Nevil Maskelin
Sveštenik doktor Nevil Maskelin (engl. Nevil Maskelyne; 6. oktobar 1732 — 9. februar 1811) je bio peti engleski Kraljevski astronom. Bio je na ovoj poziciji u periodu od 1765. do 1811. godine.
| Nevil Maskelin | |
|---|---|
 Nevil Maskelin, astronom | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 6. oktobar 1732. |
| Mesto rođenja | London, Engleska |
| Datum smrti | 9. februar 1811. (78 god.) |
| Mesto smrti | Grinič, Engleska |
| Obrazovanje | Westminster School, St Catharine's College |
| Naučni rad | |
| Polje | astronomija |
| Poznat po | zvanju Kraljevskog astronoma |
Biografija uredi
Maskelin je rođen u Londonu kao treći sin Edmunda Maskelina iz Portona, okrug Viltšajer. Maskelinov otac je umro kada je dečak imao dvanaest godina, ostavivši porodicu u vrlo teškim životnim uslovima. Maskelin je pohađao školu Vestminster i bio je još uvek učenik ove ustanove kada mu je umrla i majka, 1748. godine. Njegovo interesovanje za astronomiju se rodilo već dok je bio učenik u ovoj školi, ubrzo nakon što je svedočio pomračenju 25. jula 1748. godine.
Maskelin je započeo školovanje na koledžu Svete Katarine u Kembridžu 1749. godine, diplomirajući kao sedmi učenik koji je ujedno i radnik na univerzitetu 1754. godine. Rukopoložio je svešteničku zakletvu 1755. godine, i postao član Triniti koledža u Kembridžu 1756. godine.
Oko 1785. godine se Maskelin oženio Sofijom Rouz iz Koterstoka, okrug Northemptonšajer. Njihovo jedino dete, Margaret(1786–1858), je bila majka Nevila Storija Maskelina (1823–1911), čuvenog profesora mineralogije na Oksfordu(1856–95). Maskelinova sestra, Magraret, udala se za Roberta Klajva.
Nevil Maskelin je sahranjen u dvorištu crkve Svete Device Marije, parohijske crkve sela Porton, u okrugu Viltšajer u Engleskoj.[1]
Karijera uredi
Merenje geografske dužine uredi
Godine 1758. je Maskelin primljen u Kraljevsko društvo, koje ga je 1761. godine poslalo na ostrvo Sveta Jelena gde je posmatrao tranziciju Venere. Ovo su bila vrlo važna posmatranja, uzevši u obzir da bi tačne mere omogućile tačno proračunavanje Zemljine udaljenosti od Sunca, što bi zatim omogućilo da se proračuna skala Sunčevog sistema.
Loše vremenske prilike su ga sprečile da sprovede ikakve korisne opservacije; međutim, Maskelin je iskoristio ovo svoje putovanje da bi razvio metodu za utvrđivanje geografske dužine koristeći se pozicijom Meseca, što je kasnije poznato po imenu metod lunarne udaljenosti. Vratio se u Englesku, nastavivši sa svojim poslom kuratora u Čiping Barnetu 1761. godine, i počeo da radi na svojoj knjizi, u kojoj je objavio metod proračuna putem lunarne udaljenosti 1763. godine u Britanskom mornarskom priručniku, u kojem je uključio i predlog da radi obezbeđivanja pronalaženja geografskih dužina na moru, lunarna udaljenost bi trebalo da bude proračunata unapred za svaku godinu i objavljena u obliku koji bi bio lako dostupan navigatorima. Ovaj predlog, dragulj Nautičkog Almanaka, odobren je od strane vlade, i pod pokroviteljstvom Maskelina je Nautički Almanak za 1767. godine objavljen 1766. godine. Uspeo je da ubedi vladu da se njegove opservacije štampaju svake godine.
Uprkos mogućem konfliktu interesa, uzevši u obzir da je Maskelin propagirao metodu lunarne udaljenosti radi utvrđivanja geografske dužine, Odbor za longitudu ga je poslao na Barbados 1763. godine da bi proračunao geografsku dužinu glavnog grada, Bridžtauna, posmatrajući Jupiterove satelite, kao i da bi testirao svoj metod lunarne udaljenosti i uporedio njegovu tačnost sa hronometrom Džona Harisona, nazvanog No. 4 timekeeper. Čak i nakon uspešnih ispitivanja na Barbadosu 1764. godine koje je sproveo Maskelin, od Harisona je zatraženo da proizvezde detaljne crteže i da sagradi još dva hronometra, od kojih je jedan isprobao lično kralj Džordž III.
Rezultati ovog putovanja su obelodanjeni na sastanku Odbora za longitudu početkom 1765. godine, gde nije rečeno da je Harisonov hronometar napravio grešku pri računanju geografske dužine Bridžtauna od nanje od 10 mi (16 km), nakon putovanja od više od 5.000 milja. Maskelinovim metodom, s druge strane, je napravljena greška od 30 mi (48 km). Međutim, četiri prisutna nautička oficira su potvrdila da su njihovi proračuni bili vršeni prema Maskelinovim instrukcijama, ali da su ih ipak izvršavali sami. Takođe, metod lunarne udaljenosti se zasnivao na tabelama koje je mogao proračunati samo Maskelin, te metod još uvek nije mogao da bude nagrađen u tom trenutku.
