Википедија

Duboka država u Turskoj

Za druge upotrebe pogledajte stranicu Država u državi.

Duboka država (tur. derin devlet) navodno je skupina uticajne antidemokratske koalicije unutar turskog političkog sistema, sačinjena od elemenata na visokom nivou unutar obavještajnih službi (domaćih i stranih), turskih oružanih snaga, bezbzbjedonosnih snaga, pravosuđa i mafije.[1][2] Pojam „duboka država” je sličan pojmu „država u državi”. Za one koji vjeruju u njeno postojanje, politička agenda duboke države podrazumjeva odanost nacionalizmu, korporativizmu i državnim interesima. Nasilje i druga sredstva pritiska istorijski su bila prisutna u velikoj mjeri kao prikriveni način manipulacije političke i privredne elite, kako bi se osiguralo da posebni interesi budu ispunjeni u naizgled demokratskom okviru.[3][4] Bivši predsjednik Sulejman Demirel kaže da izgled i ponašanje (pretežno vojne) elite koja čini duboku državu i rade na tome da podrže nacionalne interese, oblikovane prema utvrđenom vjerovanju, koje datira od pada Osmanskog carstva, da je zemlja uvijek „na ivici”.[5]

Ideologiju duboke država islamisti vide kao antiislamsku i sekularističku, Kurdi kao antikurdsku, a liberalne demokrate kao antidemokratsku i antiliberalnu.[6] Kako je istao bivši predsjednik Vlade Bulent Edževit, raznovrsna mišljenja odražavaju neslaganje oko onoga što čini duboku državu.[7] Jedno od objašnjenja je da „duboka država” nije savez, ali jeste zbir nekoliko skupina koje antagonistički rade iza kulisa, svaka u potrazi za sopstvenom agendom.[8][9][10] Drugo objašnjenje pobija namještanje duboke države prema interesnoj mreži i definiše se kao vrsta dominacije zasnovane visokoj vojnoj autonomiji što omogućava da bezbjedonosni aparat može da prekine formalne demokratske institucije (u prvom planu) upotrebljavajući sui generis repertoar neformalnih institucija (u pozadini), npr. prijetnje pučom, autokratske klike, mafija, organizovani kriminal i korupcija.[11] Glasine o dubokoj državi u Turskoj su raširene poslije Edževitovog mandata na mjestu predsjednika Vlade sedamdesetih godina 20. vijeka, nakon otkrivanja postojanja turskog duplikata italijanske operacije Gladio, Kontragerila.[12][13] Mnogi Turci, uključujući izabrane političare, iznjeli su svoja uvjerenja da „duboka država” postoji.[14][15]

U skorije vrijeme, pojam „duboka država” se koristi kako bi se opisali politički sistem u drugim državama, kao što su Egipat[16] i Sjedinjene Američke Države.[17]

