Korisnik:Radun03/pesak
U hemiji i fizici, atomska teorija je naučna teorija o prirodi materije, koja kaže da se materija sastoji od diskretnih jedinica zvanih atomi. Počelo je kao filozofski koncept u staroj Grčkoj i ušao u naučne tokove u ranom 19. veku, kada otkrića u oblasti hemije pokazala da se materija zaista ponaša kao da je sastavljena od atoma.
Reč Atom potiče od starogrčkog prideva ATOMOS, znači nedeljiv.[1] Hemičari 19. veka počinju da koriste termin u vezi sa rastućim brojem nedeljivih hemijskih elemenata. Oko prelaza u 20. vek, kroz razne eksperimente sa elektromagnetizmom i radioaktivnošću, fizičari su otkrili da je to zapravo konglomerat raznih subatomskih čestica (uglavnom, elektrona, protona i neutrona) koje mogu zasebno postojati jedna od druge. Zapravo, u nekim ekstremnim uslovima, kao što su neutronske zvezde, pri ekstremnim temperaturama i pritiscima sprečava atome iz postojanja uopšte.
Pošto je utvrđeno da su atomi deljivi, fizičari su kasnije izumeli izraz elementarne čestice da opišu nedeljive iako ne neuništive delove atoma. Oblast nauke koja proučava subatomske čestice je fizika čestica, i u ovoj oblasti se fizičari nadaju da otkriju pravu fundamentalnu prirodu materije.
Istorija
urediIdeja da je materija sastavljena od diskretnih jedinica je veoma stara, pojavljuje se u mnogim drevnim kulturama, kao što su Grčka i Indijska. Reč atom (Greek: ατομος, Atomos), značenje je stvorena od strane grčkih filozofa Leukipa i njegovog učenika Demokrita (c 460 oko 370 pne).[2][3][4] Democrius je učio da su atomi bezbrojni, nestvoreni, i večni, i da osobine jednog predmeta zavise od atoma koji ga sačinjavaju. Demokritov rad je razrađen od strane kasnijeg grčkog filozofa Epikura (341 - 270 pne), kao i od rimskog pesnika Lukrecija (C 99 - C 55 pne..). Tokom ranog srednjeg veka, atomizam je uglavnom zaboravljen u zapadnoj Evropi, ali je preživeo među nekim grupama islamskih filozofa.
U XIV veku, ponovno otkrivanje glavnih radova opisuju atomska učenja, uključujući Lucretiusovo "De rerum natura" i "Životi i mišljenja istaknutih filozofa", dovelo do povećane naučne pažnje na temu [4] Ipak, pošto atomizam bio povezan sa filozofijom Epicureanizma koji se razlikovao pravoslavnim učenjima, verovanje u atome nije bilo smatrano prihvatljivim većini evropskih filozofa. [4] Francuski katolički sveštenik Pierre Gassendi (1592 - 1655) obnovio je epicurean atomizma sa modifikacijama, tvrdeći da je atome stvorio Bog i, da iako vrlo brojni, nisu beskonačni [4] [5]. Gassendijeba modifikovana teorija atoma popularizovana je u Francuskoj od strane lekara Francoisa Berniera (1620 - 1688) i u Engleskoj od strane prirodnog filozofa Valtera Charletona (1619 - 1707). [4] Hemičar Robert Bojl (1627 - 1691) i fizičar Isak Njutn (1642 - 1727) su odbranilli teoriju atomizma i, do kraja XVII veka bila je prihvaćena u velikom delu naučnih zajednica.
Reference
uredi- ^ Berryman, Sylvia, "Ancient Atomism", Stanford Encyclopedia of Philosophy (Fall 2008 Edition), Edward N. Zalta (ed.) [1]
- ^ Kenny, Anthony (2004). Ancient Philosophy. A New History of Western Philosophy. 1. Oxford, England: Oxford University Press. str. 26—28. ISBN 0-19-875273-3.
- ^ Pyle, Andrew (2010). „Atoms and Atomism”. Ur.: Grafton, Anthony; Most, Glenn W.; Settis, Salvatore. The Classical Tradition. Cambridge, Massachusetts and London, England: The Belknap Press of Harvard University Press. str. 103—104. ISBN 978-0-674-03572-0.
- ^ Cohen, Henri; Lefebvre, Claire, ur. (2017). Handbook of Categorization in Cognitive Science (Second izd.). Amsterdam, The Netherlands: Elsevier. str. 427. ISBN 978-0-08-101107-2.