OŠ „Vasa Pelagić” Leskovac

Osnovna škola Vasa Pelagić je osnovna škola u Leskovcu. Škola se nalazi u neposrednoj blizini centra grada. Nastava se odvija u jednom objektu, u matičnoj školi.

Osnovna škola Vasa Pelagić
Tip	državna
Lokacija	Vase Pelagića 5, 16000 Leskovac Leskovac
Država	Republika Srbija
Veb-sajt	http://www.vasapelagic.edu.rs/

Istorijat škole

Izgradnja školske zgrade započeta je u drugoj polovini 1912. godine. Za vreme Balkanskih ratova gradnja je prekinuta. Pod budnim okom preduzimača Todora Cakića - Lešnjaka i Toše Lazarevića izgradnja škole je završena 1914. godine. U toku Prvog svetskog rata škola je korišćena, od strane okupatpra, kao zatvor i mučilište. Nakon oslobađanja škola je renovirana i nakon sedam godina mogla je da počne sa radom kao Osnovna Škola trećeg (veterničkog) kvarta. Odlukom Ministarstva prosvete 1931. godine škola dobija novo ime Državna narodna osnovna škola "Skerlić“.

U periodu Drugog svetskog rata škola je ponovo pretvorena u zatvor. Tokom rata nastava se odvijala na nekim drugim, za to neadekvatnim mestima. Nakon rata škola je promenila svoj naziv, 21.03. 1953. u Osnovna škola „Vasa Pelagić“. Škola je dobila novu školsku zgradu i školske 1961/62 postals osmorazredna. Pridodata su i dva isturena odeljenja iz Gornjeg Stopanja, 1962/63. godine. Zbog stalnog povećanja broja đaka škola je dograđena 1973. godene. Tokom godina, škola je beležila sve veće rezultate, upisana je u Zbornik primera dobre prakse pisanja Školskog programa. Prva je osnovna škola u gradu koja je dobila eksperimentalni program za engleski jezik. Uvedena je informatika kao izborni predmet. Izrazito su aktivne literarna, tehnička i foto sekcije.

Učenici sami uređuju i izdaju sledeće listove

• "Iskrice"
• Foto novine
• Tehničke panoe

Škola je formirana 1912. godine kao četvororazredna škola. Školske 1961/1962. godine, prerasla je u osmorazrednu školu i tako funkcioniše do danas. Do 1984. godine broj učenika je varirao od 1300-1900, kada se deo učenika preseljava u novoizgrađenu OŠ " Trajko Stamenković", u neposrednoj blizini škole, tako da od tada broj učenika varira od 800-1000. Danas školu pohađa 875 učenika.

Zgrada školskog objekta datira od 1961. godine, a 1970. godine je izvršena rekonstrukcija objekta i dogradnja aneksa od 6 učionica. Trenutno raspolažemo sa: 18 učionica, fiskulturnom salom, 2 svlačionice, školskom trpezarijom, stomatološkom ambulantom, tri mokra čvora adaptirana sredstvima Humanitarnog biroa Evropske unije, informatickim kabinetom, kabinetom za fiziku, bibliotekom opremljenom sa više od 8500 knjiga i dečjih časopisa, kancelarijama za: direktora, nastavnike, psihologa, pedagoga, sekretara i blagajnika, kotlarnicom za sopstveno centralno grejanje.

I pored skromne opreme koju škola poseduje, nastoji se da unapredi kvalitet nastavnih i vannastavnih aktivnosti i izađe u susret interesovanjima i potrebama učenika.

Izgradnja školske zgrade pocela je u drugoj polovini 1912. godine. Za vreme Balkanskih ratova gradnja je prekinuta. Pod budnim okom preduzimaca Todora Cakica Lešnjaka i Toše Lazarevica, izgradnja škole završena je 1914. godine.

Od strane komisije nova škola nije ni bila primljena, a počeo je Prvi svetski rat. Posle golgote srpskog naroda, u tek sagrađenu školu uselili su se Bugari. Tokom njihove okupacije škola nije bila škola, vec zatvor, mucilište i grobno mesto Srba iz Leskovca i okline. Nocu su sa ovog mesta na gubilište odvođeni mucenici oba pola.

