Zaliv duge
Zaliv duge (lat. Sinus Iridum) je veliki udarni krater u severozapadnom delu lunarnog Mora kiše, ispunjen okamenjenom bazaltnom lavom. Ovaj zaliv i okolne planine su jedni od najupečatljivijih i najizrazitijih detalja lunarnog reljefa, dostupnih za amaterska posmatranja. [1]
Reljef
urediNa jugoistoku Zaliv duge se spaja sa Morem kiše, a sa severa i zapada je oivičen polukrugom Jurskih planina (ostatak zida kratera). Krajevi ovog planinskog lanca, koji izlazi u More kiše, formiraju Laplasov rt i rt Heraklida, koji ograničavaju zaliv na severoistoku i jugozapadu.
Selenografske koordinate centra zaliva su 45°01′ SGŠ, 31°40′ ZD, a prečnik je oko 250 km.[2]
Krateri
urediZaliv duge ne sadrži krupne udarne kratere. Među brojnim malim kraterima ističu se Heraklid E na jugu, Laplas A na istočnom priobalju i Biankini G na severu. Imena ovih kratera su nastala po imenima najbližih krupnih detalja reljefa (u ovom slučaju rt Heraklida ili Laplasa) uz dodatak latiničnog slova.
Ime
urediIme Zaliv duge je prvi upotrebio italijanski astronom Đovani Batista Ričoli 1655. godine, u svojim crtežima Meseca.[1]
Svemirska istraživanja
uredi7. novembra 1970. godine, jugozapadno od Zaliva duge, na tački sa koordinatama 38°14'15" severne širine i 35°00’10" zapadne dužine, spustila se automatska stanica „Luna-17“, koja je donela Lunohod-1 — prvi planetohod na svetu koji je uspešno radio na površini drugog nebeskog tela.
14. decembra 2013. godine, 400 km istočno od te tačke, na koordinatama 44.12° severne širine i 19.50° zapadne dužine, spustio se Čange-3 — kosmička letelica sa prvim kineskim lunohodom Zecom od žada.[3]
Izvori
uredi- ^ a b „A guide to the Moon's Mare Imbrium and Sinus Iridium”. www.skyatnightmagazine.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2024-06-09.
- ^ „Planetary Names”. planetarynames.wr.usgs.gov. Pristupljeno 2024-06-09.
- ^ „China lands Jade Rabbit robot rover on Moon”. BBC News (na jeziku: engleski). 2013-12-13. Pristupljeno 2024-06-09.