Kazamat (ratni brod)

Kazamat na ratnom brodu (engl. casemate) je oklopljena prostorija četvorouglastog oblika za smeštaj topova, ugrađena na srednjem delu broda ispod gornje palube. Nastao je tokom druge polovine 19. veka, kao posledica pojačanja probojnosti zrna uvođenjem olučnih cevi i povećanja kalibra brodske artiljerije.

Top od 125 mm montiran u brodskom kazamatu.

Planovi bojnog broda Belerofon (1865). Oklopljeni delovi označeni su sivom bojom.

Karakteristike

Pogled na Belerofon odozgo. Isprekidane linije označavaju brodski oklop.

Planovi bojnog broda Aleksandra (1875).

Kazamatni sistem zaštite ratnih brodova zasniva se na smanjenju oklopne površine i povećanju debljine oklopa, da bi pri tome težina ostala ista. Prvi put je primenjen na 1865, na britanskom bojnom brodu Belerofon (engl. HMS Bellerophon), na kojem su po 3 topa teške artiljerije bila raspoređena bočno, a po dva prema pramcu i krmi, smešteni u oklopnom kazamatu na srednjem delu broda ispod gornje palube. Debljina kazamatnog oklopa bila je 127 mm. Gađanje se vršilo kroz četvrtaste otvore, a topovi su međusobno bili odeljeni oklopnim pregradama, koje su štitile poslugu od parčadi. Da bi se moglo smestiti više topova, građeni su i dvospratni kazamati - kao na britanskom bojnom brodu Aleksandra (engl. HMS Alexandra) iz 1875, sa oklopom kazamata debljine 204 mm.

Upotreba

Zbog ograničenog sektora gađanja, nedovoljne oklopne zaštite i opasnosti od prodora vode pri valovitom moru, kazamat je zamenjen krajem 19. veka u teškoj artiljeriji topovskim kulama, a u srednjoj se zadržao do kraja Prvog svetskog rata. Kazamat je ugrađivan samo na bojnim brodovima, oklopnim krstašima i teškim krstaricama.

Literatura

• Nikola Gažević, Vojna enciklopedija (knjiga 4), Vojnoizdavački zavod, Beograd (1972), str.297-298.