Posle oslobođenja Srbije u školi se nije moglo raditi. Škola je bila potpuno uništena. Zahvaljujuci prilozima građana i pomoći opštinske uprave, ona je popravljena i mogla se upotrebiti za svrhu za koju je namenjena. Posle sedam godina gradnje, osnovna škola je počela sa radom.

Prvi nastavnici, određeni za rad u ovoj školi, bili su: Đorđe Stojanovic, Mitar Bijelic, Nestor Bozin, Milenko Juriđic, Sofija DJ. Stojanovic i Miladin M. Micić koji je postavljen za upravitelja škole.

Škola nije imala ni nameštaj ni klupe, pa su se nastavnici školske 1918/1919. godine ogranicili samo na upis ucenika kako bi znali tačan broj ucenika koji bi sledece godine pošli u školu. U periodu od 1. do 24. jula upisano je 943 ucenika (504 ucenika i 439 ucenica) uzrasta od 7 do 13 godina. Uz to, 41 ucenik i 22 ucenice prijavili su se da polazu ispite za starije razrede. U novu školsku 1919/1920. godinu krenuo je 461 ucenik. U prvom razredu izučavali su se sledeći predmeti: nauka hrišćanska, srpski jezik, račun, crtanje, pevanje, gimnastika, a u odeljenjima "ženske škole" i ženski rad.

Školske 1919/1920. godine prvi put je proslavljena školska slava Sveti Sava. Učenici su, sa nastavnicima i roditeljima, na najsvečaniji način proslavili školsku slavu. Domaćin prve slave bio je tadašnji trgovac Milan Cvetkovic Lešnjak. Te poratne godine rad je bio stalno prekidan zbog epidemija koje su uzimale danak još uvek neoporavljenoj državi. Jevrejskoj crkveno-školskoj opštini odobreno je da, pošto svoje škole nema, može drzati časove veronauke u ovoj školi.

Školske 1921/1922. godine nastavnici su pri školi osnovali đačku čitaonicu sa knjižnicom sa namerom "da svoje ucenikee privole čitanju naučnih dečijih knjiga i da ih sklone sa sokaka u praznične dane, pošto je rat na decu štetno uticao".

Odlukom Ministarstva prosvete, 1931. godine škola dobija novo ime, Drzavna narodna osnovna škola "Skerlic". Aprila meseca 1941. godine pocinje Drugi svetski rat. Nemačke i bugarske jedinice okupiraju Leskovac. Okupacija će trajati sve do 11. oktobra 1944. godine. Škole su pretvorene u prihvatne centre, kasarne, zatvore. Tokom rata radile su sve škole u Leskovcu, samo na nekim drugim za to nepodesnim mestima.

Ova škola početkom rata prestaje sa radom. Postaje utočište izbeglica koje su dolazile u Leskovac. Istorija se ponovila. "arijevska rasa" je 1942. godine uradila isto što i Bugari 1915. godine. Školu su pretvorili u centralni zatvor. Nemce su zamenili Bugari, Bugare Nemci i tako redom. Tokom rata škola je radila u kući Haralamovica; u Kataničevoj kući (gde je tokom okupacije radilo uvek dva do tri odeljenja); u Jevrejskoj crkvi; u "Vrankićevoj kafani" (danas "Golubarsko", gde je polovina kafane bila učionica a u drugoj polovini odvijala se kafanska delatnost); i u kafani "Zlatan prag". Posle oslobođenja Leskovca, pošto je bila potpuno ruinirana od strane okupatora, škola nije mogla raditi, a učenici su pohađali nastavu u Osnovnoj školi broj 4. Škola je promenila ime, pa će od školske 1946/1947. godine do školske 1951/1952. godine nositi naziv Osnovna škola broj 3.

