Nacionalni park Gombe Strim
Nacionalni park Gombe Strim jedan je od nacionalnih parkova Tanzanije, a nalazi se na zapadnom delu regiona Kigoma, 20 km zapadno od grada Kigoma.[1] Nacionalni park je osnovan 1968. godine i jedan je od najmanjih u Tanzaniji, sa površinom od 35 km², a proteže se i duž istočne obale jezera Tanganjika.[1][2] Na prostoru parka dominiraju strme doline, a šumska vegetacija kreće se od travnatih do oblasti tropskih kišnih šuma.[3] Zbog guste šume, pristup parku moguć je samo preko jezera, a najpoznatiji je po tome što je na njemu Džejn Gudol proučavale zajednicu šimpani Kasakela, koja je opisana u više knjiga, prikazana u dokumetarnim filmova i emisijama.[4]
| Nacionalni park Gombe Strim | |
|---|---|
IUCN kategorija II (nacionalni park) | |
 Jezero Tanganjika u parku | |
  | |
| Mjesto |  Tanzanija |
| Najbliži grad | Kigoma |
| Koordinate | 4° 40′ 0″ S 29° 38′ 0″ E / 4.66667° J; 29.63333° I |
| Površina | 35 km² |
| Osnovano | 1968. godine |
| Upravljačko tijelo | Uprava nacionalnih parkova Tanzanije |
Gombe Strim ima visok nivo diverziteta, što je čini sve popularnijom turističkom destinacijom. Osim šimpanza, primati koji su nastanjeni u parku uključuju vrste maslinaste pavije, Piliocolobus, Colobus guereza, Cercopithecus ascanius, Cercopithecus mitis, i vrstu Chlorocebus.[1][5] Takođe je poznato da postoji hibrid vrsta majmuna na ovom području, nastala od crvenorepih i plavorepih majmuna.[6]
U parku je popisano 200 vrsta ptica i vrsta svinje Potamochoerus larvatus. Takođe, park je dom za veliki broj vrsta zmija, nilskog konja i leoparda.[5][3][1]
Poseticoi u parku mogu posetiti šumu kako bi videli šimpanze, da plivaju i rone na jezeru Tanganjika, gde je nastanjeno oko 100 vrsta ciklidi riba.[7]
Istraživanja Džejn Gudol u Gombre Strimu uredi
Džejn Gudol je prvi put putovala u Tanzaniju 1960. godine u dobu od 26 godina, bez zvanične obuke.[3] U to doba, prihvaćeno je da su ljudi nesumnjivo slični šimpanzima i da delimo gotovo isti genetski kod.[3] Međutim, malo je bilo poznato o ponašanju šimpanze ili strukturi zajednice. U vreme kada je započela istraživanje, istakla je da nije bilo dozvoljeno da se u etnološkim krugovima razgovara o umu životinja, niti da je bilo ispavno o tome polemisati.[8] Međutim, njeno istraživanje je na kraju ukazalo na intelektualnu i emotivnu sofisticiranost šimpanzi. Uz podršku poznatog antropologa Louisa Likija, ona je osnovala malu istraživačku stanicu u Gombeu u nadi da će više saznati o ponašanju životinja, naročito šimpanzi.[3] U okviru kampa provela je nekoliko meseci, pratila grupe šimpanzi, a posebno zajednocu Kasekela. lije je svakodnevne navike pratila, sve dok ona nije prihvaćena od strane njih.[3]
Rezultati istraživanja uredi
Bez stručne obuke, Gudolova je vodila istraživanje i primetila mnoge stvari koje su promakle naučnicima.[3] Umesto da brojem obeleži šimpanze koje je posmatrala, ona im je dala imena kao što su Fifi i Dejvid Sivobradi.[9][9] Zapazila je da imaju jedinstvene i individualne ličnosti, što je u to vreme bila nekovencionalna ideja. Posmatrala je ponašanja kao što su zagrljaj, poljupci, tapkanje po leđima, pa čak i golicanje, ono što smatramo ljudskim aktivnostima.[3] Gudolova insistira da su ovi gestovi dokaz o emocionalnim vezama između članova porodice ili drugih pojedinaca u zajednici, i da mogu da traju čitavog života.[3] Ova analiza ukazala je da između ljudi i šimpanza postoje sličnosti, ne samo u genima, već i u emocijama, inteligenciji i porodičnim i društvenim odnosima.[3][9]
Istraživanje u Gombe Strimu najbolje je poznato naučnoj zajednici zbog pobijanja dva dugogodišnja uverenja: samo ljudi mogu da konstruišu alatke i šimpanze su vegetarijanci. Šimpanze koriste grančice koje čak i oblikuju da bi pomoću njih mogli da „pecaju” termite.[9]
