Dragutin M. Đorđević
Dragutin M. Đorđević (Leskovac, 1907 – Leskovac, 1999) je istaknuti srpski folklorist, etnograf i sveštenik. Rođen je u leskovačkoj porodici pekara Milana i domaćice Julke Đorđević. Otac je u Leskovac došao iz Vranja, iz roda Portokalovi, koji potiču iz Malog Rusca, siromašnog sela na granici Pčinje i Vranjske kotline. Osnovnu školu i četiri razreda gimnazije završio je u Leskovcu, a Bogosloviju u Bitolju, 1928. godine. Za sveštenika je rukopoložen 1930. i dobija siromašnu parohiju u Crkovnici gde službuje šest godina. Potom je sveštenik u Turekovcu kraj Leskovca. Penzionisan je 1980. godine. Umro u 93. godini života.
Dragutin M. Đorđević | |
|---|---|
 | |
| Puno ime | Dragutin M. Đorđević |
| Datum rođenja | . 1907. |
| Mesto rođenja | Leskovac, Kraljevina Srbija |
| Datum smrti | 1999. |
| Mesto smrti | Leskovac, Republika Srbija |
Sakupljački i naučni rad uredi
Radeći godinama na selu kao sveštenik, kao čovek radoznalog duha i oštrog zapažanja, upoznao je narodni život, običaje, folklor, govor i mentalitet meštana. Od 1947. do 1953. godine intenzivno prikuplja folklorno, etnografsko, sociološko i drugo nasleđe u leskovačkim naseljima za svoje najpoznatije delo „Život i običaji narodni u Leskovačkoj Moravi“ koje će 1958. godine objaviti Srpska akademija nauka i umetnosti. Ova monografija je svojevrsna etnička i kulturna istorija leskovačke oblasti (stanovništvo, privreda, stanovanje, ishrana, nošnja, društveni život i drugo) i spada u nekoliko najboljih dela ovakve vrste na srpskom jeziku. Poznajući do prisnosti mnoge manifestacije života, verske i društvene običaje u svom zavičaju, on je sakupio mnogobrojne folklorne i etnografske činjenice. Poglavlje o običajima u vezi sa smrću, na primer, mogao je da napiše samo čovek koji je godinama prisustvovao i činodejstvojao na sahranama i do tančina upoznao ovaj složeni drevni obred u Leskovačkoj Moravi. Ovu monografiju će 1985. dopuniti i objaviti je Narodni muzej u Leskovcu. Dragutin M. Đorđević je isto tako dugo i strpljivo sakupljao narodne pripovetke i narodne pesme u Leskovačkoj oblasti, objavljujući ih kao obimne zasebne knjige. Ono što je posebno karakteristično za ova izdanja su impozantan broj sakupljenih narodnih pripovedaka, pesma i predanja, iscrpni predgovori dr Nade Milošević-Đorđević (pripovetke i predanja) i dr Momčila Zlatanovića (narodne pesme) i detaljni podaci o kazivačima koje je prota s ljubavlju zabeležio . Učestvovao je na više kongresa Saveza folklorista Jugoslavije (Cetinje, Mostar, Trebinje, Zagreb i drugde) i na naučnim skupovima u inostranstvu (Pariz, Moskva, Istanbul). Na moskovskom međunarodnom skupu etnografa 1964. godine bilo je zapaženo njegovo saopštenje.
Dela uredi
- Život i običaji narodni u Leskovačkoj Moravi (Srpski etnografski zbornik, knjiga LXX, Život i običaji narodni, knjiga 31, pp. 1–724), SANU, 1958; drugo dopunjeno izdanje Narodni muzej, Leskovac, 1985;
- Srpske narodne pripovetke i predanja iz Leskovačke oblasti (str. IX-XII; 1-667), SANU, 1988;
- Narodne pesme iz leskovačke oblasti, SANU, 1990;
Izbor značajnijih članaka i studija uredi
- Prilozi za antropogeografsko ispitivanje Leskovačke kotline, Leskovački zbornik, III, 1963. pp. 152–160;
- Nekoliko narodnih pripovedaka, Leskovački zbornik, XV, 1975. pp. 193–223;
- Tragovi turskog prisustva u narodnom stvaralaštvu južne Srbije, Leskovački zbornik, XVIII, 1978. pp. 265–273;
- Natalija Arsenović-Dragomirović i njeno delo, Leskovački zbornik XIX, 1979. pp. 255–270;
- Fragmenti iz istorije i narodnog predanja Vlasine i Crne Trave, Leskovački zbornik, XXIII, 1983. pp. 281–286;
- Nikola Skobaljić u istoriji i narodnom predanju, Zbornik SFJ, Ohrid, 1964. pp. 433–435;
- Basma u narodnoj terapiji, Arhiv za istoriju zdravstvene kulture Srbije, Beograd, 1975, sv. 2, pp. 163–170;
Nagrade uredi
- Vukova nagrada, 1984.
Literatura uredi
- Momčilo Zlatanović: Osvrt na delo Dragutina Đorđevića, Pomak, Leskovac, 1999, br 11-12, pp. 3–4;
- Petar Vlahović i Dragoslav Antonijević: Delo Dragutina M. Đorđevića, Leskovački zbornik, XXVII, 1987. pp. 432–435;
- Bojan Jovanović: Dragutin Đorđević kao narodni živopisac, Leskovački zbornik, XLI, 2001. pp. 317–321;
- Hranislav Rakić: Doprinos prote Dragutina M. Đorđevića kulturnoj baštini Leskovca, Leskovački zbornik, XLI, 2001, 323-332;
- Vladimir Stojančević: Moja sećanja o proti Dragutinu Đorđeviću, Leskovački zbornik, XLI, 2001. pp. 329–332;
- Tihomir Petrović: Dragutin M. Đorđević kao sakupljač usmenih pripovedaka, Leskovački zbornik, XLVII, 2007. pp. 371–376;
- Danilo Kocić, "Leskovački pisci, tragovi i traganja (I - II)", Udruženje pisaca Leskovac, Fileks Leskovac, Narodna biblioteka Vlasotince, autorsko izdanje. Leskovac 2015.