Krajputaši iz Osonice (Ivanjica)
Analizom spomenika krajputaša u moravičkom kraju i upoređivanjem sa sličnim obeležjima u drugim krajevima, dolazi se do saznanja o njihovom kvalitetu i obliku, koji su se vremenom menjali. Nisu svi isti. Ni po vrsti kamena, a ni po obliku. Raniji spomenici(krajputaši) rađeni su id studeničkog kamena i u obliku krsta.
U XX veku rade se spomenici većinom od kamena peščara i sasvim drugačijeg oblika (koji se u stručnoj terminologiji nazivaju stele). To su visoki usoravni kamenovi mahom paralelopipednog oblika. Oni se takođe razlikuju po visini i po obliku. Najviše je onih sa ‚‚Kapićima" (kamenim pločama koje prekrivaju spomenike užljebljivanjem u jedno ispupčenje na vrhu. Karakteristični su i po tome što skoro svaki ima uklesan krst u kombinaciji s vinovom lozom. Na nogima su urezani krstovi iznad epitafa.
Spomenik Milutina Lukovića uredi
Spomenik su mu podigli otac Čeda, majka Anđelija, dva sina Dragomir i Milomir i tri sestre Milunika, Borika i Jana.
Tekst koji je ispisan na spomeniku je:
"Ožalosti oca Čeda i majku Anđeliju ostavi dva maloletna sina Dragomira i Milomira, tri sestre Miluniku, Boriku i Janu koji mu spomen podigoše. Žive 30 godina a izgubi život u najlepše doba svog veka boreći se hrabro sa neprijateljima za otadžbinu."
Spomenik Veselina Bukumirića uredi
Veselin Bukumirić je bio rodom iz Osonice, imao je 40 godina, poginuo je kao vojnik na bugarskoj granici 9.novembra 1915. godine.
Tekst koji je ispisan na spomeniku je:
"Spomen Veselina Bukumirića iz Osonice koji poživi 40. godina a kao vojnik II poziva pogibe na bugarskoj granici 9. novembra 1915. godine čuvajući kralja i otadžbinu koji je učestvovao u svim ratovima. Bog da mu dušu prosti. Spomen podigoše mu supruga Novka, sinovi Mikailo, Milosav i Milutin."
Spomenik Davida Boškovića uredi
David Bošković , poginuo je u svojoj 21. godini 25. novembra 1914. godine u blizini Kosmaja.
Tekst koji je ispisan na spomeniku je:
"Ovaj spomen pokazuje hrabrog srpskog vojnika i borca Davida N. Boškovića II čete I bataljona XI puka st. kad. koji slavno pogibe 25. novembra 1914. godine borećo se za kralja i otadžbinu u blitini Kosmaja u svojoj 21. godini.
Moji Dragi roditelji ne žalite vašeg umrlog sina koji je kao junak poginuo. Bi se njime ponosite. Moji dragi drugovi javite mi verenici neka se udaje da ne čeka mene.
Ovaj dični spomen spodiže svome sinu ožalošćeni otac Nikola Bošković iz Osonice."
Spomenik Dragutina Bukumire uredi
Dragutin Bukumira rodom iz Osonice, poginuo je na putu za Krf 1915. godine.
Tekst koji je ispisan na spomeniku je:
"Oj putniče mili rode umoljeno stani ovde i pročitaj ovaj spomen poč. Dragutina Bukumire iz Osonice vojnika X puka municione kolone I poz. poživeo je 40 godina a poginuo idući za Krf 1915. godine. Bog da mu dušu prosti. Ovaj mu spomen spodiže supruga Milenija i Sinovi Milan i Radoš"
Spomenik Jevrema Stevanovića uredi
Jevrem Stevanović rodom iz Osonice, poginuo je 1915. godine boreći se za otadžbinu.
Tekst koji je ispisan na spomeniku je:
"Spomen Jevrema Stevanovića iz Osonice vojnika II čete I bataljona X puka II poz. poživeo je 36 godina a ugibe boreći se za otadžbinu 1915. godine. Spomen mu podiže supruga Dostana sin Velisav sna milica i kći Milica"
Spomenik Mikaila Stevanovića uredi
Mikailo Stevanović, poginuo je 1912. godine u borbi sa Turcima kod Ljum Kule
Tekst koji je ispisan na spomeniku je:
"Spomen Mikaila Stevanovića koji poživi 26 godina a pogibe 26. novembra 1912. godine kod Ljum Kule boreći se sa Turcima za srpsku slobodu i otadžbinu. Bog da mu dušu prosti. Ovaj spomen spodižu otac Vlajko majka Spasenija brat Milenko kći Desanka"
Literatura uredi
- Dragutin-Dragan M. Radivojević: Kamena kazivanja ratnika, Moravički krajputaši