Proslavu Svetog Save zajednički su 1947. godine obeležile Škola broj 3 i Škola broj 4, u sali Škole broj 3. Pored tačaka koje su se odnosile na život i rad Save Nemanjica, na priredbi je bilo i tačaka posvećenih NOB-u, kao što su "Jugoslavija u slici", "Pozdrav Titu" i sl.

Od sledece godine, školsku slavu su zamenili neki drugi praznici. Prestaje da se slavi školska slava Sveti Sava, koja je do tada bila najsvecaniji i najradosniji dan za sve đake, "Himnu Svetom Savi" zamenjuju reci "Pionirske zakletve".

Školsku 1952/1953. godinu škola je započela sa nazivom "Osnovna škola broj 1.". Savet za prosvetu i kulturu doneo je, 21. februara 1953. godine, Rešenje br. 10103/53 o promeni imena škole. Od tada škola nosi ime Osnovna škola "Vasa Pelagić".

Pored svakodnevnih problema, prisutnih kod svih škola tog vremena, četvorogodišnja Osnovna škola "Vasa Pelagic" imaće još jedan - nedostatak prostorija. U šest ucionica radilo je 8 do 12 odeljenja osnovne škole. Školske 1954/1955. godine u šest ucionica radi 10 odeljenja Osnovne škole, 6 odeljenja Metalske škole, a pripremalo se i otvaranje odeljenja Majstorske škole metalskog smera. Školske 1959/1960. godine izgledalo je da će višegodišnji trud, oko izgradnje nove školske zgrade, uroditi plodom. Odobren je kredit za dogradnju 18 ucionica na zgradi OŠ "Vasa Pelagic. Kada radovi budu završeni, ova škola bi, po svojim prostornim mogućnostima, bila druga u gradu, odmah posle Gimnazije. (Ovaj plan biće realizovan nepune dve decenije kasnije, ali ne u potpunosti). Do izgradnje po ovom planu nije došlo jer sredstva, pripremljena za podizanje škole, iskorišćena su za podizanje industrijskih objekata u gradu.

U novoj školi se počelo sa radom 8. oktobra 1961. godine. Škola je imala 10 učionica, nema kabinete, salu za fizicko vaspitanje, radionicu i sl. Školske 1961/1962. godine škola postaje osmorazredna. Zbog stalnog povećanja broja stanovnika i stambene izgradnje, ovaj prostor postaje tesan.

Školi su 1962/1963. školske godine pripojena dva isturena odeljenja iz Gornjeg Stopanja, tako da ce škola imati 37 odeljenja od I do VIII razreda i 2 odeljenja zabavišne grupe, sa ukupno 1.385 ucenika. U matičnoj školi radi se u tri smene. U 10 ucionica rade 35 odeljenja i dve zabavišne grupe. Brojno stanje u svim razredima znatno je veće od propisanog, a najteže je u I razredu gde se u tri odeljenja radi sa po 50 ucenika. Postojeći školski prostor do maksimuma je iskorišćen; jedna prostorija za toalet pretvorena je u foto-laboratoriju, a hodnici su pregrađeni i iskorišćeni za smeštaj učila i nastavnih sredstava. Bez obzira na ovakvo stanje, škola je uspešno radila. U školi je oformljen Đački univerzitet koji je bio organizator kraćih, ali sadrzajnih programa koji su emitovani preko razglasne stanice. Literarna, tehničke sekcije i foto-sekcija bile su posebno aktivne. Ucenici su sami pripremali i izdavali listove i biltene: "Iskrice" u 1.950 primeraka; Foto-novine u 40 primeraka; Tehnicke panoe - 90 primeraka. Posle otvaranja škole na Hisaru ("Kosta Stamenkovic"), škola je bila znatno rasterećena, ali samo na izvesno vreme.

Školske 1976/1977. godine škola dobija Oktobarsku nagradu (medalju za izvanredne zasluge za razvoj grada i za rezultate u vaspitanju i obrazovanju mladih). Ta godina je jedna od najuspešnijih u istoriji naše škole.

