Kadžari (dinastija)
Kadžarska dinastija ili Kadžari vladali su novovekovnom iranskom državom od 1785. do 1925. godine.
| Persijska dinastija Kadžari | |||
|---|---|---|---|
.svg) Zastava
.svg) Grb
| |||
 Godina 1900. | |||
| Geografija | |||
| Kontinent | Azija | ||
| Prestonica | Tabriz i Teheran | ||
| Društvo | |||
| Službeni jezik | persijski | ||
| Religija | šiitski islam | ||
| Politika | |||
| Oblik države | Monarhija | ||
| — šah | Muhamed-han Kadžar | ||
| Fateh Ali-šah | |||
| Muhamed-šah Kadžar | |||
| Mahd-e Olia | |||
| Nasir el Din Šah Kadžar | |||
| Istorija | |||
| Istorijsko doba | novi vek | ||
| — Osnivanje | 1785. | ||
| — Ukidanje | 1925. | ||
| Geografske i druge karakteristike | |||
| Valuta | toman | ||
Istorija uredi
Kadžarsku dinastiju osnovao je kan jednog od turskih naroda — Muhamed-han Kadžar. On je pokorio pokrajinske kneževe i preuzeo vlast nad ujedinjenom Persijom krunišući se 1796. godine za šaha. Time je postao osnivač vladarske porodice — Kadžara. Muhamed i njegovi naslednici pretvorili su beznačajnu varošicu na padinama Alborza u velelepnu prestonicu. Taj grad zove se Teheran i prestonica je Iranske države do današnjeg dana.
Kadžaridi su malo šta unapredili. Nijedan vladar nije se odlikovao nekom posebnom obdarenošću. Položaji guvernera i visokih službenika kupovali su se na licitacijama, a protesti protiv takvog stanja krvavo su gušeni. Šahovi su vladali apsolutistički noseći titulu „Alahova senka na zemlji“. Sem te titule, vladari su nosili i nazive „Iskupitelj“ i „Spasitelj“ po ugledu na sasanidske vladare.
Period Kadžarske dinastije je period velike krize Persijskog carstva. Šah Fateh Ali je 1828. godine prepustio Rusiji Kavkaz, Gruziju i deo Azerbejdžana. To je početak mešanja kolonijalnih sila u život Persijanaca. Šah Nasir ad Din je 1872. godine sa Britancima sklopio dogovor kojim im je dozvolio otvaranje fabrika, rudnika i rafinerija širom carstva. Samo mali deo prihoda ulivao se u persijsku blagajnu. Šah je dozvolio da mu zamazuju oči mitom i poklonima. Persija je ostala slabo razvijena zemlja paralisana tradicijom. Muzafar ad Din, Nasirov naslednik, primoran je da donese ustav 1906. godine. Poslednje decenije kadžarske vladavine Persija se nalazila u stanju sličnom građanskom ratu. Konačno, 1921. godine, kozački vrhovni oficir Reza Kan primorao je poslednjeg kadžaridskog šaha Ahmeda da ga imenuje ministrom rata. Dve godine kasnije proglašen je premijerom, a 1925. godine Ahmed Šah je poslat na banjsko putovanje po Evropi sa koga se nije vratio. Vlast je preuzeo Reza Kan koji je osnovao novu dinastiju — dinastiju Pahlevi.
Šahovi Kadžarske dinastije uredi
- Muhamed-han Kadžar (1794—1797)
- Fateh Ali-šah (1797—1834)
- Muhamed-šah Kadžar (1834—1848)
- Mahd-e Olia (1848)
- Nasir el Din Šah Kadžar (1848—1896)
- Muzafar ad Din Kadžar (1896—1907)
- Muhamed Ali Šah (1907—1909)
- Ahmed-šah Kadžar (1909—1925)
Vidi još uredi
Izvori uredi
- Iran, razmeđe istoka i zapada — Gerhard Švajcer
