Guvaža
Guvaža ili Ava, Ava Guvaža je tupijski narod nastanjen u istočnom delu prašume Amazonije u brazilskoj državi Maranjao.[1] Nakon kontakta sa Brazilcima Guvaže su doživele veliki demografski pad, ali krajem 20. i početkom 21. veka, došlo je do preokreta, pa je 2014. Guvaža koje imaju kontakt sa spoljnim svetom bilo 468,[1] pored njih postoji nekoliko desetina osoba koje nemaju kontakt sa spoljnim svetom. Ugroženi su zbog sukoba sa drvosečama koje nelegalno seku šumu na njihovoj teritoriji.[3]
| Ukupna populacija | |
|---|---|
| 468 (2014)[1] | |
| Regioni sa značajnom populacijom | |
| Brazil (Maranjao) | |
| Jezici | |
| guvaški[2] |
Istorija
urediPrvobitno su živeli u stalnim naseljima, ali su prihvatili nomadski način života oko 1800. bežeći od Brazilaca, koji su dospeli do njihove teritorije. Tokom 19. veka povećala se učestalost sukoba sa doseljenicima, koji su iskrčili veći deo šume na njihovoj zemlji.
Od sredine 1980-ih, deo Ava Guvaža je naseljen u stalna naselja koja je stvorila brazilska vlada. Ipak, u najvećoj meri očuvali su svoj način života, koji je podrazumevao život u malim grupama od nekoliko desetina ljudi, koje sve što im je potrebno obezbeđuju iz šume, uz održavanje minimalnog kontakta sa spoljnim svetom.
Brazilska vlada je 1982. dobila zajam od Svetske banke i EEZ u iznosu od 900 miliona američkih dolara. Jedan od uslova zajma bila je zaštita i demarkacija zemlje određenih domorodačkih grupa, među njima i Guvaža. Ovo je ostvareno u slučaju Guvaža tek 20 godina kasnije, marta meseca 2003. kada je izvršena demarkacija guvaške teritorije, nakon dugotrajnog pritiska raznih nevladinih organizacija.[4]
Zbog upada na njihovu zemlju i nekoliko masakara populacija Guvaža je pala na svega 250 do 300, od kojih je samo nekoliko desetina živelo nomadskim načinom života.[5]
Krajem 2011, drvoseče, koje su nelegalno sekle šumu na guvaškoj zemlji, ubile su osmogodišnju guvašku devojčicu, tako što su je živu spalile.[6] Ubistvo se desilo unutar zaštićenog područja u državi Maranjao.[6] Prema Luisu Karlosu Guvažažarasu, vođi drugog domorodačkog naroda, devojčica je ubijena da bi se zaplašili ostali domoroci koji žive u zaštićenim oblastima.[6] Ovo nije bio usamljeni slučaj, jer je prema organizaciji Indidž`n`s Miš`n`ri Kauns`l (engl. Indigenous Missionary Council) oko 450 domorodaca ubijeno u periodu od 2003 do 2010.[7] Istragom je takođe utvrđeno da su drvoseče uništile guvaški logor u kome je živela ova devojčica.[3]
Prema proceni nevladine organizacije za zaštitu ljudskih prava S`rvajv`l Int`rneš`n`l (engl. Survival International), šume koje se nalaze na guvaškoj teritoriji nestaju brže nego bilo koje druge domorodačke šume u oblasti brazilske Amazonije. Aprila 2012, ova organizacija je širom sveta započela medijsku kampanju, koju je podržao glumac Kolin Fert, čiji cilj je bila zaštita prava naroda Ava Guvaža.[3][8] Prema podacima brazilske vladine organizacije FUNAI iz septembra 2012. područje do koga su doprle drvoseče bilo je udaljeno samo 6 km od guvaških naselja.[9]
Populacija
urediNakon kontakta sa Brazilcima u drugoj polovini 20. veka, Guvaže su doživele veliki demografski pad, nakon čega je usledio oporavak. Prema podacima iz 2005. u Brazilu je živelo 283 Ava Guvaža, do 2010. njihov broj je porastao na 355, a prema najnovijim podacima iz 2014. bilo ih je 468.[5]
Jezik
urediGovore guvaškim jezikom, koji spada u tupijsko-gvaransku granu tupijskih jezika.
Reference
uredi- ^ a b v „"List of indigenous peoples"”. Povos Indígenas no Brasil - pib.socioambiental.org. Pristupljeno 3. 5. 2019.
- ^ „"Guajá"”. Ethnologue. Pristupljeno 3. 5. 2019.
- ^ a b v Chamberlain, Gethin (21. 4. 2012). „'They're killing us': world's most endangered tribe cries for help”. The Observer. The Guardian. Pristupljeno 23. 4. 2012.
- ^ „Land victory for Amazon Indians”. BBC News. 11. 3. 2003. Pristupljeno 22. 4. 2012.
- ^ a b „"Guajá"”. Povos Indígenas no Brasil - pib.socioambiental.org.
- ^ a b v Sanchez, Raf (10. 1. 2012). „Loggers 'burned Amazon tribe girl alive'”. The Daily Telegraph.
- ^ Flock, Elizabeth (12. 1. 2012). „Amazon girl burned alive by loggers: one story among hundreds of unreported deaths”. The Washington Post.
- '^ Eede, Joanna (29. 4. 2012). „The world's most threatened tribe - Survival International's campaign, backed by the actor Colin Firth, seeks to protect the life and lands of Brazil's Awa people”. The Independent. Pristupljeno 4. 10. 2012. „In Survival's campaign film, Colin Firth says: 'One man can stop this: Brazil's Minister of Justice. He can send in the federal police to catch the loggers, and keep them out for good. But we need enough people to message him. This is our chance, right now, to actually do something. And if enough people show they care, it will work.”
- ^ „Brazil's Indian affairs department FUNAI has uncovered shocking evidence”. netnewsledger.com. septembar 2012. Pristupljeno 4. 10. 2012.