David I Škotski

David I Škotski
David I Škotski
Lični podaci
Datum rođenja	1084
Datum smrti	24. maj 1153. (68/69 god.)
Mesto smrti	Karlajl,
Porodica
Supružnik	Mod, grofica od Hantingtona
Potomstvo	princ Henri od Škotske
Roditelji	Malkolm III Škotski; Margareta Škotska
Dinastija	Dankeld
Kralj Škotske
Prethodnik	Aleksandar I Škotski
Naslednik	Malkolm IV

David I Škotski (1084 - Karlajl, 24. maj 1153) je bio kralj Škotske iz dinastije Dankelkd. Vladao je od 1124. do 1153. godine. Tradicionalno se smatra kraljem koji je uveo feudalizam u Škotsku uz svog starijeg brata Aleksandra I (vladao 1107-1124).^[1]

Istorija

Feudalizacija Škotske

David je bio treći sin škotskog kralja Malkolma III i saksonske princeze Margarete Škotske. Kao princ dobio je od engleskog kralja Henrija I (1100-1135) velike posede u Engleskoj i putem braka postao engleski grof (erl) od Hantingdona, orodivši se i sprijateljivši sa brojnim normanskim plemićima. Nasledivši svog starijeg brata Aleksandra I (vladao 1107-1124) uz podršku anglosaksonske i normanske vlastele u Škotskoj niziji (Lotijan) nastavio je da deli velike zemljišne posede u Škotskoj svojim prijateljima Normanima (većinom mlađim sinovima pogranične engleske vlastele) u zamenu za vojnu službu. Među normanskom vlastelom koja su dobila zemlju u Škotskoj za vlade kralja Davida bili su Robert Fic-Alan iz Bretanje koji je postao nasledni upravnik (stjuart) Škotske (osnivač dinastije Stjuart), Bajelovi iz Pikardije (preci Džona Bejliola) i porodica Brus (preci Roberta Brusa). Sa jedne strane, tako je položaj kralja u Škotskoj postao jači, pošto je dobio podršku naoružane normanske vlastele protiv keltskih plemena (klanova) u severnim planinskim krajevima, čije su se poglavice uporno opirale uvođenju centralne i nasledne kraljevske vlasti. Sa druge strane, uvođenje normanskog feudalnog sistema i normanske vlastele u Škotsku pojačalo je engleski uticaj u zemlji i dovelo do trajnog rascepa između keltskog severa zemlje (Škotsko Gorje) i anglosaksonsko-normanskog juga (Škotska nizija), koji su se u ovo vreme počeli razlikovati i po jeziku. Na severu Škotske i dalje se govorio gelski, dok je u Škotskoj niziji u ovo vreme preovladao normansko-engleski jezik. Feudalni posedi i prava njihovih vlasnika učvršćeni su podizanjem brojnih zamkova, najpre drvenih, a zatim i kamenih u normanskom stilu.^[1]^[2]

Sukobi sa Engleskom

Iako je uveo u Škotsku normanske ustanove, kralj David čvrsto je zastupao interese svoje zemlje. Iskoristio je period građanskog rata između naslednika engleskog kralja Henrija I, kralja Stivena i kraljice Matilde, poznat u istoriji Engleske kao Doba anarhije (1135–1154), da zauzme velike oblasti severne Engleske - Kambriju i veći deo Nortamberlenda - gotovo bez otpora. Umro je u Karlajlu, koji je uspeo da pripoji Škotskoj.