Gudolova je takođe pronašla i agresivnu stranu prirode šimpanzi u Gombe Strimu. Otkrila je da će šimpanze sistematski loviti i jesti manje primate, kao što su majmuni kolobus, što je dovelo do preispitivanja prethodne koncepcije ishrane i ponašanja šimpanzi. Takođe je primetila da dominantne ženke namerno ubijaju mlade drugih da bi održale svoju dominaciju.[10] Ona opisuje i rat Gombe šimpanzi od 1974. do 1978. u svojim memoarima.[9] Njeni nalazi su potpuno preokrenuli znanja o ponašanju šimpanzi i bili su dodatni dokaz društvene sličnosti između ljudi i šimpanza, samo na mnogo mračniji način.[10]
Oslobođena od konvencionalnih normi istraživanja, razvila je blisku vezu sa šimpanzama i uspela da postane jedini čovek ikada prihvaćen u zajednici šimpanzi.[3] Bila je najniži član njihove hirearhije u periodu od 22 meseca.[10]
Beneficije za Gombe Strim uredi
Gudalova je živela u Nacionalnim parku Gombe punih 15 godina i za to vreme sakupila izuzetno vredne podatke o šimpazama koje nastanjuju park.[3] Godine 1967. osnovala je istraživački centar Gombe Strime, za koordinaciju istraživanja šimpanzi u parku.[8][2] Park već više od 40 godina vode obučenih ljudi i istraživaju životinjski svet u njihovom okruženju.[2] Sakupljen je veliki broj retkih i vrednik podataka o životu, lovu i odnosu između majke i dece šimpanzi.[2] Ovo istraživanje promenilo je globalno razmišljanje i princip istraživanja šimpanzi na čitavom svetu.[8][7] Centar takođe sprovodi istraživanja populacije pavijana.[11] Istraživanje ovog centra, 35 doktora nauka je pretvorilo u teze, a stvoreno je više od 400 naučnih radova i napisano 30 knjiga.[2]
Zaštita parka uredi
Biološki raznolikost nacionalnog parka Gombe prvenstveno je ugrožena od strane čoveka.[2] Iako čak 25% površine Tanzanije čine rezervati prirode i nacionalni parkovi, broj divljih životinja i dalje se smanjuje.[12] Problem leži u tome što u Tanzaniji ne postoji saradnja između upravama nacionalnih parkova sa vladinim sektorima i ruralnim zajednicama.[12] Posedi seljaka nalaze se na prostoru nacionalnih parkova i u njihovoh okolini, pa tako predstavljaju prepreke za životinje koje putuju između zaštićenih područja. Veliki broj meštana koji žive u okolini Nacionalnog parka Gombe Strim su siromašni, žive od lova, a ubijaju životinje i iz bezbednosnih razloga.[12]
Galerija uredi
-
Ulaz u park -
Jedan od objekata istraživačkog centra -
Kakombe vodopad -
Tabla sa karakteristikama parka -
Reference uredi
- ^ a b v g Tanzania National Parks: “Gombe Stream National Park” Arhivirano 2012-09-15 na sajtu Wayback Machine, 2008.
- ^ a b v g d đ The Jane Goodall Institute: “Gombe Stream Research Center”, 2008.
- ^ a b v g d đ e ž z i j k PBS: Nature- “Jane Goodall’s Wild Chimpanzees”, 1996.
- ^ Goodall, J. (1986). The Chimpanzees of Gombe: Patterns of Behavior. The Belknap Press of Harvard University Press. str. 84. ISBN 978-0-674-11649-8.
- ^ a b African Ape Study Sites: “Gombe National Park, Tanzania” Arhivirano na sajtu Wayback Machine (21. jun 2010), 1999.
- ^ Detwiler, Kate M. (2004). Glenn, Mary E.; Cords, Marina, ur. Hybridization between Red-tailed Monkeys (Cercopithecus ascanius) and Blue Monkeys (C. mitis) in East African Forests. Developments in Primatology: Progress and Prospects (na jeziku: engleski). Springer US. str. 79—97. ISBN 978-0-306-47346-3.
- ^ a b Pusey et al., “The Contribution of Long-Term Research at Gombe National Park to Chimpanzee Conservation” Arhivirano na sajtu Wayback Machine (17. decembar 2008), Conservation Biology, 2007.
- ^ a b v Jane Goodall, “Learning from the Chimpanzees: A Message Humans Can Understand” Science, 1998.
- ^ a b v g d Goodall, Jane. Reason for Hope: A Spiritual Journey. New York: Warner Books, 1999.
- ^ a b v The Jane Goodall Institute: “Chimpanzee Central”, 2008.
- ^ African Conservation Foundation: viewlink/link_id,584/Itemid,3/ “Gombe Stream Research Centre”[mrtva veza], 2008.
- ^ a b v Property & Environment Research Center: “Overcoming Government Obstacles- Some Tanzanian Communities Manage Wildlife” Arhivirano na sajtu Wayback Machine (26. jun 2009), 2004.
