu lijevog kolena i još jedan manji džep u blizini desnog prednjeg džepa (na gornjoj strani kuka). Mješana zelena i smeđa vlakna britanske Betldres tkanine su prilično dobro odgovarale bojama prirode i okoline u Ujedinjenom Kraljevstvu i bez potrebe da budu maslinasto-zelene boje kao što su američke uniforme. Jedan problem se često ponavljao, pošto je bluza bila kratka zbog uštede materijala, bluza i pantalone se pri kretanju ponekad razvlače i popuštala bi dugmad pa su zbog toga uvedeni tregeri kako bi se pantalone učvrstile. Tokom hladnoće se ispod bluze nosio vuneni džemper, a preko toga košulja. Nošenje otkopčane bluze sa kravatom je u početku bilo rezervisano samo za oficire dok su ostali zakopčavali bluzu do vrata. Kratki platneni ankleti (gaiters) ili veznici obično su prekrivali razmak između pantalona i cipela kako bi zaštitili nogu, dodajući uobičajenom izgledu i držeći prljavštinu van obuće, bez potrebe za upotrebom dublje i skuplje obuće. Uz uniformu Betldres su se nosile nakrivljene poljske kape ili beretke. Nakon Drugog svetskog rata su beretke postale standardne za celu vojsku. Uz ovu uniformu su se tokom rata uglavnom nosili šlemovi Brodi, a nakon rata i MkIV.
Betldres je nošen široko počevši od 1939. godine u britanskoj vojsci (kao i kanadskoj vojsci za koju je proizvedena skoro identična kopija Betldresa nakon izbijanja rata). Međutim novi Betldres nije odmah zamenio stare Servis dres uniforme pa su neke jedinice britanskog ekspedicionog korpusa otišle u Francusku u starim uniformama.
Reference uredi
- ^ a b Burns 1992
- ^ a b Davis 1983
- ^ Jewell, Brian: MAA-112 (1992). British Battledress 1937-61. Osprey Press. ISBN 978-0-85045-387-4.
Literatura uredi
- Davis, Brian (1983). Uniforms and Insignia of the British Army. Arms & Armour. ISBN 978-0-85368-609-5.
- Burns, Michael (1992). British Combat Dress Since 1945. Arms & Armour. ISBN 978-0-85368-984-3.
- Jewell, Brian; Chappell, Mike (1981). British Battledress 1937–61. Men-at-Arm Serie. Osprey Publishing. ISBN 9780850453874.
