Ždrelo
Ždrelo (lat. pharynx) je mišićno-sluzokožni organ koji predstavlja deo sistema organa za varenje i disanje. Digestivni trakt se iz usne duplje nastavlja preko ždrela u jednjak i ostale nishodne delove, dok se put za vazduh nastavlja iz nosne duplje preko ždrela u grkljan.[1][2]
Ždrelo ima oblik uspravno postavljenog oluka i otvoren je prema napred. Prostire se od baze lobanje do šestog vratnog pršljena, tako da jedan njegov deo pripada glavi, a drugi vratu.[3]
Delovi uredi
Na ždrelnoj duplji se razlikuju tri dela ili sprata: nosni, usni i grkljanski.
Nosni deo, epifarinks ili nazofarinks je gornji deo žrela koji gradi anatomsku i funkcionalnu celinu sa nosnom dupljom postavljenom ispred njega. Granicu između ove dve strukture čine tzv. hoane (desna i leva), dok granicu prema usnom delu ždrela čini pokretno meko nepce i Pasavantovo sluzokožno ispupčenje. Na gornjem zidu epifarinksa se nalazi tzv. treći ili ždrelni krajnik. Na bočnim zidovima se nalazi otvor Eustahijeve slušne tube koja povezuje žrelo sa srednjim uhom, a na istom zidu je smešten i tzv. trubni krajnik.
Usni deo ždrela, poznat i kao orofarinks ili bukofarinks, je njegov središnji deo koji je otvoren napred prema usnoj duplji. Granicu između njih čini ždrelno suženje, dok granicu prema donjem delu žrela čini ravan koja dodiruju gornju ivicu epiglotisa. Zadnji zid orofarinksa se uočava pri široko otvorenim ustima.
Grkljanski deo, laringofarinks ili hipofarinks je najniži sprat ždrela. Ispred njega je postaljen grkljan, a ispod se nalazi ulazni otvor jednjaka.
Građa uredi
Ždrelo je građeno iz četiri sloja: sluzokože, fibroznog sloja, mišića i fascijalnog sloja.
Sluzokoža je sastavljena od epitela i krzna. Jedan deo ždrela je prekriven višeslojnim cilindričnim epitelom sa trepljama, dok je drugi deo prekriven pločasto-slojevitim epitelom. Krzno sadrži veliki broj limfnih čvorića i ždrelne žlezde.
Fibrozni sloj je sačinjen od vezivnih snopova i elastičnih vlakana, a razvijeni je u gornjem delu ždrela. Na zadnjem zidu čitavog ždrela on formira traku koja se naziva ždrelna pregrada, a služi za pripoj muskulature.
Mišićni sloj sačinjavaju: gornji, srednji i donji konstriktor ždrela, palatofaringealni i stilofaringealni mišić.
Fascijalni sloj je građen od gustog vezivnog tkiva i on prekriva površinu ždrelne muskulare, a u gornjem delu se spaja sa fibroznim slojem i tako obrazuje faringobazilarnu fasciju.
Krvni sudovi i živci uredi
Arterije koje snabdevaju ždrelo krvlju potiču iz spoljašnje karotidne arterije i manjim delom iz potključne arterije. Vene su pritoke unutrašnje jugularne vene.
Živci dolaze iz ždrelnog spleta koga grade jezično-ždrelni živac, živac lutalac i vratni deo simpatikusa.
Reference uredi
- ^ Slavoljub V. Jovanović, Nadežda A. Jeličić (2000). Anatomija čoveka – glava i vrat. Beograd: Savremena administracija. ISBN 978-86-387-0604-4.
- ^ Slavoljub V. Jovanović, Neva L. Lotrić (1987). Deskriptivna i topografska anatomija čoveka. Beograd, Zagreb: Naučna knjiga.
- ^ Susan Standring, ur. (2009) [1858]. Gray's anatomy: The Anatomical Basis of Clinical Practice, Expert Consult. illustrated by Richard E. M. Moore (40 izd.). Churchill Livingstone. ISBN 978-0-443-06684-9.
Literatura uredi
- Slavoljub V. Jovanović, Neva L. Lotrić (1987). Deskriptivna i topografska anatomija čoveka. Beograd, Zagreb: Naučna knjiga.
- Slavoljub V. Jovanović, Nadežda A. Jeličić (2000). Anatomija čoveka – glava i vrat. Beograd: Savremena administracija. ISBN 978-86-387-0604-4.