Dentalna anatomija
Dentalna anatomija je polje anatomije posvećeno izučavanju strukture ljudskih zuba. Razviće, izgled, i klasifikacija zuba su obuhvaćeni ovim poljem. Formiranje zuba počinje pre rođenja,[1][2] i konačna morfologija zuba se određuje tokom tog perioda.[3] Dentalna anatomija je isto tako taksonomska nauka: ona se bavi imenovanjem zuba i struktura od kojih su napravljeni; te informacije nalaze primenu u praktičnim tretmanima zuba.[4]
- Strane zuba
Nose nazive prema anatomskim detaljima okoline ili prema funckciji koju obavljaju. Premolari i molari imaju pet površina, a sekutići i očnjaci četiri, jer je peta površina oštra, u vidu sečne ivice.
Površine (strane) zuba uredi
Pri opisivanju krune i korena zuba često se koriste različiti nazivi koji opisuju strane zuba. Prednji zubi imaju četiri strane i jedan sečivni greben, a bočni zubi imaju pet površina (uključujući i okluzalnu).
Spoljašnja strana prednjih zuba okrenuta je ka usnama i naziva se usna ili labijalna strana (lat. facies labialis), a zadnjih zuba ka obrazima i naziva se obrazna ili bukalna (lat. facies bucalis). Labijalna i bukalna strana imaju zajednički naziv vestibularna strana (lat. facies vestibularis), jer su okrenute prema tremu usne duplje (lat. vestibulum oris).
Unutrašnja strana svih gornjih zuba okrenuta je ka nepcu i naziva se palatinalna strana (facies palatinalis), a donjih zuba ka jeziku i naziva se lingvalna strana (facies lingualis). Za palatinalnu stranu gornjih zuba moze takođe da se kaže – lingvalna jer jezik, kada su usta otvorena, ispunjava celu usnu duplju, pa tako naleže i na ove površine. Zajednički naziv može da bude oralna strana (facies oralis), jer je okrenuta prema usnoj duplji (cavum oris). Strana okrenuta prema zubima suprotne strane s kojima dolazi u zatvoreni odnos naziva se grizna, okluzalna ili žvakatna površina (facies oculusalis s. masticatoria). Kod prednjih zuba ova površina ima oblik ivice i naziva se sečna ili grizna ivica (margo incisalis s. occlusalis).
Strana zuba uredi
Okrenuta prema prednoj medijalnoj liniji lica naziva se mezijalna strana (facies mesialis). Udaljena od medijalne linije je distalna strana (facies distalis). Ove dve bočne strane zuba imaju zajednički naziv proksimalne odnosno aproksimalne strane, tj.strane kontakta (facies proximalis s. aproximalis s. contactus).
Ivice zuba se nalaze na granici dveju strana. One nose naziv prema stranama zuba koje se međusobno graniče, npr: labio-mezijalna, labio-distalna, lingvo-mezijalna, lingvo-distalna.
Prirodan oblik uredi
Ovih površina čini visinu konture, odnosno konveksitet krune zuba. Postoji međusobna povezanost između visine konture vestibularno, odnosno oralno, i proksimalnih površina koja je sadržana u obliku i lokalizaciji uzdužnog kraka ugla (ugaona linija). Dakle, na spoju dveju susednih površina formira se krak ugla. Prema pravcu pružanja kraci uglova mogu biti aksijalni i incizalni, odnosno okluzalni kod bočnih zuba.
Aksijalni krak ugla jeste prelaz između proksimalne površine i konveksne vestibularne, odnosno oralne površine krune zuba. Na spoju tri kraka ugla – aksijalnog, sagitalnog i transverzalnog nalazi se teme ugla, koje je dobilo naziv po nazivima površina.
Reference uredi
- ^ A. R. Ten Cate (1998). Oral Histology: Development, Structure, and Function (5th izd.). Saint Louis: Mosby-Year Book. str. 95. ISBN 978-0-8151-2952-3.
- ^ *University of Texas Medical Branch. "Lab Exercises: Tooth development." Page found here Arhivirano na sajtu Wayback Machine (3. februar 2007)
- ^ A. R. Ten Cate (1998). Oral Histology: Development, Structure, and Function (5th izd.). Saint Louis: Mosby-Year Book. str. 81. ISBN 978-0-8151-2952-3.
- ^ Blinkhorn A, Choi C, Paget H (1998). „An investigation into the use of the FDI tooth notation system by dental schools in the UK.”. Eur J Dent Educ. 2 (1): 39—41. PMID 9588962. doi:10.1111/j.1600-0579.1998.tb00034.x.
Literatura uredi
- O. Janković, V. Vunjak, Morfologija zuba, za 1. razred zubotehničke škole, zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2003.