Leskovački sajam

Leskovački sajam predstavljao je kompleks građevina jedinstvenog oblika među kojima je najimpozantniji okrugli paviljon u obliku šajkače. Ovaj kompleks bio je centar zbivanja u nekadašnjem "Srpskom mančesteru", a njegovom izgradnjom povećan je promet ugostiteljstva, trgovine, zanatstva, uslužnih preduzeća.

Okrugli paviljon (Šajkača)

Objekti kompleksa

Leskovački sajam se sastojao od šest objekta:

• Gimnazija u Leskovcu
• Gšin paviljon
• Plavi paviljon
• Okrugli paviljon
• Bombajac
• Mostar.

Internacionalni sajam obuće, odeće, odela kao i revije koje su imale za cilj predstavljanje najnovih modela i krojeva održavale su se do 1956. godine u zgradi Više mešovite leskovačke gimnazije, koja je iznajmnjivanja u tu svrhu a koja se nalazi odmah do prostora tzv. Sajmišta, na kome je izgrađen kompleks izložbenih hala sajma, u samom centru grada. Prvi u nizu projekata izložbenih salona bio je Gošin paviljon. Danas paviljon ima funkciju sportske sale u kojoj se redovno održavaju sportske utakmice i treninzi. Ubrzo nakon izgrade prvog paviljona izgrađen je i drugi, Plavi paviljon. Hala je smeštena uz zgradu Gimnazije, a delom je zauzela i površinu parka. Građena je od armiranog betona i prvenstveno je namenjena inostranim izlagačima. Površina koju hala zaprema iznosi 900 kvadratnih metara.

Konačno, 1959. godine izgrađen je i Okrugli paviljon koji je i dan danas najimpozantnija po svojoj strukturi. Osnova je približno kružnog oblika sa srednnjim prečnikom od oko 65 metara, pokrivena visećim krovom. Temelji su izgrađeni od spleta armirano betonskih ploča. Vršeno je i fundiranje tla zbog podzemnih voda na dubini od oko 6 metara, izgrađen je i tampon sloj od betona na dubini od 1 m. Prema planu hala je pored glavnog prostora koji služi za izlaganje trebalo da sadrži i sporedne prostorije, poput muške i ženske garderobe za sto dvadeset osoba sa potrebnim tuševima i umivaonicima, kao i određeni broj toalata. Na visini od 4,3 metara iznad poda hale izgrađena je galerija oblika kružnog prstena širine 6,8 m kojoj se prilazi jednokrakim stepeništem u dva suprotna kraja hale. Rešenje primenjeno za obradu krova je bilo jako inovativno. U svetu je u tom periodu bilo izgrađeno još samo par objekata sa takvim rešenjem. Kao presedan i mogući uzor mogla bi da se nađe Dž.S. Dorton Arena u Severnoj Karolini. U konstrukciji krova dolazi do uklešanja paraboličnih lukova sa mrežom kablova među njima. S obzirom da krov ima oblik srpske šajkače i sama sala je dobila takav naziv. Sem kao izložbeni prostor, korišćena je za izvođenje koncerata, utakmica, novogodišnjih i drugih sajmova, dok nije u potpunosti zatvorena nakon privatizacije.

U pogledu istorijskog nasleđa, institucija Sajma je svedok i oličenje privrednog, inudstrijskog i kulturnog života Leskovčana i okoline. Tu istoriju treba negovati i prenositi je tako da i buduće generacije imaju svest o značaju koji je grad imao na lokalnom, nacionalnom i internacionalnom nivou. Građevine kompleksa Sajma su pokazatelj toka arhitekture 20. veka, kao i jedinstvenog arhitektonskog dostignuća na Balkanu, ako ne i šire. Sajam je deo kolektivne memorije građana.