Kir (Sirija)

Kir
	Panorama Kira
	Prikaz na mapi Sirije
Mesto	Sirija
Koordinate	36° 44′ 39″ N 36° 57′ 33″ E / 36.74417° S; 36.95917° I
Oblast	Afrin
Istorija
Graditelj	Seleuk I Nikator
Osnovan	300. god. p. n. e.
Period	helenizam

Kir, ( stgrč. Κύρρος, lat. Cyrrhus, arap. حوروس Nebi Huri) – drevni grad na sjeveru Sirije, na putu iz Antiohije u Zeugmu. Ime je dobio po istoimenom makedonskom gradu; prema popularnoj legendi (počev od VI vijeka) – u čast persijskog kralja Kira.

Položaj uredi

Ruševine Nebi-Hurija leže u maslinjacima 70 km sjeverozapadno od Alepa i 28 km sjeverno od Azaza, blizu granice sa Turskom. Najbliže naselje, selo Dair Savan, udaljeno je 6 km od arheološkog nalazišta. Na dva kilometra od njega sačuvana su dva rimska mosta, podignuta u 3. vijeku n. e. Bliži, preko rijeke Sabun, označavao je istočnu granicu drevnog grada. Drugi most izgrađen je preko rijeke Afrin.

Istorija uredi

Grad je osnovao makedonski vojskovođa Antigon I, ili Seleuk I, oko 300. p. n. e. Naziv mu je bio Makedonski grad Kir.

Andronik Kirski sagradio je Kulu vjetrova u Atini.

Kir je pao pod vlast Velike Jermeniije u 1. vijeku prije n. e. Zatim je postao rimski grad, kada je Pompej zauzeo Siriju 64. godine prije Hrista. Kir je tada dobio ulugu predstraže u borbi Rimljana sa Parćanima. U prvom vijeku naše ere grad je postao rimski administrativni, vojni i ekonomski centar na trgovačkom putu između Antiohije i Zeugme, važnog grada na Eufratu, i kovao je sopstveni novac. U njemu je bila smještena X rimska legija Fretensis (Moreuza).^[1] U toku 3. vijeka nekoliko puta je potpadala pod vlast Sasanida.^[2] U njihovom naletu 256. godine Kir je teško postradao.

U kasnoj antici, u Kiru su se nalazile mošti svetih mučenika Kozme i Damjana. Grad je procvjetao tokom vizantijske epohe, postavši centar provincije Kirestika i episkopsko sjedište. U vrijeme episkopa Teodorita Kirskog, Kir je postao omiljeno mjesto hodočašća.

U 6. vijeku grad je obnovio u utvrdio romejski car Justinijan. Uprkos svemu, Arapi su ga zauzeli 637. godine i preimenovali u Kuoroš.

U 11. vijeku su ga zauzeli krstaši. Tokom krstaških ratova, do 1150. godine, Kir je bio dio Edeske grofovije. Godine 1150. grad je osvojio seldžučki atabek Nur ad Din Mahmud. Pod vlašću zengidskih atabeka grad je postepeno propadao i stanovnici su ga napustili. Od nekadašnjih pravoslavnih hramova danas su ostale samo zapuštene ruševine. Arapski putopisci iz 13. i 14 vijeka ga opisuju ga kao veliki grad i kao velike ruševine.^[3]

Arheološki nalazi uredi

Kirski amfiteatar

Rimski most u Kiru, preko rijeke Afrin)

Arheološka iskopavanja u Kiru vršena su 1952-1993. godine od starne grupe francuskih arheologa pod rukovodstvom Edmona Frezula^[4].

Prvi nalazi pokazali su kvadratnu osnovu sa Hipodamovskom shemom i sa glavnom ulicom sa kolonadama, tipičnim za helenistički istok. Izgleda da je put ostao neizmenjen sve do arapskog doba.

Ruševine uključuju dva rimska mosta, sagrađena u 3. vijeku nove ere, veličanstveno pozorište izvan grada, čiji amfiteatar prečnika 115 metara predstavlja jedan je od najvećih rimskih amfiteatara na tlu današnje Sirije, zatim temelje hrišćanske bazilike i dijelove gradskih zidina.

Vizantijska kula iz 6. vijeka podignuta je na vrhu brda, iza pozorišta^[5], sa jasnim primjerima grčkog i egipatskog upliva u dizajnerskom radu.^[6] ^[7]

Kirski episkopi uredi

Siricije (325-341)
Avgar (341-359)
Asterije (359-381)
Isidor (381-423)
Teodorit (423-457)
Jovan I (475-484)
Sergije I (512-532) monofizit

Siro-jakovitski episkopi uredi

Jovan II (630)
Bakh (793)
Solomon (798-817)
Sergije II (817-818)
Avram (818-845)
Ilija (845)
Aron (845-846)
Isak I (846-873)
Sergije III (878-883)
Gavrilo (897-909)
Isak II (909-922)
Kirijak (922-935)
Jovan III (965-985)
Andrej (985-1003)
Kiril (1003-1030)

Znameniti žitelji uredi

Avidije Kasije (oko 130-175) - rimski vojskovođa i uzurpator
Teodorit Kirski (oko 383-457) - vizantijski bogoslov, episkop grada Kira

Reference uredi

^ Dow, Joseph A., Ancient Coins Through the Bible, p. 67.
^ Ivan Mannheim, Syria and Lebanon Handbook: The Travel Guide, Footprint, 2001. ISBN 978-1-900949-90-3.
^ Guy Le Strange, Palestine Under the Moslems: A Description of Syria and the Holy Land from A.D. 650 to 1500, London, 1890.
^ Massih, Jeanine Abdul (2012). „Le Theatre de Cyrrhus d'apres les archives d'Edmond Frezouls” (na jeziku: francuski) (1) (Cyrrhus izd.). White Levy Program for Archaeological Publications - Harvard University. Institut Francais du Proche-Orient. CS1 održavanje: Datum i godina (veza)
^ Cyrrhus.
^ Cyrrhus Arhivirano na sajtu Wayback Machine (3. mart 2016) at Livis.org.
^ Richard Stillwell, William L. MacDonald, Marian Holland McAllister, Stillwell, Richard, MacDonald, William L., McAlister, Marian Holland KYRRHOS Syria. in The Princeton Encyclopedia of Classical Sites]

[1] Dow, Joseph A., Ancient Coins Through the Bible, p. 67.

[2] Ivan Mannheim, Syria and Lebanon Handbook: The Travel Guide, Footprint, 2001. ISBN 978-1-900949-90-3.

[3] Guy Le Strange, Palestine Under the Moslems: A Description of Syria and the Holy Land from A.D. 650 to 1500, London, 1890.

[4] Massih, Jeanine Abdul (2012). „Le Theatre de Cyrrhus d'apres les archives d'Edmond Frezouls” (na jeziku: francuski) (1) (Cyrrhus izd.). White Levy Program for Archaeological Publications - Harvard University. Institut Francais du Proche-Orient. CS1 održavanje: Datum i godina (veza)

[5] Cyrrhus.

[6] Cyrrhus Arhivirano na sajtu Wayback Machine (3. mart 2016) at Livis.org.

[7] Richard Stillwell, William L. MacDonald, Marian Holland McAllister, Stillwell, Richard, MacDonald, William L., McAlister, Marian Holland KYRRHOS Syria. in The Princeton Encyclopedia of Classical Sites]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]