Kuzman Munčić
Kuzman Munčić (Velika Kikinda,1828 — Veliki Bečkerek, 18. decembar 1896) bio je srpski pravnik, veleposednik i dobrotvor.
| Kuzman Munčić | |
|---|---|
 Kuzman Munčić | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 1828. |
| Mesto rođenja | Velika Kikinda,  Austrijsko carstvo |
| Datum smrti | 18. decembar 1896. (67/68 god.) |
| Mesto smrti | Veliki Bečkerek,  Austrougarska |
Biografija
urediObrazovanje
urediOsnovnu školu završio je u rodnoj Velikoj Kikindi,[1] a gimnaziju u Temišvaru. Studije prava počeo je u Pešti, ali je bio primoran da ih prekine pošto je 1848. godine izbila revolucija. Prelazi u Srbiju, da bi posle Bune studije nastavio u Beču, gde je i diplomirao.[2]
Karijera
urediPrvo nameštenje dobio je u Temišvaru, gde je radio u Vrhovnom sudu. Odatle je premešten u Okružni sud u Velikom Bečkereku. Kada se 1855. godine oženio Emilijom - Milkom[3], ćerkom veleposednika Jakova - Jaše Vekeckog iz Jarkovca, napustio je službu, preselio se u Jarkovac, i vodio ekonomiju na porodičnom imanju. Sa suprugom se 1869. godine vratio u Veliki Bečkerek i tu živeo do smrti takođe u Jašinoj kući.[2] Velikokikindski kalendar "Orao", objavio je portrete plemenitih supružnika Munčića 1898. godine. Bečkerečki paroh Žarko Stakić objavio je 1897. godine u crkvenom listu[4] "Reč nad samrtnim odrom", koju je izgovorio na sahrani Kuzmanovoj.
Dobrotvorna delatnost bračnog para Munčić
urediKuzman je bio više godina crkveni odbornik i predsednik bečkerečke srpske pravoslavne crkvene opštine. Kao crkveni staratelj iste crkvene opštine, težio je da popravi njeno materijalno stanje.[5] Pod stare dane, kao staratelj nadzirao radove na velikoj crkveno-opštinskoj kući u "glavnoj ulici", u Bečkereku. Taj crkveni dom (koji se nalazi na uglu, oko i iznad današnje zrenjaninske glavne apoteke) započet u prvoj polovini 1895. godine koštao je oko 53.000 forinti.
Veliki narodni dobrotvor postaje sledeće godine, kada oporukom od 8. novembra 1896. godine celo imanje - 217 jutara oranice[6], vredno oko 80.000 forinti[7], ostavio je u dobrotvorne svrhe.[2] Od te zemlje je za njenog života prihode uzimala udovica Emilija, na kojoj je ostalo da odredi cilj zadužbine. Emilija je uskoro osnovala "Fond za izdržavanje sirotih srpskih pravoslavnih devojaka".[8] Njihova fondacija opredeljena za stipendije je započela rad 1905. godine.
Supruga Emilija Munčić godinama bavila se dobrotvornim radom. Bila je prva predsednica Dobrotvorne zadruge Srpkinja u Bečkereku, osnovane 1884. godine. Još 1878. godine[9] kao ovlašćena od strane ugarske države, skupljala je po Banatu priloge za ranjenike u Srbiji. Za vreme Srpsko-bugarskog rata 1885. organizovala je prikupljanje i slanje sanitetskog materijala za 3.000 ranjenika nakon bitke kod Slivnice. Zbog toga ju je kralj Milan Obrenović godinu dana kasnije odlikovao medaljom kraljice Natalije.[10]
Zahvljujući zalaganju Munčića otvoreno je prvo srpsko zabavište u gradu, smešteno u crkvenoj porti, u zgradi crkvene opštine.[11] Pomagali su i rad Srpske velikobečkerečke čitaonice. Nakon Kuzmanove smrti Emilija se preselila u Kikindu, gde je i umrla 1904. godine. Testamentom je kuću, zemlju i veliku sumu novca zaveštala u prosvetne dobrotvorne svrhe.[12]
Reference
uredi- ^ Milan M. Milićević: "Pomenik znamenitih ljudi u srpskoga naroda novijeg doba", Beograd 1888.
- ^ a b v Srpski biografski rečnik knjiga 7, Ml-Pan. Novi Sad: Matica srpska. 2018. str. 126—127.
- ^ Jovan Subotić: "Dela Jovana Subotića", Karlovci 1859.
- ^ "Srpski sion", Sremski Karlovci 9. februar 1897.
- ^ "Srpski sion", Sremski Karlovci 26. februar 1895.
- ^ "Srpski sion", Sremski Karlovci 3. novembar 1902.
- ^ "Školski list", Sombor 1. januar 1897.
- ^ "Srpski sion", Sremski Karlovci 4. oktobar 1898.
- ^ "Gr(oß)-Becskereker Wochenblatt", Gross Becskerek 1878.
- ^ „Istorijat Crvenog krsta Zrenjanin”. ckzr.org.rs. Arhivirano iz originala 08. 08. 2020. g.
- ^ „Istorijat Predškolske ustanove Zrenjanin”. www.predskolskazr.edu.rs. Arhivirano iz originala 22. 11. 2019. g.
- ^ Lekić, Stojanka (2017). Znamenite žene Velikog Bečkereka — Petrovgrada — Zrenjanina do polovine XX veka (PDF). Novi Sad: Pokrajinski zavod za ravnopravnost polova. str. 39.