Ladini su etnička grupa[1][2] sa prostora sjeverne Italije. Ladini žive na prostoru Badske i Gardenske doline (obje u Bolcanu), Faske doline (Trento), Livinalonga i u Ampecu (oba u Belunu). Maternji jezik je ladinski, retoromanski jezik srodan švajcarskom romanšu i frulijskom jeziku.[3] Dio su Tirola, s kojim dijele kulturu, istoriju, tradiciju, životnu sredinu i arhitekturu.

Ladini
Zastava Ladinije
Položaj područja naseljenog Ladinima na sjeveru Italije
Regioni sa značajnom populacijom


Jezici
ladinski

Ladini su razvili svoj nacionalni identitet u 19. vijeku.[2] Micura de Ru je prvi pokušao da razvije pisani oblik ladinskog jezika. Danas, ladinsku kulturu promoviše kulturni Istitut Ladin Micurà de Rü iz bolcanske opštine San Martino in Badija. U istorij opštini postoji i Ladinski muzej. Ladini iz Trentina i Beluna imaju sopstvene kulturne institucije, Majon de Fascegn u Vigu di Fasanu, Cesa de Jan u Kole Santa Luči i Istituto Ladin de la Dolomites u Borci.

Ladini čine 4,53% stanovništva Bolcana.[4] Mnoge od Saga Južnog Tirola dolaze sa područja naseljenog Ladinima, uključujući ladinski nacionalni ep, saga o Kraljevstvu Fanes. Druga ličnost iz ladinske mitologije je demon Anguana.

Naselja

uredi
 
Ladinska naselja u jezgru
Srpski
naziv
Ladinski
naziv
Okrug Površina
(km2)
Stanovništvo
Kortina d’Ampeco Anpezo Beluno 255 6,150
Ortizej Urtijëi Bolcano 24 4,569
Badija Badia Bolcano 82 3,237
Pjeve di Marebe Mareo Bolcano 161 2,684
Moena Moéna Trento 82 2,628
Selva Sëlva Bolcano 53 2,589
Poca di Fasa Poza Trento 73 1,983
Kanacei Cianacei Trento 67 1,844
Santa Kristina Valgardena Santa Cristina Gherdëina Bolcano 31 1,840
San Martino in Badija San Martin de Tor Bolcano 76 1,727
Livinalongo del Kol di Lana Fodom Beluno 99 1,436
Korvara in Badija Corvara Bolcano 42 1,266
La Vale La Val Bolcano 39 1.251
Vigo di Fasa Vich Trento 26 1,142
Kampitelo di Fasa Ciampedèl Trento 25 732
Soraga Sorèga Trento 19 677
Macin Mazin Trento 23 440
Kole Santa Luča Col Beluno 15 418

Poznate ličnosti

uredi

Vidi još

uredi

Reference

uredi
  1. '^ Leerssen, J. Th., ur. (1993). Borders and territories (na jeziku: engleski). Amsterdam [u.a.]: Rodopi. str. 193—220. ISBN 978-90-5183-506-9. „For the small ethnic group of Ladins the package offers advantages and disadvantages. 
  2. ^ a b Perathoner, Christoph (1998). Die Dolomitenladiner : 1848—1918. : ethnisches Bewusstsein und politische Partizipation (na jeziku: nemački) (1. Aufl. izd.). Wien [u.a.]: Folio-Verl. ISBN 978-3852560809. 
  3. ^ „Seite nicht gefunden - Universität Salzburg” (PDF). www.uni-salzburg.at (na jeziku: nemački). Pristupljeno 10. 1. 2018. „die drei rätoromanischen Teilgruppen (Bündnerromanisch, Dolomitenladinisch, Friaulisch) ... treten als eine vom Oberitalienischen gänzlich differenzierte Sprachfamilie auf [mrtva veza]
  4. ^ „Landesinstitut für Statistik | Autonome Provinz Bozen - Südtirol”. Landesinstitut für Statistik (na jeziku: nemački). Pristupljeno 10. 1. 2018. 

Literatura

uredi
  • Leerssen, J. Th., ur. (1993). Borders and territories (na jeziku: engleski). Amsterdam [u.a.]: Rodopi. str. 193—220. ISBN 978-90-5183-506-9. „For the small ethnic group of Ladins the package offers advantages and disadvantages.' 

Spoljašnje veze

uredi