Kako sačuvati mentalno zdravlje starih u izbeglištvu (knjiga)
Kako sačuvati mentalno zdravlje starih u izbeglištvu jedna je od pet knjiga biblioteke I to je život autora Dušana Petrovića, objavljena 2000. godine u izdanju Jugoslovenskog Crvenog krsta i Međunarodne feredacija društava Crvenog krsta i Crvenog polumeseca.[1]
| Kako sačuvati mentalno zdravlje starih u izbeglištvu | |
|---|---|
 Naslovna strana izdanja iz 2000. | |
| Nastanak i sadržaj | |
| Autor | Dušan Petrović |
| Zemlja | SR Jugoslavija |
| Jezik | srpski |
| Žanr / vrsta dela | stručna monografija |
| Izdavanje | |
| Izdavač | Jugoslovenski Crveni krst i Međunarodna feredacija društava Crvenog krsta i Crvenog polumeseca |
| Datum | 2000. |
O autorima
uredi- Dušan Petrović (1924-2020), profesor u penziji Fakulteta političkih nauka Univerziteta u Beogradu. Diplomirao je 1950. godine na Medicinskom fakultetu u Beogradu, a specijalizaciju iz neuropsihijatrije završio 1955. godine. Bio je dugogodišnji profesor Odeljenja za socijalnu politiku i socijalni rad, angažovan na predmetima Grupni socijalni rad i Mentalna higijena.[2]
- Mihaela Janša - Ekspert za konsultantske usluge o praćenju i izveštavanju u UNICEF-u.[3]
O delu
urediJugoslovenski crveni krst i Međunarodna federacija društava Crvenog krsta i Crvenog polumeseca, svesni realne opasnosti da se u izbeglištvu može poremetiti mentalno zdravlje, pokrenuli su biblioteku pod nazivom I to je život. Kako sačuvati mentalno zdravlje dece u izbeglištvu je jedna od pet knjiga objavljenih u biblioteci koja je posvećena temi mentalnog stalja izbeglica.[4]
Knjiga Kako sačuvati mentalno zdravlje starih u izbeglištvu je gnjiga o starima u izbeglištvu, njihovim tegobama, mogućnostima i načinima samopomoći i pomoći. Autor u predgovoru knjige ističe da je od broja ljudi u izbeglištvu, oko 15% starijih od 65 godina. To je populacija koja već po svojim biološko-socijalnim karakteristikama zaslužuje veliku pažnju. Veliki deo starih ljudi među izbeglicama i privremeno raseljenim je često u stanju da nešto privređuje i da se izbori za samoodržanje, ali ih u tome sprečava otrgnutost iz svoje sredine, domova, razdvojenost od porodice. Nisu često u stanju da prevaziđu nedaće izbeglištva i pored svog životnog iskustva, zrelosti i mudrosti koju poseduju. Za prevazilaženje nedaća i snalaženja u novim uslovima neophodna im je pomoć stručnih službi, programa, ali i njih samih. Sem pomoći u rešavanju egzistencijalnih problema velikom delu starih je neophodna zdravstvena pomoć, uključujući lekove, pomoć u vidu psihološke i socijalne podrške. Jednom delu starih koji u potpunosti zavide od drugih, pored pomoći neophodna je i nega.[5]
Autor ističe da osim mladih i dece koji mogu imati poteškoća u izbeglištvu, ni sa starima situacija nije bolja. Pokazalo se da stari ljudi u fazi nastupanja stresa reaguju dosta sabrano, ali je ipak vidljiv gubitak samopouzdanja i sigurnosti u ovakvim situacijama. Stres doživljen izgonom, gubitkom doma i imovine, porodice, izvora egzistencije, kako kaže autor, "za staru osobu predstavlja isto što i teška bolest koja ugrožava život". Zato je starijima, pored psihosocijalne podrške i pomoći, potrebno ružiti i medicinsku pomoć.[4]
Pitanja
urediKnjiga je nastala tako što je Mihaela Janša postavljala pitanja a prof. dr Dušanu Pteroviću na njih odgovarao:[5]
- Šta je to starenje?
- Koje su najčešće promene u toku starenja (telesne, psihološke i društvene)?
- Da li je starost bolest?
- Koje su najčeći psihoški poremećaji kod starih?