Kada su dva zaredom Kraljevska astronoma umrla jedan za drugim za vrlo kratko vreme, Maskelin je postavljen na ovaj položaj ubrzo nakon njegovog povratka u Englesku. Ovo ga je automatski učinilo članom Odbora za longitudu, te je ubrzo izašao i negativan izveštaj o Harisonovom hronometru, u kojem je Maskelin proglasio ovaj instrument netačnim i nepodobnim za korišćenje pri određivanju longituda.[2] On nije bio sam što se tiče stava o lunarnim udaljenostima; drugi članovi Odbora za longitudu i Kraljevskog društva su takođe bili vrlo pristrasni što se ove metode tiče, pošto su videli da je naučno rešenje bilo konceptualno i intelektualno superiorno u odnosu na mehaničko rešenje.
Iako su hronometri stvarno bili tačniji, metod lunarne udaljenosti je bio jeftiniji i ostao je dominantni metod koji je korišćen sve do polovine 19. veka.
Pošto su Maskelinovi proračuni bili izvršeni pri kraljevskoj Griničkoj opservatoriji, Grinički meridijan je postao glavna referenca za merenje geografske dužine u britanskoj mornarici, te je i prihvaćen kao glavni meridijan 1884. godine.
Merenje geografske širine uredi
Maskelin se dosta interesovao za razne geodetske operacije, među kojima je bilo i merenje širine stepena u Merilendu i u Pensilvaniji,[3] koje su izvršili Čarls Mejson i Džeremaja Dikson u periodu 1766 – 1768. godine, a zatim i određivanje relativne geografske širine Griniča i Pariza.[4] Sa francuske strane, ovime su se bavili grof Kasini, Adrijen-Mari Ležendr, i Pjer Mešan; a sa engleske strane u ovim istraživanjima je učestvovao Vilijam Roj. Ova triangulacija je bila začetak velikog projekta koji se kasnije proširio širom Velike Britanije. Njegova istraživanja su objavljena u četiri velika toma u periodu 1776–1811, dok su neka ponovo štampana i u knjizi Semjuela Vinsa po imenu Elementi astronomije.[5]
Eksperiment na planini Šiehalion uredi
Godine 1772. Maskelin je predložio pred Kraljevskim društvom projekat koji je kasnije poznat po imenu "Šiehalion eksperiment" (nazvan po planini na kojoj je eksperiment sproveden), radi utvrđivanja gustine Zemlje koristeći se viskom. On nije prvi koji je ovo predložio, pre njega su ovaj eksperiment pokušali i Pjer Bužue i Šarl-Mari de la Kondamin 1738. godine.
Maskelin je izvršio svoje eksperimente 1774. godine na planini Šiehalion u Pertšajeru, u Škotskoj,[6] pri čemu je izabrao baš ovu planinu zbog njenog oblika korneta koji je bio pogodan za detaljno utvrđivanje njene veličine. Očigleda razlika u geografskoj širini između dve stanice na dve različite strane planine su upoređene sa pravom razlikom u geografskoj širini zadobijenom triangulacijom.
Iz Maskelinovih opservacija je kasnije Čarls Haton izveo gustinu za Zemlju koja iznosi 4.5 puta gustine vode (savremena vrednost iznosi 5.515).
Drugi radovi uredi
Maskelinov prvi doprinos astronomskoj literaturi jeste Predlog za otkrivanje godišnje paralakse Sirijusa, objavljen 1760. godine.[7] naredni doprinosi Transakcijama su obuhvatali njegove opservacije tranzicije Venere (1761. i 1769. godine), opservacije struja na ostrvu Sveta Jelena (1762), i opservacije raznih drugih astronomskih fenomena na Svetoj Jelenia (1764)i na Barbadosu (1764).
maskelin je takođe predstavio i nekoliko praktičnih unapređenja ove nauke, kao što je merenje vremena do desetine sekunde; takođe je uticao na vladu da se kvadrant Džona berda zameni ponavljajućim krugom sa prečnikom od 6 stopa (1,8 m). Novi instrument je konstruisao Edvard Truton, ali Maskelin nije doživeo da vidi njegov završetak.
Počasti uredi
- 1775 – Kopli medalja Kraljevskog društva
- 1778 – Izabran za stranog počasnog člana Američke akademija umetnosti i nauka.[8]
- Mesečev krater Maskelin je nazvan u njegovu čast.
- Kapetan Kuk je nazvao Maskelinova ostrva u južnom Malekulu, Vanuatu tokom njegovog putovanja.
Reference uredi
- ^ Maskelinov grob se može videti kada prođete kroz crkvene kapije, skrenete ulevo, pored desnog spoljnog zida crkve.
- ^ Sobel, Dava, Longituda: Istinita priča usamljenog genija kojije rešio najveći naučni problem svog vremena, Voker i Kompanija, Njujork. 1995. ISBN 978-0-8027-1312-4.
- ^ Filozofske transakcije Kraljevskog društva. lviii. 323
- ^ filozofske transakcije Kraljevskog društva. lxxvii. 151
- ^ Vins, Semjuel (1811). Elementi astronomije: osmišljeno za studente univerziteta. Dž. Smit.
- ^ Filozofske transakcije Kraljevskog društva. 1. 495
- ^ Filozofske transakcije Kraljevskog društva. ii. 889
- ^ „Knjiga članova, 1780–2010: Poglavlje M” (PDF). Američka akademija umetnosti i nauka. Pristupljeno 28. 7. 2014.
Literatura uredi
- Vins, Semjuel (1811). Elementi astronomije: osmišljeno za studente univerziteta. Dž. Smit.
- V. V. Rus Bol, Istorijat proučavanja matematike na univerzitetu u kembridžu, 1889, repr. Štampa univerziteta Kembridž. 2009. ISBN 978-1-108-00207-3. str. 108..
Spoljašnje veze uredi
