Zgrada „Apoteka Dušmanić”
Zgrada „Apoteka Dušmanić” poznatija kao Dušmaniđeva apoteka, jedne od najlepših zgrada u Požarevcu, koju je izgradila porodica, koja je dala niz zanimljivih ličnosti značajnih za istoriju Braničeva, ali i Srbije.
| Zgrada „Apoteka Dušmanić” | |
|---|---|
.jpg) Zgrada „Apoteka Dušmanić” | |
| Opšte informacije | |
| Mesto | Požarevac |
| Opština | Požarevac |
| Država |  Srbija |
| Tip kulturnog dobra | Spomenik kulture |
| Nadležna ustanova za zaštitu | Regionalni zavod za zaštitu spomenika kulture Smederevo |
Istorija uredi
Imajući u vidu da je u drugoj polovini 19. veka Požarevac bio okružni grad, i sedište najvećeg, najmnogoljudnijeg okruga i najbogatijeg grada u tada ekonomski nerazvijenoj, poljoprivrednoj Srbiji, u njemu je izgrađeno nekoliko najreprezentativnijih zgradu koja danas uživaju status spomenika kulture od najvećeg značaja za Republiku Srbiju. Jedna od tih spomenika je i zgrada „Apoteka Dušmanić”, koja je ostala nepromenjena do danas.[1]
Među članovima porodice Dušamanić čiji su preci na prostor Braničeva došli iz Hercegovine, bio je i istaknuti farmaceut, bivši predsednik opštine Požarevac, prvi predsednik posle oslobođenja u Prvom svetskom ratu Mihailo Dušmanić (1857-1929), potomak Pavla Dušmanića, pretka ove porodice, koja je dala niz zanimljivih ličnosti važnih za istoriju Braničeva i Srbije, koji je gimnaziju učio u Požarevcu, a farmaciju u Gracu.[2]
Njih dvojica su sagradili prelepu zgradu u klasicističkom stilu, u kojoj su apoteku smestili u prizemlje, a stambeni prostor na spratu. Zgrada je građena je u stilu srednjoevropskog romantizma, od 1890. do 1894. godine, u klasicističkom stilu. Pored dela za stanovanje u njoj je radila i apoteka Mihajla Dušmanića, koji je bio oženjen Marijom (1869 -1940), ćerkom poznatog industrijalca Bajlonija.
Početkom 20. veka ova građevina je bila mesto susreta istaknutih ljudi poput Bajlonija i Nikole Pašića.[3]
Izgled i namena uredi
Ova ugaona zgrada građena je u klasicističkom stilu, koji je vlado na ovim prostorima s kraja 19. veka, arhitektonski gledano čistih je linija i elegantno izvedenih ukrasa, kupljenih u Austriji.[3]
Ova spratna građevina u prizemlju je imala ekonomski deo, apoteku koja je u skladu sa Zakonom Kraljevine Srbije koji bezuslovno zahtevao, imala suvu i vidljivu prostoriju za kancelariju, materijale i laboratoriju, a stan apotekara je nametnut pod istim krovom, jer je apotekar morao biti dostupan u apoteci u bilo koje doba dana i noći.[2]
Ta celina ostavljala je utisak besprekorne zdravstvene ustanove u kojoj su ljudi živeli i radili u najhigijenskijim uslovima tog vremena.[2]
Galerija uredi
Izvori uredi
- ^ Aleksandar Kadijević, Jedan vek traženja nacionalnog stila u srpskoj arhitekturi (sredina HIX – sredina XX veka), Beograd, 20072, 31.
- ^ a b v „Apoteka – mesto odakle se razvijala svest društvene zajednice”. MediaSfera (na jeziku: srpski). 2020-03-20. Pristupljeno 2021-10-17.
- ^ a b „Apoteka Dušmanić | POŽAREVAC | poslovno-stambena zgrada”. Skyscraper City Forum (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2021-10-17.
