Osnova u obliku upisanoga krsta
Crkve sa osnovama upisanoga krsta razvijale su se u vizantijskoj arhitekturi koja se razvija na području koje se nalazi na teritoriji Istočnog rimskog carstva i vezuje se za Carigrad iako nema tačne granice njenog odeljivanja od hrišćanske umetnosti I može se smatrati da je nastala u početku 5. veka .
Ranohrišćanska i Vizantijske crkve u osnovi imaju oblik krsta kod koga su svi kraci jednake dužine. Prostor u sredini krsta kao i sva četiri bočna prostora pokrivaju se sa kupolama. Grupisanje kupola oko centralne kupole je karakteristično za ovu crkvu. Iz arhitekture hrišćanskog istoka - Vizantije usavršen je oblik upisanog krsta , i on se javlja u više varijanti:
- razvijeni upisani krst (sa jednom ili pet kupola),
- sažeti upisani krst sa jednom kupolom,
- razvijeni upisani krst sa obimnim brodom (jedna ili pet kupola),
- upisani krst sa suženim kracima,
- kombinovani sa elementima upisanog krsta