Vidi još uredi

Reference uredi

  1. ^ Freely, Maureen (maj 2007). „Why they killed Hrant Dink”. Index on Censorship. 36 (2): 15—29. doi:10.1080/03064220701334477. Arhivirano iz originala 6. 10. 2014. g. Pristupljeno 17. 4. 2017. „The deep state is turskom shorthand for a faceless clique inside the turskom state that has, some claim, held the reins of real power throughout the republic's 84-year history. There are some who see it on a continuum with the shady networks that 'took care of business' (including, some believe, the Armenian business) in the last years of the Ottoman Empire. The deep state is held to be based in the army, but closely linked with the National Intelligence Service (MIT), the judiciary, and (since the 1960s) the mafia.” 
  2. ^ Jones, Gareth (20. 11. 2005). „Bombing throws spotlight on Turkey”. turskom Daily News. Arhivirano iz originala 14. 1. 2013. g. Pristupljeno 17. 4. 2017. „The 'deep state' consists of elements from the military, security and judicial establishments who, if need be, are ready to block or even oust a government that does not share their vision.” 
  3. ^ Gorvett, Jon (novembar 2006). „Bombing Campaign a Response to Ankara’s Kurdish Policies, or 'Deep State' Plot?”. Washington Report on Middle East Affairs. American Educational Trust: 44—45. Pristupljeno 17. 4. 2017. „Yet speculation is rife as to who might really be behind the group.” 
  4. ^ Yavuz, Ercan (11. 1. 2008). „‘Deep state’ suspects’ release arouses deep suspicions”. Today's Zaman. Arhivirano iz originala 26. 2. 2008. g. Pristupljeno 17. 4. 2017. „The police found that Selvi's gang exacted protection money...” 
  5. ^ Türköne, Mümtaz'er (29. 4. 2005). „Derin devlet ve Kuvva-yı Milliye”. Zaman (na jeziku: turskom). Arhivirano iz originala 16. 7. 2011. g. Pristupljeno 17. 4. 2017. „Bu korkunun arkasında ise Osmanlı Devleti'nin dağılması var. Cumhuriyeti kuranlar ordu mensupları ve Demirel onlarda bu korkunun hakim olduğunu söylüyor. Bu korkuya "hufre-i inkıraz" (uçurumun kenarına gelme korkusu) veya "pençe-i izmihlal" (çöküşün pençesinde olma) deniyormuş. Osmanlı Devleti'nin çöküş hikayesinden hafızalara kazınan bu korku devletteki işlerin önemli faktörlerinden biri. Demirel, adeta bir paranoya halini anlatıyor.” 
  6. ^ Dogan, Yonca Poyraz (10. 3. 2008). „PKK won't die off as long as deep state is alive”. Today's Zaman. Arhivirano iz originala 21. 4. 2008. g. Pristupljeno 17. 4. 2017.  |section= ignorisan (pomoć)
  7. ^ Pamir, Balcicek (11. 4. 2005). „Durup dururken 'derin devlet'”. Sabah (na jeziku: turskom). Arhivirano iz originala 22. 05. 2011. g. Pristupljeno 17. 4. 2017. „Derin devlet konuşuluyor bugünlerde. Derin devlet yeryüzünde yüzü resmen belli olmayan devlettir. Sayın Demirel, sıkıntı yaşadığı dönemleri sadece derin devlet olarak anlatıyor. Diyor ki 'Derin devlet, devlette zaaf olursa ortaya çıkar.' Buna katılıyorum. Ama bugün öylesine bir zaaf yoktur. Tabii ki sıkıntıları var günümüzdeki hükümetin ama ne iç ne de dış sıkıntılar derin devlet gerektirecek sıkıntılar değildir. Yine de durup dururken derin devleti konuşuyoruz. Herkesin kendisine göre bir derin devlet tanımlaması vardır. Ben derin devlet olayını o olay açıktan devam ederken yaşadım. Derin devlet kontrgerilladır. Ben o zaman da uyarılarda bulundum, cumhurbaşkanı'na kadar durumu ilettim.” 
  8. ^ Beki, Mehmet Akif (17. 1. 1997). „Whose gang is this?”. Turkish2 Daily News. Arhivirano iz originala 22. 7. 2016. g. Pristupljeno 7. 11. 2009. 
  9. ^ Jenkins, Gareth (3. 10. 2008). „The Impact of the Ergenekon Investigation on turskom Counterterrorism Operations”. Terrorism Monitor. Jamestown Foundation. 6 (19). Pristupljeno 17. 4. 2017. „Although some elements were in contact with each other, the deep state was always more of an umbrella of judicial immunity for disparate - and often virtually autonomous - groups and individuals pursuing a common goal rather than a single tightly structured and centrally controlled organization.” 
  10. ^ Söylemez, Haşim (3. 12. 2008). „Ergenekon dünkü çocuk, Öcalan derin devletin adamıdır”. Aksiyon (na jeziku: turskom). 726. Pristupljeno 17. 4. 2017. „Derin devletin kendi içinde de çelişkileri vardır. Ergenekon derin devletin bir parçası ama bugün yargılanıyor. Çünkü derin devlet kendisinden olan bir kesimi dışlamak, atmak istiyor. Bunun için deşifre ediyor.” 
  11. ^ Söyler, Mehtap, "Informal institutions, forms of state and democracy: the turskom deep state", Democratization, Volume 20, Issue 2, 2013, 310–334.
  12. ^ „Turkey determined to purge its Gladio”. Today's Zaman. 24. 1. 2008. Arhivirano iz originala 26. 2. 2008. g. Pristupljeno 15. 9. 2008. 
  13. ^ Sazak, Derya (9. 1. 2006). „'Özel Harp', TSK'nın otoritesini de sarstı”. Milliyet (na jeziku: turskom). Pristupljeno 20. 9. 2008.  |section= ignorisan (pomoć)
  14. ^ Turgut, Pelin (28. 1. 2008). „Turkey Busts Alleged Murder Network”. TIME. Arhivirano iz originala 31. 01. 2008. g. Pristupljeno 17. 4. 2017. „Most Turks have long suspected the existence of a covert web of elements within the security forces and bureaucracy who act outside the law to uphold their own political ends. There is even a household name for it: the 'deep state,' referring to a state within the state.” 
  15. ^ Finkel, Andrew (22. 2. 2007). „Think tank declares war on ‘deep state’”. Today's Zaman. Arhivirano iz originala 23. 9. 2012. g. Pristupljeno 17. 4. 2017. „...the 1996 Susurluk affair. It was this incident which led many ordinary Turks to suspect there was a deep state which operated according to its own set of interests and which was impervious to governmental control.” 
  16. ^ „What is the Deep State? | On Religion – The UK's first magazine about faith, religion and society”. onreligion.co.uk. Arhivirano iz originala 27. 04. 2017. g. Pristupljeno 17. 4. 2017. 
  17. ^ Lofgren, Mike (21. 2. 2014). „Essay: Anatomy of the Deep State”. billmoyers.com. Doctoroff Media Group. Pristupljeno 17. 4. 2017. 
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Дубока_држава_у_Турској&oldid=26873132”