Narodna biblioteka "Vuk Karadžić" Veliko Gradište
Narodna biblioteka „Vuk Karadžić“ Veliko Gradište[1] spada u opštinske javne biblioteke i obavlja poslove i zadatke utvrđene zakonom i propisima koji regulišu bibliotečko-informacionu delatnost. Biblioteka je ustanova kulture koja svim građanima obezbeđuje bibliotečko-informacione usluge putem pristupa i korišćenja različitih izvora informacija, u cilju zadovoljavanja njihovih kulturnih, informacionih, naučnih, obrazovnih i rekreativnih potreba. Izvori informacija podednako su dostupni svim korisnicima Biblioteke bez obzira na rasu, nacionalnost, političku pripadnost, starosno doba, pol, veru, jezik, invalidnost, socijalni status i obrazovni nivo. Uloga javne Biblioteke u lokalnoj zajednici od opšteg je značaja i predstavlja važan činilac u kulturnom i informacionom razvoju društva.
Delatnost uredi
Delatnost Narodne biblioteke „Vuk Karadžić“ je obavljanje bibliotečko-informacione delatnosti i obuhvata: pružanje usluga korisnicima, omogućavanje pristupa bibliotečko-informacionoj građi i davanje uptstava za njeno korišćenje, izradu, nabavku, stručnu obradu, čuvanje i zaštitu bibliotečko-informacione građe, učešće u zajedničkoj bazi podataka, kulturno-obrazovne programe, izdavačku delatnost, saradnju sa ostalim ustanovama kulture i obrazovanja kako na nivou lokalne zajednice, tako i na regionalnom i republičkom nivou. Pored navedenog, Biblioteka posebnu pažnju posvećuje brojnim i raznovrsnim kulturnim aktivnostima i manifestacijama: književnim susretima, promocijama, radionicama, izložbama, obeležavanju značajnih jubileja i datuma itd.
Obrada bibliotečke građe zasniva se naa primeni jedinstvene kataloško-bibliografske obrade i jedinstvenog sistema klasifikacije, u skladu sa usvojenim nacionalnim i međunarodnim pravilima. Narodna biblioteka je od 2008. godine punopravna članica bibliotečko-informacionog sistema COBISS.RS i aktivno učestvuje u sistemu uzajamne elektronske katalogizacije.
Narodna biblioteka „Vuk Karadžić“ na različite načine podstiče korišćenje bibliotečko-informacione građe i zadovoljava potrebe korisnika svih kategorija. U tom cilju, nabavka bibliotečko-informacione građe se vrši studiozno i namenski i fond Biblioteke obuhvata, pored beletristike, građu iz oblasti filozofije, religije, istorije, sociologije, teorije književnosti, istorije umetnosti, psihologije, filma muzike, itd. Biblioteka ima izdvojeno i Dečje odeljenje za najmlađe korisnike, ali i bogatu Referensnu i Zavičajnu zbirku. U holu Biblioteke nalazi se Galerija Milana Besarabića, poznatog srpskog vajara.
Istorija uredi
Ukoliko se osvrnemo na početke kulturnog prosvećenja lokalne zajednice, pojava Prvog gradištanskog čitališta na Svetog Savu davne 1848. godine, koju beleže Serbske narodne novine, zasigurno je predstavljala jedno novo poglavlje u svim segmentima društvenog života naše varošice. Po ugledu na druga čitališta, koja su se tih godina osnivala po gradovima Srbije, u Gradištanskom čitalištu su se čitale novine, organizovale besede i predavanja, kao i kursevi opismenjavanja i računanja. Prvo zabeleženo predavanje u požarevačkom kraju održao je dr Ilija Jovanović 1872. godine u Gradištanskom čitalištu.
U izveštaju upućenom knezu Milošu, navodi se da u Velikom Gradištu postoji Čitaonica, osnovana 1872. godine, lepo opremljena, koja je u to vreme posedovala 36 knjiga i brojila 33 člana.
Nije poznato šta se u narednim godinama dešavalo sa Čitalištem, ali se zna da su za vreme Prvog svetskog rata, tokom bugarske okupacije, spaljene sve srpske knjige.
Tridesetih godina je postojala čitaonica Trgovačke omladine, dok tokom Drugog svetskog rata, Čitaonica nije radila.
Nakon oslobođenja, 1947. godine obnovljena je Gradska čitaonica, a potom je pripojena Narodnom univerzitetu, 1967. godine.
Početkom 1995. Biblioteka postaje samostalna institucija.
Smeštena je u jednu od najlepših građevina Stare čaršije, zadužbninu dobrotvora Save Ž. Obradovića i žene mu Kate, i u skladu sa istorijskim i arhitektonskim značajem ovog zdanja, ali i atraktivnom lokacijom, Biblioteka uspeva da sačuva duh minulih vremena, ali i da odgovori na zahteve savremenog društva.
Uprkos dugoj istoriji ove institucije, koja nam je u određenim vremenskim periodima potpuno nedokučiva, a u onim, pak, saznatljivim, dramatična i protejska, Gradištansko čitalište, koje je preteča današnje Biblioteke, predstavlja najstariju instituciju kulture.