Vaspitno-obrazovni rad u školi odvijao se ne samo u nastavi, već i u društvenim aktivnostima pionira i omladine. Društvene aktivnosti pionira i omladine ostvarivale su se u kolektivima Saveza pionira, Saveza Socijalističke omladine, i u društvenim organizacijama koje su okupljale pionire i omladinu. U školi postoje: Pionirski odred "Ivo Lola Ribar", Savez socijalisticke omladine, Podmladak Crvenog krsta, Učenička zadruga, Organizacija narodne tehnike, Ferijalni savez OŠ "Vasa Pelagić" itd.

Dogradnja novog dela škole, započeta 24. aprila 1971. godine, završena je 27. novembra 1973. godine. Izgradnjom nove škole "Trajko Stamenković, izvršena je ovakva podela učenika i odeljenja:

Škola „Vasa Pelagić":	30 odeljenja	1114 učenika;
Škola „Trajko Stamenković"	18 odeljenja	677 učenika;
Škola u Gornjem Stopanju:	4 odeljenja	106 učenika;
Ukupno:	52 odeljenja	1897 učenika.

Školske 1984/1985. godine škola radi samostalno bez odvojenih odeljenja. Formirana je nova škola "Trajko Stamenković" sa odeljenjem u Gornjem Stopanju. Rejon škole, posle podele, obuhvata područje Mesne zajednice „Veljko Vlahoviđ", Mesne zajednice "Milentije Popovic" i Mesne zajednice „Prva južnomoravska brigade".

Devedesetih godina, dotad najmasovnija organizacija učenika, Savez pionira postaje Dečji savez. Ponovo se, umesto Pionirske zakletve, cuje Himna svetom Savi itd.

Školske 1996/1997. godine rukometaši naše škole po drugi put su republički prvaci.

Na našu zemlju je, 24. marta 1999. godine, izvršena agresija NATO alijanse. Po drugi put u svojoj istoriji škola prekida rad 25. marta 1999. godine.

Na početku školske 1999/2000. godine sve je podređeno "lečenju" prošlogodišnjih rana. Tokom letnjeg raspusta izvršena je sanacija školskog objekta. Sanacija dečjih srca trajaće duže.

Demokratske promene unele su novine i u školske klupe. Odrzavaju se edukacioni i evaluacioni seminari za nastavnike. Sve veci broj nastavnika primenjuje metode aktivnog ucenja. Oformljen je Đački parlament, koji ima svoj Program, Statut, i ulogu aktivnog aktera u kreiranju života škole. Donacijama Ministarstva prosvete i nevladinih organizacija (UNDP, CHF i dr.), škola dobija sasvim drugaciji izgled (nova stolarija, novi kotlovi za grejanje, novi nameštaj i sl.).

Škola beleži sve većo uspeh. Ušli je u Zbornik primera dobre prakse pisanja školskog programa. Škola je od Svetske banke dobila donaciju za Školsko razvojno planiranje.

Ona je prva osnovna škola u gradu koja je dobila eksperimentalni program za engleski jezik, tzv. Pilot program po Longman - metodi. Uvedena je informatika kao izborni predmet. Izdaje se školski list gde učenici pišu ono što bi i sami voleli da čitaju. Organizatori smo brojnih takmicenja i seminara. Beleže se uspesi na takmicenjima na svim nivoima. Posebno je značajan uspeh košarkašica školske 2003/2004. godine, kada su osvojile III mesto na republičkom takmičenju. (Skoro svake godine ucenice učestvuju na republičkom takmicenju, gde se takmiče predstavnici devet škola iz Srbije). Školske 2006/2007. godine Ana Zdravkovic je osvojila II mesto na republičkom takmičenju iz istorije. Te jubilarne školske godine devet učenika, iz osam nastavnih predmeta, plasiralo se na republička takmičenja.

Svojoj školi za devedeseti rođendan učenici i nastavnici škole pokloniće Web sajt, monografiju, novi broj "Iskrica", likovnu izložbu, sportske susrete, literarni susret, izradu CD-a sa istorijatom škole.

Nagrade

• Nagrada "Mina Karadžić", koju dodeljuje Društvo školskih biblioteka Srbije

Spoljašnje veze

• Zvanični veb-sajt