Ilica 1
Ilica 1 (hrv. Neboder u Ilici, Ilički neboder) je zgrada koja se nalazi u ulici Ilica sa pogledom na Trg bana Jelačića u Zagrebu. Na hrvatskom, zgrada je kolokvijalno poznata pod generičkim nazivom Neboder jer je to bio prvi poslovni neboder u zemlji.
| Ilica 1 | |
 | |
Informacije
| |
|---|---|
| Lokacija | Zagreb |
| Status | predložena |
Istorija
urediZgrada koju su projektovali Slobodan Jovičić, Josip Hitil i Ivan Žuljević, građena je između 1957. i 1958. godine, a svečano je otvorena 22. avgusta 1959. kada je Većeslav Holjevac bio gradonačelnik Zagreba.[1] Bila je najviša zgrada u Jugoslaviji u vreme njenog završetka[2] i prva zgrada u zemlji koja je imala aluminijumsku fasadu. Aluminijumski limovi za zgradu su se proizvodili u fabrici aviona Utva u Pančevu.[1][3] Među drugim značajnim neboderima izgrađenim ranije u Zagrebu su devetospratna modernistička zgrada Lovi izgrađena 1933. i drveni neboder koji je dizajnirao Drago Ibler, ali pošto su obe bile stambene zgrade koje su po dizajnu ličile na nebodere, ali ne i po funkciji ili veličini, šesnaestospratnica Ilica 1 važi za prvi „bona fide neboder” izgrađen u Zagrebu i Jugoslaviji.[1]
Glavni investitori bili su Končar i Ferimport, dve velike državne kompanije. U zgradi su se kasnije nalazile kancelarije Ferimporta, ali je takođe imala osmatračnicu i restoran na poslednjem spratu (kasnije pretvoren u kratkotrajni disko klub) i mali tržni centar izgrađen oko osnove zgrade, koji povezuje Ilicu, Gajevu, Bogovićevu i Petrićevu ulicu. Osmatračnica je decenijama bila otvorena za javnost, ali je 1967. godine bila ograđena sigurnosnim ogradama nakon što je muškarac izvršio samoubistvo skočivši sa nje i pao na ženu u prolazu, koja je takođe ubijena.[3]
Ferimport je kasnije doživeo dramatičan pad 1990-ih nakon privatizacije u godinama nakon hrvatske nezavisnosti i pada komunizma, a zgrada je u tom periodu propadala.[4]
Godine 2001, tri godine nakon što je Ferimport ušao u upravu, prodat je za šest miliona evra Piteru Dimi de Frankopanu, britanskom investitoru u nekretnine koji je tvrdio da je poreklom Frankopan, iz hrvatske aristokratske porodice za koju se smatralo da je izumrla u 17. veku.[1][3] Frankopan je imao planove za rekonstrukciju objekta većeg obima, ali je prvobitni koncept koji je podrazumevao kompletan redizajn fasade i dodavanje panoramskih liftova, spiralnih stepeništa i nekoliko dodatnih spratova gradski zavod za zaštitu odbio.[5] Projekat je zatim odložen četiri godine dok gradske vlasti nisu odobrile revidirani plan renoviranja decembra 2005.[5]
Nakon odobrenja, renoviranje je započeto 2006.[6] i završeno je početkom 2008. godine.[3] Projekat je osmislila firma za dizajn enterijera Auket Ficroi Robinson u saradnji sa zagrebačkim arhitektonskim studijom Proarh, a zgradu je uradila građevinska kompanija Štrabag.[7] Najznačajnija promena u eksterijeru bila je zamena prvobitno prozora tamnosivim staklom.[5] Zgrada trenutno ima 5600 m2 poslovnog prostora, a osmatračnica na poslednjem spratu je zatvorena za javnost 2007. godine.[3] Ponovo je otvorena 2013. kao „Zagrebačko oko”.[8]
Reference
uredi- ^ a b v g Ponoš, Tihomir (24. 8. 2009). „Kako je Zagreb dotaknuo nebo”. Novi list (na jeziku: hrvatski). Arhivirano iz originala 2010-01-11. g. Pristupljeno 9. 3. 2010.
- ^ Milčec, Zvonimir (24. 6. 2009). „Ilički neboder”. ZAGrebus by Imejlčec (na jeziku: hrvatski). City of Zagreb. Pristupljeno 9. 3. 2010.
- ^ a b v g d Vujaklija, Anamarija (5. 12. 2007). „Posljednji pogled s vrha iličkog nebodera”. Jutarnji list (na jeziku: hrvatski). Arhivirano iz originala 2010-07-03. g. Pristupljeno 31. 12. 2018.
- ^ „Prvi neboder u Zagrebu – Ilica 1”. zagrebonline.hr (na jeziku: hrvatski). 1. 3. 2012. Pristupljeno 31. 12. 2018.
- ^ a b v „Započela obnova Iličkog nebodera” (PDF). Croatian Real Estate Newsletter (na jeziku: hrvatski). Filipović Business Advisory Ltd. februar 2006. str. 4. Arhivirano iz originala (PDF) 8. 10. 2010. g. Pristupljeno 9. 3. 2010.
- ^ „Obnova nebodera isplatit će se tek za osam godina” [Article about the renovation]. Poslovni dnevnik (na jeziku: hrvatski). 2006-06-07. Pristupljeno 2010-11-19.[mrtva veza]
- ^ „Započela obnova Iličkog nebodera” (PDF). Croatian Real Estate Newsletter (na jeziku: hrvatski). Filipović Business Advisory Ltd. februar 2006. str. 4. Arhivirano iz originala (PDF) 8. 10. 2010. g. Pristupljeno 9. 3. 2010.
- ^ „Zagreb Eye”. Arhivirano iz originala 18. 12. 2014. g. Pristupljeno 2014-02-17.
Spoljašnje veze
uredi- Istorija zgrade na službenoj stranici Grada Zagreba