Korisnik:Matija/BgSinagoga

Spomenik kulture sagrađen je u periodu između 1924. i 1929. godine, prema planovima iz 1923. godine, kao slobodnostojeći objekat, smešten iza regulacione linije, u dubini parcele. Tokom 1924 – 1926. godine podignuta je zgrada sinagoge, delo arhitekte Franje Urbana uz učešće Milana Šlanga, a 1929. godine izvedeni su naknadni radovi na izmeni enterijera, po projektu arhitekte Milutina Jovanovića. Do 1941. godine objekat je bio u funkciji srpsko-jevrejske crkvene opštine Aškenaskog obreda. Tokom nacističke okupacije Beograda 1941 – 1944. godine autentična funkcija degradirana je pretvaranjem u javnu kuću, da bi nakon rata bila vraćena funkcija sinagoge, namenjene obema verskim kongregacijama beogradskih Jevreja.

Spomenik kulture podignut je u duhu arhitekture akademizma, sa preovlađujućim elementima neorenesanse. U elevaciji se sastoji od suterena u dva nivoa, prizemlja sa galerijom i dva sprata. Unutrašnjost je rešena višenamenski, kao prostor za raznovrsne aktivnosti jevrejske zajednice: verske, kulturne, prosvetne, kancelarijske i stambene. Centralni, molitveni prostor prizemlja sa galerijom je u simboličnom i verskom smislu primaran, kao mesto namenjeno verskom obredu. Bočno, odvojene zidom od verskog prostora, nalaze se kancelarije, učionica i sala za sednice. Na prvom i drugom spratu raspoređene su stambene prostorije. Molitveni prostor je podeljen sa dva niza stubova koji nose ophodnu galeriju. Frontalna fasada je koncipirana reprezentativno i simetrično, a dekorativni akcenat je dat na zabatu krova gde je u okulusu smešten Davidov štit  šestokraka zvezda. Centralni deo fasade zauzimaju četiri izdužena i polukružno završena prozora, koji se prostiru u zoni prizemlja i galerije. Zona prvog sprata je od niže zone razdvojena plitkim i jednostavnim podeonim vencem. Fasada te zone je povučena u odnosu na ravan fasade nižih zona tako da obrazuje terasu uokvirenu balustradom. U ravni fasade te zone raspoređen je pravilno ritmovan niz od četiri polukružno završena otvora. Drugi sprat je rešen najjednostavnije, sa osam polukružno završenih prozora i odvojen je od prvog sprata dekorativnim podeonim vencem. Pored navedenih arhitektonskih elemenata koji frontalnoj fasadi daju utisak uravnotežene horizontalnosti, vertikalizam je akcentovan izvođenjem bočnih plitkih rizalita, završenih u zoni prvog sprata u vidu kulica olakšanih lučnim otvorima na tri strane. Krajnji akcenat vertikalnosti dat je trougaonim zabatom iznad drugog sprata. Ukupnom utisku svečanog i ceremonijalnog karaktera sinagoge doprinosi i široko trokrako pristupno stepenište u zoni suterena i prizemlja, ukrašeno jednostavnom balustradom sa dva kandelabra. U stilskoj i prostornoj formulaciji stepenište predstavlja reminiscenciju francuskog klasicizma, odnosno severne fasade Malog Trijanona u Versaju.