Guti (narod)
Guti ili Gutejci su bili drevni narod koji je nastanjivao predele planine Zagrosa. Igrali su važnu ulogu u istoriji Mesopotamije u 3. milenijumu p. n. e.
| Kraljevina Guta Guti | |||
|---|---|---|---|
 Mapa Bliskog istoka sa približnim rasporedom zemalja i naroda oko 3.000. p. n. e. | |||
| Geografija | |||
| Kontinent | Azija | ||
| Regija | Mesopotamija | ||
| Društvo | |||
| Službeni jezik | akadski sumerski | ||
| Religija | sumerska mitologija | ||
| Politika | |||
| Oblik države | monarhija | ||
| — kralj | Inkišuš | ||
| Tirigan | |||
| Istorija | |||
| Istorijsko doba | bronzano doba | ||
| — Osnivanje | 2228. p. n. e. | ||
| — Ukidanje | 2104. p. n. e. | ||
| Zemlje prethodnice i naslednice | |||
| Prethodnice: | Naslednice: | ||
Istorija uredi
Guti su bili ratničko pleme koje je u III milenijumu p. n. e. živelo u planinama Zagrosa u Iranu, na levoj obali Tigra.[1] Carevi Akada vodili su sa Gutima stalne borbe, braneći istočne granice svoje države od njihovih napada. Oko 2.228. p. n. e.[2][a] osvojili su čitavu Mesopotamiju, predajući ognju i maču osvojenu zemlju. Na sumerskim i semitskim natpisima iz toga vremena rečito se opisuju nevolje opustošene zemlje. Tako je na jednom natpisu dat dug popis gradova "čije kćeri plaču zbog Guta". U sumerskoj himni bogu Ninibu opisuju se svireposti Guta:[2]
Zemlja je u rukama svirepih neprijatelja.
Bogovi su odvučeni u zarobljeništvo.
Na stanovništvo su udareni nameti i porezi.
Kanali i jarkovi su zapušteni.
Tigar je prestao da bude plovan.
Polja se ne navodnjavaju.
Njive ne daju letine.[2]
Guti su na vlast u Mesopotamiji došli krajem 22. veka p. n. e. srušivši prethodno Akadsko kraljevstvo kralja Šudurule. U periodu između 80 i 120 godina izmenilo se dvadeset i jedan kralj Guta. Poslednji od njih bio je Tirigan (Tirikan[1]), koga sumerski natpisi nazivaju "zmajem planina, neprijateljem bogova, koji je odneo u planine Sumersko carstvo".[1][3] Njega je oko 2.104. p. n. e.[b] proterao iz Mesopotamije Utu-Hengal (Utuk-Hegal[1]), sumerski kralj Uruka.[1][3] Nakon formiranja Treće dinastije Ura i Sumersko-akadskog carstva, Guti nestaju sa istorijske scene.
Vidi još uredi
Napomene uredi
Reference uredi
- ^ a b v g d Gažević, Nikola (1972). Vojna enciklopedija (knjiga 3). Beograd: Vojnoizdavački zavod. str. 363.
- ^ a b v Avdijev, V.I. (2007). Istorija starog istoka. Beograd: Logos Art. str. 53. ISBN 978-86-7360-086-4.
- ^ a b Avdijev, V.I. (2007). Istorija starog istoka. Beograd: Logos Art. str. 55. ISBN 978-86-7360-086-4.
Izvori uredi
- Istorija starog veka 1 - dr Momir Jović
- Kurt, Ameli (2012). Stari istok. Beograd: Zavod za udžbenike i nastavna sredstva. ISBN 978-8617180872.
- Gažević, Nikola (1972). Vojna enciklopedija (knjiga 3). Beograd: Vojnoizdavački zavod.
- Avdijev, V.I. (2007). Istorija starog istoka. Beograd: Logos Art. ISBN 978-86-7360-086-4.