Dijagnoza (izraz)
Dijagnoza, dijagnoza bolesti, (lat. Diagnosis-скраћено Dg.), (grč. διάγνωση - препознавање, разпознавање) je medicinski izraz, koji na najkraći mogući način govori o svim aspektima neke bolesti i služi za označavanje, prepoznavanje, raspoznavanje bolesti.[1] Dijagnoza se može definisati i kao zaključak o svim aspektima (vidovima) bolesti, nastao nakon prikupljenih činjenica koje su međusobno detaljno analizirane.[2]
Postupak utvrđivanja dijagnoze
urediU osnovi, postupak utvrđivanja dijagnoze je analogna proceduri utzvrđivanja primenjivosti neje naučne hipoteze ili teorije (u prirodnim naukama) na specifične eksperimentalne podatke; to je, dakle, otkrivenje istine, ili još tačnije, pronalaženje teoretskog obrasca koji u potpunosti objašnjava relevantne činjenice.
Proces uspostavljanja dijagnoze je veoma složen multidisciplinaran i interaktivni i višestepeni proces, u kome je potrebno obaviti niz složenih dedukcija i analiza, i razlikovati „relevantne“ od „nebitnoih“ činjenica. Time se na jedan integrativan način postavlja dijagnoza, koja predstavlja usklađivanje rada različitih stručnjaka, sa različitim nivoima i aspektima zapažanja, sa različitim individualnim iskustvima i ličnim psihološkim strukturama.
Dijagnoza i dijagnostika
urediDijagnozu, (koja je u suštini zaključak o jednoj bolesti), ne treba poistovećivati sa dijagnostikom (srp. утврђивање болести), koja je jasno propisana metodologija prikupljanja podataka, i čijom međusobnom analizom i upoređivanjem treba da proistekne zaključak, odnosno dijagnoza jedne bolesti na osnovu njenih bitnih obeležja i pojava.[3]
Dijagnoza u medicinskoj praksi
urediDijagnoza mnogih medicinskih problema, kao specifičnih oboljenja ili sindroma veoma se razlikuju od zemlje do zemlje. Neke su razlike realne (rasa, podneblje, standard, socijalni milje, itd), dok su neke veštačke (različiti nivoi razvijenosti medicinske prakse, platežne mogućnosti bolesnika itd), dok je neke teško okarektarisati.
Postoje brojne bolesti koje su relativno česte u nekim zemljama, dok se u drugima veruje da one ne postoje u patoplogiji nacije (npr u Nemačkoj se nizak krvni pritisak tretira i označava kao bolest, a u drugim zemljama se ovako ne smatra).[4]
Standardizacija dijagnoze
urediDijagnoza bolesti mora u svojoj sveobuhvatnosti izraza, (na latinskom, maternjem jeziku ili šifrom (MKB 10) da o jednoj bolesti, iskaže;[5]
- vrstu (suštinu, anatomskohistološke promene) bolesti,
- lokalizaciju bolesti ili organ koji je zahvaćen bolešću,
- uzrok (etiologiju) bolesti,
- patogenezu bolesti,
- poremećaje funkcija,
- evoluciju (tok) bolesti,
- ishod bolesti,
- aktivnost bolesti (da li je bolest u aktivnoj fazi ili u fazi mirovanja)
- u kojoj je fazi razvoja i da li je razvoj bolesti spor ili brz.
Dijagnoza ne može da prikaže sve činioce vezane za jednu bolest, ali mora biti takva da u sebi sadrži što je moguće veći broj činjenica koje omogućavaju lako prepoznavanje, raspoznavanje bolesti.[5]
Pri postojanju više bolesti kod istog bolesnika, prvo se navodi dijagnoza osnovne bolesti a zatim i sve ostale koje su kod istog bolesnika utvrđene.
Kako ne bi došlo do pogrešnog tumačenja izraza primenjenih u jednoj dijagnozi, u svetu je od davnina opšteprihvaćeno, da se dijagnoza prvo iskazuje na latinskom a zatim ako je to potrebno i maternjem jeziku lekara-bolesnika, što dozvoljava potpunu profesionalnu komunikaciju između zdravstvenih radnika iz celog sveta, bez obzira na njihovu nacionalnost i znanje jezika.
Da bi se pojednostavio postupak evidentiranja i obezbedila jednobraznost dijagnoza, Svetska zdravstvena organizacija uvela je Međunarodnu klasifikaciju bolesti i srodnih zdravstvenih problema (MKB 10); (engl. ICD,International Classification of Diseases and Related Health Problems), koja je Srbiji i u svetu našla široku primenu, jer je još više pojednostavila označavanje dijagnoze i sprečila mogućnost bilo kakve nejasnoće u njenom iskazivanju. Upravo upotreba četveroznakovne šifre MKB 10 pokazala se u praksi kao bolja i preciznija od dijagnoze na latinskom ili nekom drugom jeziku. Svog svoje jednoobraznosti u shvatanju i tumačenju.[6]
Vidi još
uredi
Izvori
uredi- ^ Pešić H. M. Lj. Interna propedevtika Prosveta, Niš, 1991.
- ^ Antić R. Interna propedevtika, Institut za stručno usavršavanje i specijalizaciju zdravstvenih radnika, Beograd, 1976.
- ^ (jezik: srpski)„www.onlinerecnik.com”. Pristupljeno 9. 2. 2010.
- ^ Spilker B Overview of Factors Affecting Medicine Discovvery In Multinational Pharmaceutical Companies Principles and Practices, 1994, sec ed pp. 199-206
- ^ a b Ristić S. M. Klinička propedevtika, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 1990.
- ^ Zvanična prezentacija SZO o MKB-u Posećeno, 9. februara 2010. (jezik: engleski)
