Књига песама
Knjiga pesama, takođe Šiđing ili Ši-čing (kineski: 诗经/ 詩經; pinjin: Shījīng) je jedna od konfucijanskih klasičnih kineskih tekstova. Ona je najstarija sačuvana zbirka kineske poezije koja je nastajala skoro pola milenijuma. Sakupljana je od 11. veka pre nove ere do sredine 6. veka pre nove ere i u njoj se sadrži 305 pesama. Knjiga pesama je prvo delo realističke poezije i književnosti, i u narednih nekoliko vekova je ustanovila metrička i ritmička pravila stiha i upotrebu stilskih figura. Prvo je bila poznata samo kao Pesme a kasnije kao Trista pesama.[1] Ona je jedna od „pet klasika“ za koje se tradicionalno kaže da ih je sastavio Konfucije, a proučavali su je i pamtili naučnici u Kini i susednim zemljama tokom dva milenijuma. Takođe je bogat izvor čengju idioma (klasičnih idioma od četiri karaktera) koji su još uvek deo učenog diskursa, pa čak i svakodnevnog jezika u savremenom kineskom. Od dinastije Ćing, njeni obrasci rime su takođe analizirani u proučavanju starokineske fonologije.
Nastanak uredi
Danas postoje dve teorije nastanka Knjige pesama. Prva teorija pretpostavlja da je sam Konfucije od tri hiljade pesama odabrao trista pet didaktički i etički odgovarajućih pesama, koje je zatim po sopstvenom nahođenju prepravio tako da one sabrane čine stilski adekvatnu književnu kompoziciju. Druga teorija tvrdi da je zbirka postojala pre Konfucija, i da je već bila poznata u njegovoj državi Lu, dok ju je on samo popularizovao[2].
Zapisi iz dinastije Han svedoče o počecima prikupljanja ovih poema, tako što su vladari dinastije Džou slali prikupljače među narod, u želji da čuju političko raspoloženje i mišljenje podređenih preko njihove poezije.
Sadržaj uredi
Knjiga pesama sadrži najstarije hronološki potvrđene kineske pesme[3]. Većina poema datira iz perioda Zapadni Džou (1046–771. pre nove ere), a izvučene su iz raznih provincija i gradova u oblasti Džongjuen. To su uglavnom bile narodne pesme (ljubavne, vojničke, političke, ceremonijalne itd.) i prvobitno su se izvodile uz muzičku pratnju.
| Deo (kineski) | Broj i značenje | Vek (p.n.e)[4][5] |
|---|---|---|
| 國風 Guó fēng | 160 „Arije država" | od 8. do 9. veka |
| 小雅 Xiǎo yǎ | 74 „Male ode" | od 9. do 8. veka |
| 大雅 Dà yǎ | 31 „Velike ode" | od 10. do 9. veka |
| 周頌 Zhōu sòng | 31 „Himne države Džou" | od 11. do 10. veka |
| 魯頌 Lǔ sòng | 4 „Himne države Lu" | 7. vek |
| 商頌 Shāng sòng | 5 „Himne države Šang" | 7. vek |
Sve pesme se mogu podeliti u tri grupe. Prva grupa su arije, odnosno narodne pesme kojih ima 160. Uglavnom su satirične ili vaspitne, ali politički obojene pesme. Druga grupa su ode, 31 velika i 74 male- ukupno 105. Velike ode su starije i izvođene su na grandioznijim dvorskim okupljanjima, dok su male mlađe i pisane za manje proslave i dvorske zabave. Uglavnom su bile pisane u satiričnom ili pohvalnom tonu. Treća grupa pesama su himne koje su izvođene prilikom prinošenja žrtava u hramu i dvorovima. Ima ih 40, a uglavnom su se pevale uz muzičku pratnju.[6]
Stil uredi
Arije i ode pisane su u četvorokarakternoj formi i imaju rimu, za razliku od himni koje imaju različiti broj karaktera i ponekad i nemaju rimu. Takođe je prisutna prva upotreba pesničkih stilskih sredstava koja će u budućim vekovima postati karakteristična za kinesku poeziju i književnost. Prva pesnička sredstva u Knjizi pesama su fu, bi i ksing. Fu predstavlja direktnu naraciju, a bi naraciju sa poređenjem i metaforom. Ksing je specifično sredstvo pomoću kojeg se u uvodnom delu pesme oslikava pejzaž uz radostan ton, a u nastavku se otkrivaju prava osećanja lirskog subjekta.[7][8]
Reference uredi
- ^ Hawkes, David (1985). The Songs of the South: An Ancient Chinese Anthology of Poems. London: Penguin Books. ISBN 978-0-14-044375-2.
- ^ Grupa autora (1982). Povijest svjetske književnosti. Zagreb: Mladost. str. 445.
- ^ Davis, Albert Richard (1970). The Penguin Book of Chinese Verse. Baltimore: Penguin Books.
- ^ Dobson, W.A.C.H. (1964). „Linguistic Evidence and the Dating of the Book of Songs 1)”. T'oung Pao. 51 (4): 322—334. ISSN 0082-5433. doi:10.1163/156853264X00028.
- ^ Baxter, William Hubbard (1992). A handbook of old Chinese phonology. Berlin: Mouton de Gruyter. str. 355—356. ISBN 3-11-012324-X. OCLC 25628474.
- ^ The History of Literature in The warring States Period. Shi, Zhongwen; Hu, Xiaowen. China: China Books Publishing House. 2011. ISBN 978-7-5068-2368-5. OCLC 1105074661.
- ^ Lisević, Igor (1983). Književna misao Kine -Između drevnosti i srednjeg veka. Beograd: Prosveta.
- ^ Đurđević, Mirjana; Zečević, Ada (1995). Antologija stare kineske poezije. Beograd: Srpska književna zadruga. ISBN 86-379-0635-4.