Википедија

Muzika u Gruziji

Gruzija ima bogatu i još uvek živu tradicionalnu muziku, koja je prvenstveno poznata kao verovatno najstarija polifonična tradicija u hrišćanskom svetu. Budući da se nalazi na granici Evrope i Azije, Gruzija takođe sadrži širok dijapazon pevačkih stilova sa mešavinom autohtonog višeglasja, bliskoistočnog jednoglasja i evropskih harmonijskih jezika. Gruzijski izvođači su među najboljim operskim i koncertnim grupama u svetu.

Tradicionalna muzika uredi

 
Izvođenje gruzijske izvorne pesme (2:42)
Gruzijski kvartet izvodi gruzijsku pesmu na aerodromu
Imate poteškoće pri redprodukciji ovog zapisa?
Pogledajte VP:Pomoć oko snimaka.

Tradicionalna izvorna muzika Gruzije se sastoji iz najmanje 15 regionalnih stilova, poznatih u gruzijskoj muzikologiji i etnomuzikologiji pod imenom muzički dijalekti. Prema rečima Edišera Garakanidzea, postoji 16 različitih stilova u Gruziji.[1] Ovih 16 oblasti se mogu svrstati u dve grupe, istočnu i zapadnu gruzijsku grupu.

Istočnogruzijska grupa muzičkih dijalekata se sastoji iz dve najveće oblasti Gruzije, Kartli i Kaheti, nekoliko manjih severoistočnih planinskih regija, Hevsureti, Sšavi, Tušeti, Hevi, Mtiuleti i Gudamakari, kao i južnogruzijske oblasti Mesheti. Stolne pesme iz Kahetija u istočnoj Gruziji obično karakterišu dugačak burdon bas sa dva solista koji pevaju prva dva dela. Možda je najpoznatiji primer muzike u Kahetijanskom stilu patriotski "Čakrulo", koji je izabran da prati Voyager letilicu 1977. godine. Poznati izvođači iz severoistočnog regiona Kevsureti su pevači Dato Kenčiašvili i Teona Kumsiašvili.

Zapadnogruzijska grupa muzičkih dijalekata se sastoji iz centralne oblasti Imereti u zapadnoj Gruziji, tri planinske regije, Svaneti, Rača i Lečkumi, kao i tri oblasti na obali Crnog mora, Samegrelo, Gurija i Ačara. Gruzijski regionalni muzički stilovi su ponekad grupisani u planinske i ravničarske grupe. Različiti muzikolozi (Arakišvili, Čkikvadze, Maisuradze) drugačije razlikuju muzičke dijalekte. Još dve oblasti, Saingilo (na teritoriji Azerbejdžana) i Lazeti (na teritoriji Turske) ponekad se ubrajaju u karakteristike gruzijske tradicionalne muzike.

Tradicionalno vokalno višeglasje uredi

Gruzijska izvorna muzika je pretežno vokalna i široko je poznata po svojoj bogatoj tradiciji vokalnog višeglasja. Većina istoričara se slaže da polifonija u Gruziji prethodi hrišćanstvu na teritoriji Gruzije (početak 4. veka).[2] Svi regionalni stilovi gruzijske muzike imaju tradiciju vokalne akapela polifonije, iako jedini dostupni istorijski izvori južnih oblasti svedoče o postojanju vokalne polifonije od 20. veka.[3]

Vokalno višeglasje koje se zasniva na ostinatu i ritmičkom burdonu, zastupljeno je u svim gruzijskim regionalnim stilovima.[4] Osim ovih zastupljenih tehnika, javljaju se i drugi, kompleksniji oblici polifonije: polifonija pedalni burdon u istočnoj Gruziji, naročito u stolnim pesmama Kartlija i Kaketija, kao i kontrapuntalna polifonija u Ačari, Imeretiju, Samegrelu i Guriji. Zapadnogruzijska kontrapuntalna polifonija sadrži lokalni varijetet jodlanja, poznat kao Krimančuli.[5]

Istočnogruzijsko i zapadnogruzijsko višeglasje se zasniva na upotrebi oštre disonantne harmonije (polovine, četvrtine, sedmine i devetine). Zbog široke upotrebe specifičnih akorda koji se sastoje od 3 note (C-F-G), osnivač gruzijske etnomuzikologije, Dimitri Arakišvili nazvao je ove akorde gruzijska trijada.[6] Gruzijska muzika je takođe poznata po raznovrsnim modulacijama i neobičnim notnim promenama.

Gruzijsko višeglasno pojenje je bilo prvo na listi Remek dela usmene i nematerijalne baštine čovečanstva 2001. godine. Zatim je 2008. godine bilo prebačeno na Reprezentativnu listu nematerijalne kulturne baštine čovečanstva. Od 2011. godine se nalazi i u registru Nematerijalne kulturne baštine Gruzije.[7][8]

Reference uredi

  1. ^ Edisher Garakanidze. 1991. Musical dialects of Georgian traditional music. PhD, Tbilisi Theatrical Institute
  2. ^ Ivane Javakhishvili. 2010. The views and theories of Georgian authors. u: Rusudan Tsurtsumua and Joseph Jordania (editors), Echoes from Georgia: Seventeen Arguments on Georgian Polyphony (zbirka eseja). New York: Nova Science. str. 19-34
  3. ^ Valerian Magradze. 2010. On the problem of Polyphony in Meskhetian Songs u: Rusudan Tsurtsumua and Joseph Jordania (urednici), Echoes from Georgia: Seventeen Arguments on Georgian Polyphony (zbirka eseja). New York: Nova Science. str. 125-134
  4. ^ Tamaz Gabisonia. 2010. Criteria for Determining the Types of Polyphony of Georgian Folk Songs. u: Rusudan Tsurtsumua and Joseph Jordania (urednici), Echoes from Georgia: Seventeen Arguments on Georgian Polyphony (zbirka eseja). New York: Nova Science. str. 177-194
  5. ^ Dimitri Arakishvili. 1908. West Georgian folk songs. Moscow Commission of Music and Ethnography. 2. Moscow: G. Lissner and D. Sobko. (In Russian)
  6. ^ Dimitri Arakishvili. 1905. Short review of development of Georgian (Kartlian and Kakhetian) folk songs. Moscow Commission of Music and Ethnography. Vol. 1, Moscow: K. Menshov. (In Russian)
  7. ^ „არამატერიალური კულტურული მემკვიდრეობა” [Intangible Cultural Heritage] (PDF) (na jeziku: gruzijski). National Agency for Cultural Heritage Preservation of Georgia. Pristupljeno 25. 10. 2017. 
  8. ^ „UNESCO Culture for development indicators for Georgia (Analytical and Technical Report)” (PDF). EU-Eastern Partnership Culture & Creativity Programme. oktobar 2017. str. 82—88. Arhivirano iz originala (PDF) 26. 10. 2017. g. Pristupljeno 29. 3. 2018. 

Literatura uredi

Spoljašnje veze uredi

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Музика_у_Грузији&oldid=26945372”