- Koje su promene prilagođavanja starih ljudi na promene u sebi i oko sebe?
- Koje su najčeće psihološke promene kod starih ljudi u izbeglištvu?
- Koje su razlike u reagovanju na stres uslovljen ratom i izbeglištvom kod mladih i starih?
- Šta sve spada pod stres kod straih ljudi?
- Kako prepoznati staru osobu pod stresom uslovljenim ratom i izbeglištvom?
- S obzirom da u izbeglištvu stara osoba gubi socijalnu sigurnost i ekonomsku nezavisnost, kako da održi osećaj dostojanstva i sigurnosti u sebe?
- U uslovima rata i izbeglištva dolazi do gubitka bračnog druga ili člana porodice sa kojom je deljena svakodnevnica, život i ljubav, ali i osobe koja je obavljala deo svakodnevnih aktivnosti. Tada se često menjaju društvene uloge u odnosi u porodici. Kako da se stara osoba postavi u takvoj situaciji?
- U situaciji izbeglištva uloge u porodici se menjaju i odnosu na uloge koje su postojale u starom kraju. Kako se organizovati i samoorganizovati?
- Kako pomoći u otklanjanju posledica stresa kod starih? Kako da osoba pomogne sama sebi i kada joj je potrebna pomoć strčnjaka?
- Kako prepoznati granicu do koje staroj osobi može pomoći amater (nestručnjak), a kada je neophodna pomoć stručnjaka?
- Kod starih ljudi se često kao odbrana od stresa izazvanog ratom i izbeglištvom razvijaju tzv. odbrambeni mehanizam. Kada su oni korisni, a kada ne?
- U uslovima izbeglištva satri ljudi su često odvojeni od svojih bližnjih i smešteni u kolektivne smeštaje Kako da u takvoj situaciji održe osećaj samostalnosti i da se ne prepuste?
- U izbeglištvu se kod starih razvija osećaj da su "iščupani iz korena". Često se javlja jaka potreba za povratkom u stari kraj i pored toga što je to skopčano sa velikim rizikom. Šta činiti u takvoj situaciji?
- U izbeglištvu starim ljudima često nedostaje odgovarajuća briga i nega. Kako se organizovati u takvim situacijama?
- Pre ratne situacije stari ljudi su vodili odvojen život od svoje dece koja su se osamostalila i odselila. U uslovima izbeglištva stari su često primorani da ponovo žive zajedno sa svojom decom i njihovom porodicom. Stari se tada često osećaju da su na teretu i da su uzrok porodičnim razmiricama. Šta da se radi u takvim situacijama?
- Kako zadovoljiti kulturno-obrazovne potrebe starih u izbeglištvu Zašto je to bitno?
- Da li stare osobe i kroz zadovoljenje religioznih potreba čuvaju svoje mentalno zdravlje?
- Kako orhganizovati život u uslovima usamljenosti, daleko od porodice i rodnog mesta?
- Kako steći i zadržati osećaj korisnosti i pronaći životnu svrhu u izbeglištvu?
- Kako prebroditi emocionalne gubitke - gubitak člana porodice u ratu Do kog perioda je tugovanje za izgubljenim članom porodice normalno, a kada postaje nezdravo?
- Kako zadovoljiti emocionalne potrebe starih?
- Da li je za stare ljude bolje spontano življenje ili organizovan život?
- Šta je osnovni cilj zaštite i pomoći u starosti?
Vidi još
urediReference
uredi- ^ „Kako sačuvati mentalno zdravlje starih u izbeglištvu”. plus.cobiss.net. Pristupljeno 26. 6. 2022.
- ^ „Preminuo redovni profesor u penziji Fakulteta političkih nauka dr Dušan Petrović”. fpn.bg.ac.rs. Pristupljeno 26. 6. 2022.
- ^ „mihaela jansa”. linkedin.com. str. engleski. Pristupljeno 26. 6. 2022.
- ^ a b „Mrzim svoju majku”. nin.co.rs. Pristupljeno 26. 6. 2022.
- ^ a b Petrović, Dušan; Janša, Mihaela (2000). Kako sačuvati mentalno zdravlje starih u izbeglištvu. Beograd: Jugoslovenski Crveni krst : Međunarodna federacija društava Crvenog krsta i Crvenog polumeseca.